Bibliyografya 8 İSTİVÂNÂme 8


İYÂS 611 İYÂS B. MUÂVİYE



Yüklə 1,3 Mb.
səhifə35/37
tarix30.12.2018
ölçüsü1,3 Mb.
#88458
1   ...   29   30   31   32   33   34   35   36   37

İYÂS 611

İYÂS B. MUÂVİYE

Ebû Vasile İyâs b. Muâviye b. Kurre b-İyâs (ö. 122/740)

Emevîler'in Basra kadılarından. 46 (666) yılında doğdu. Dedesi sahâbî, babası tâbiîndendir. Basra'da yetişen İyâs babasının yanı sıra Enes b. Mâlik, Saîd b. Müseyyeb, Hasan-ı Basrîve Muhammed b. Şîrîn gibi âlimlerden tefsir, fıkıh, hadis dersleri aldı. Abdülmelik b. Mervân dö­neminde bir ara Dımaşk'a gitti ve orada zekâsıyla dikkati çekti. Ömer b. Abdüla-zîz'in halife olması üzerine onu tebrik etmek için tekrar Dımaşk'a gitti. Ömer b. Abdülazîz, Basra Valisi Adî b. Ertât'a mektup yazarak İyâs'ı veya Kasım b. Re-bîa'yı kadı tayin etmesini istedi. Kasım b. Rebîa, İyâs'ın bu göreve daha lâyık ol­duğunu söyleyince İyâs istemediği halde görevi kabul etti. Bir süre görevine devam eden İyâs'ın, bir mecliste üç talâkla yapı­lan boşamanın kesin ayrılma 612 ifade edeceğine dair görüşü dola­yısıyla Vali Adî b. Ertât'Ia arası açıldı. Bu­nun üzerine görevinden azledildi. Basra'­dan ayrılarak Vâsıfa giden İyâs burada Vali Ömer b. Hübeyre tarafından muhte-sib olarak görevlendirildi. 122 (740) yılın­da vefat etti; 121 'de (739) öldüğü de zik­redilmektedir.

Sika bir râvi ve iyi bir fakih olan İyâs özellikle sezgisi ve zekâsıyla tanınmış, bu özellikleri dolayısıyla "İyâs'ın feraseti" ve "İyâs gibi zeki" söyleyişleriyle darbıme­sellere konu olmuştur. Kaynaklarda bu hususta birçok rivayet nakledilmektedir. Kadılığı sırasında adalete önem verdiği, şahitlerin güvenilir olmasına dikkat etti­ği, davaları uzatmadan isabetli kararlar­la sonuçlandırdığı, bazı kararlarının son­raki uygulamalara örnek teşkil ettiği kaydedilmektedir. Onun Vâsıfa gelmesi halk arasında ilgi uyandırmış, İbn Şübrüme kendisini ziyaret ederek fıkhı birçok me­sele hakkında görüşlerini sormuştur. Mu­hammed b. Aclân, Şu'be b. Haccâc ve Hammâd b. Seleme kendisinden hadis rivayet edenler arasında yer almaktadır. İbnü'n-Nedîm, Medâinî'nin onun hakkın­da Ahbâru İyâs b. Mı/âviye adıyla bir eser yazdığını belirtir.613 Muhammed b. Ali b. Sinan, el-Kâdîîyâs b. Müdaviye ve'î-kazâ bi'î-firâse adlı bir doktora çalışması yapmıştır.614


Bibliyografya

İbn SaU 221, 234; Câhiz, el-Beyân ue't-tebyin, I, 71-73; İbn Kuteybe, el-Ma'ân/(Ukkâşe),s. 467; İbnü'n-Nedîm, el-Fİh-n"s£(Teceddüd), s. 117; Ebû Nuaym. HÜye, İli, 123-125; İbn Asâkir, 7ârî/ıuDimaş/c(Amrî|, X, 5-36; İbn Hallikân. Vefeyât, 1, 247-250; İbn Ha-cer. el-îsâbe, \, 135; Fuâd Abdülmün'im Ahmed, "İyâsb. Mu'âviye", ME, V/3 (1981), s. 434-443; "İyâs", İA, V/2, s. 1237; Ch. Pellat, "lyâs b. Mu'âviya", El2 (İng.), IV, 291.



1 bk, M. RAbdülbâki, el-Mıfcem, "svy" md.

2 bk. Wensinck, el-Mu'cem, "svy" md

3 Müsned, i, 206-207; Buhârî, "Tevhîd", 15, "Cihâd", 4; Ebû Dâvûd, "Sünnet", 18

4 Buhârî, "Tev­hîd", 22

5 Tirmizî, "Tefsîrü'l-Kur'ân", 58

6 Şehristânî, I, 105-106, 108-109; İb-nü'l-Cevzî, s. 128

7 Elmalıiı, III, 2180

8 Cemâleddinel-Kâsimf, VII, 99-100

9 İbn Teymiyye,Mecmûcafü'r-resâlll'l-kübrâ, I, 214; Ali el-Kârî, s. 34; Be-yâzîzâde,s. 51-53

10 İbn Kayyimel-Cevziyye, s. 131

11 el-İbâne, s. 90-93; Abdülkâhirel-Bağdâdî, s. 113

12 Osman b. Saîd ed-Dârîmî, er-Red cale'l-Cehmiyye, s. 268-269; Abdülkâhirel-Bağ-dâdî, s. 113; İbn Teymiyye, Muvafakat, I, 324-326; İbn Kayyim el-Cevziyye, s. 91. 117-118, 177-179

13 İbn Ku-teybe, s. 172; Beyhakî, s. 529-534- İbn Kay­yim el-Cevziyye, s. 45-75, 90-95, 194-198; Seffârînî, I, 191-193

14 eş-Şûrâ 42/11

15 Mâtürîdî, s. 70-74

16 KâdîAbdülcebbâr, Şerhu'l-üşûti't-hamse.s. 22Ö-227; Gazzâlî, s. 31; Teftâzânî, II, 68

17 KâdîAbdülcebbâr, Müteşâbihü't-Kurân, s. 72-74; Beyhakî, s. 519

18 Elmalılı, 111, 2179-2183; Reşîd Rızâ, VIII, 451-452

19 Seyfeddin el-Âmidî, s. 141-142

20 CaTeres-Süb-hânî, I, 334-336

21 Mâtürîdî, s. 70

22 İbn Kayyim el-Cevzİyye, s. 78, 122;CemâleddineI-Kâsımî, VII, 132-133; Abdülkâdir Bedrân, s. 8; Muhammed b. el-Mevsılî, s. 380-396

23 el-Keşf, s. 84-85

24 hâhu't-mek-nûn, I, 23

25 1990, Dokuz Eylü! Üni­versitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü

26 bk. emîr gıyâseddin

27 bk. İzln

28 son defa 1526'da ânos Szapolyai, 1527de bir yıl önce kral seçilen Habsburg hanedanına mensup Ferdinand

29 Peçuylu ibrahim, 1.260-261

30 11 Ramazan 1011 / 22 Şubat 1603

31 La-ponya'daki Kebnekajse zirvesi, 2123 m

32 Svear­lar, Götarlar

33 IX ve XI. yüzyıl

34 Wareg-lerveRurik hanedanı

35 XI ve XII. Kari devirleri: 1660-1697 ve 1697-1718

36 Nystad Antlaşması, 10 Eylül 1 721

37 XIV. Kari ohann, 1818-1844

38 İsveç okul kitaplarında da yer alan "Kalabalık" olayı, "Kalabaliken i Ben-der

39


40 BA, Cevdet-Hariciye, nr. 5361 31 parça gemi için 1871 tarihli 5 adet izn-i sefîne talebi

41 Tableau general de i'Empire otto-man, I-IN, Paris I 787-1820; 1-VII. Paris 1788-1824

42 Aurupa'da Bir Cevetân, İstanbul 1890

43 tah. 30.000

44 tah. 30.000

45 İnstitutionen för Mel-lanöstems sprâk

46 Stockholm 1918; Fransızca'sı Maurice Gauddefroy- Demombynes, Ma-tıomet, sa uie et sa doctrine, Paris 1945

47 Institutionen för religionsvetenskap

48 Fuad Köprülü Armağanı, istan­bul 1953, s. 589-600

49 yk. bk

50 Svenska Forskninginstİtute i İs­tanbul

51 ed. Lennart Ryden -|an OlofRosenqvist, İstanbul 1993

52 ed. Lars lohanson - Bob Utas, İstanbul 1994

53 ed. Arpad Berta v.dğr., İstanbul 1996

54 ed. Elisabeth Özdal-ga-Sune Persson, İstanbul 1997

55 ed. Tord Olsson v.dğr., İstanbul 1998; Türkçe'si Bilge Kurt Torun -Hayati Torun, Aleui Kimliği, İstanbul 1999

56 Türkçe'si GüJseren Ergün, Türkiye Av­rupa'nın Eşiğinde, İstanbul 1998

57 el-Merkezü'l-İslâmî

58 el-Müessesetü's-sekâfiyyetü'l-İslâmiyye

59 bk. Bağy; Mâsiyet

60 bk. İcâre; Kesb

61 bk. İcâre

62 meselâbk. Brockelmann, GALSuppl. 529

63 Süleymaniye Ktp., Yazma Bağışlar, nr. 206; İÜ Ktp., TY, nr. 4075

64 bk. Şeyh

65 bk. Hedy

66 s. 227

67 el-ilâhiyyât ve't-tasavvuf

68 s. 13, 165,226-227

69 Brockelmarm, GAL, 1, 592; SuppL, I, 816; Yahya Mehde-vi, s. 34

70 bu iki şerh Şerhu'l-Işârâtadıyla 1290'da 1873

71 Kahire 1948-1949, Mil

72 Janssens, s. 18-20

73 bk. el-Usûlü'1-Münîfe

74 bk. ca'fer b. aü ed-dımaşkî

75 bk. Delalet

76 bk. Kinaye

77 Kelâbâzî, s. 87

78 el-Lüma\ s. 51

79 a.g.e., s. 239

80 Ahbâru Hallâc, s. 30,42

81 er-Risâle, s. 187

82 Serrâc, s. 294, 414

83 a.g.e., s. 295

84 Herevî, s. 331

85 et-Ta'arruf, s. 30

86 er-Risâle, s. 644

87 BA, Ibnülemin-Tevcîhat, nr. 79

88 BA, Ali Emîrî, 11. Mustafa, nr. 1 563

89 Rumeli Kazas­keri Emin Efendi'nin 12 Cemâziyelâ-hir I224'te [25 Temmuz 1809] davaya bakmasıyla ilgili Şeyhülislâm Diirrîzâde'-nin işareti için bk. BA, Cevdet-Adi iye, nr. 2792

90 Şânîzâde,!, 154-155, 188, 201

91 Düstur, Birin­ci tertip, III, 105-107

92 BA, Cevdet-Adliye, nr. 2848

93 TSMA, nr. E 668

94 Serrâc, s. 294, 296, 414; Keiâbâzî, s. 87

95 Ebû Tâlib el-Mekkî, 1, 108; Gazzâlî, İhyâ\l, 105. 296;SüyÛtî. 11, 184

96 meselâ bk. el-Baka-ra 2/219, 266; el-ErTâm 6/50; Sâd 38/29; Muhammed47/24; el-Müzzemmîl 73/4

97 en-Nisâ 4/78, 82; el-Haşr 59/13

98 Gazzâlî, ihya3, I, 105

99 a.g.e., 1, 295

100 a.g.e., I, 296;Goldziher, s. 277-278

101 er-Rûm 30/41

102 er-Rûm 30/50

103 el-Burûc 85/22

104 et-Tûr 52/4

105 benzeri yorumlar için bk. Sehlet-Tüsterî, s. 112, 124; Serrâc, s, 126; Ebû Tâlib el-Mekkî, 1, 469,511

106 el-Mâide 5/6

107 Tefsîrü't-Kur>âniVazîm,s, 50, 122

108 Goldziher, s. 264-270

109 Sehl et-Tüsterî, s. 9, 12; Serrâc, s. 124

110 Ebû Ta-lib el-Mekkî, I, 105; Gazzâlî, lhy&\[, 289, 295

111 Kur'an ve ha­dis

112 Sülemî, s. 78, 231

113 meselâ bk. el-Enfâi 7/1 7; en-Nûr 24/35; Kât 50/16

114 ibrâhîm 14/ 24, 25

115 er-Ra'd 13/17

116 el-Bakara 2/257

117 Resâ% IV, 77

118 İhyâ\ 1, 108

119 el-Ba­kara 2/30

120 e!-KehfI8/60-82

121 el-A'râf 7/143

122 el-Ba-kara 2/257; en-Nûr 24/35

123 Tâhâ 20/12

124 Süleymaniye Ktp., Şe-hid Ali Paşa, nr. 1174

125 el-Fütûhât, !, 364; Kitâbü 'l-Kurbe, s. 90-91, 95

126 Buhârî, "cllim", I5,"Tev-hîd", 45

127 el-Fü­tûhât, 1,49, 161, 179

128 Meu-zûâtü't-ulam, i, 396, 427-428; 11, 220, 244-246

129 bazı Örnekler için bk. ÂIûsî, I, 6-7

130 Sikke-i Tasdîk-i Gaybt, s. 60, 86

131 Ebü'l-Ferecibnü'l-Cevzî, s. 161

132 el-Luma\ s. 126

133 İhyâ\ I 43, 108, 298

134 Tetbîsüİbtîs, s. 158

135 A'lâmü'n-nübetâ^KVU, 252

136 MecmCfu fetâuâ. I, 243-245; V, 551; XIII, 362: XVII, 1 1 3; Nakzü'l-mantık, s. 70. 79. 84

137 el-Mu.uafakat, III, 382-405

138 el-İtkân, II, 178, 184

139 Vu-şüş şûfiyye ğayru menşûre, Beyrut 1986

140 Süleymaniye Ktp., Fâ­tih, nr. 260

141 nşr. Gerhard Böwering, Beyrut 1995; ayrıcabk. Ateş,Sü-lemi ue Tasauuufi Tefsiri, tür.yer

142 Süleymaniye Ktp., Kılıç Ali Paşa, nr, 79

143 nşr. İbrahim Besyûnî. Kahire 1967-1970

144 nşr. Ali Asgar, Tahran 1331

145 MecmCfu fetâuâ, I, 245; XXII, 1 I 3; Telbîsü İblis, s. 160

146 el-Muuâfakât, III, 105

147 Süleymaniye Ktp., Ayasofya, nr. 1879

148 Süleymaniye Ktp., Şehid Ali Paşa, nr. 73

149 et-Tefstrü'n-Necmiyye

150 Süleymaniye Ktp., Damad İbrahim Paşa, nr, 153

151 Ateş. İşârî Tefsir Okulu, s. 140-143

152 Konya Yûsuf Ağa Ktp., nr. 7838/1

153 Konya Yûsuf Ağa Ktp., nr. 7838/5

154 Sü­leymaniye Ktp., Şehid Ali Paşa, nr. 1341/ 17

155 Sü-leymaniye Ktp., Şehid Ali Paşa, nr. 1341/ 16

156 ayrıca bk. Ebû Zeyd Nasr Hâmid, Feisefetü't-te'uU: Dirâ-se fi te'üîli'i-Kur'ân Hn.de Muhyiddîn İb-ni'l-'Arabî, Beyrut 1993

157 trc Ati Rıza Doksanyedi, An­kara 1987

158 Süleymaniye Ktp., Fâtih, nr, 390

159 Süleymaniye Ktp., Murad Molla, nr. 72

160 Süley­maniye Ktp.,Ayasofya, nr. 405; Esad Efen­di, nr. 78

161 İstanbul İ325; Ko nevîtefsiri tarzında yazılmış bir Fatiha tef­siridir

162 Osmanlı Müellifleri, 1, 51

163 Fâtiha, Süleymaniye Ktp., Halet Efendi ilâvesi, nr. 3/1; Osmanlı Müellifle­ri, 1, 40

164 Kesfü'z-zunûn, 1, 450

165 Süleymaniye Ktp., Şe-hid Alî Paşa, nr. 172-174

166 Sü-leymaniye Ktp., Pertev Paşa, nr. 620

167 Osmanlı Müellifleri, I, 168

168 Bursa Eski Yazma ve Basma Eserler Ktp., nr. 976-986

169 bk. Kafiye

170 bk. ebü'1-hayr el-işbîlî

171 san boya yapımında kullanılan bir bitki çeşidi

172 gü­nümüzde bu caminin yerinde San Salva­dor Kilisesi bulunmaktadır

173 İbn İzârî, !1, 130-131, 163-164

174 a.g.e., IV, 3 05-108

175 Endülüs ülkesinin ge­lini

176 el-Kasr

177 el-Burcü'z-ze-heb, la Torro del oro

178 bk. İcâre

179 bk. Ezâ

180 el-Bakara 2/61,91; Âl-i İmrân 3/21,112, 181; en-Nisâ 4/ 155; el-En'âm 6/34; el-Mü'min 40/28; eI-Burûc85/ 4

181 Buharı, Mezâlim", 24

182 el-Mâide 5/8

183 Müsned, IV, 172-173

184 Müslim,"Birr", 117-119; Ebû Dâvûd, "İmâre", 32

185 Müslim, "Birr", 113

186 Ebû Dâvüd, "Edeb", 58

187 Müslim, "Selâm", i 51-152, "Teybe", 25

188 Ebû Dâvûd, "Cihâd", 44

189 Ebû Dâvûd, "Cihâd", 112

190 Abdülhayel-Kettânî, II, 369

191 Buhârî, "Zebâ'ih", 25; Müslim, "Birr", 80, "Libâs", 106-1 12, "Şayd", 58-60; Ebû Dâ­vûd, "Cihâd", 51; Nesâî, "Edâhî", 42

192 el-İnsân 76/8

193 Buhârî, "Mezâlim", 30; Ebû Dâvûd, "Cihâd", 110;Vâkidî, II, 514; İbn Hişâm, I, 616-617; Serahsî, Şerhu's-Siye-ri'l-kebîr, II, 591

194 Tirmi-zî, "Büyûc", 52, "Siyer", I7

195 Vâkıdî, I, 107

196 İbn Mâ-ce, "Diyar, 30; Ebû Dâvûd,"Cihâd", 110

197 en-Nahl 16/106; Buhârî. "İkrah", l,"Meğâzî", 10, 13, 28; İbn Mâce, "Talâk", 16

198 Ebû Dâvûd, "Hudûd", 10; Nesâî,"Katcu's-sârik", 2

199 Ebû Yûsuf, s. 175

200 Ebû Yûsuf, s. 175-176; Abdürrezzâkes-San'ânî, X, 192-193; İbn Hazm, XIII, 40-43

201 Sahnûn, VI, 293; Serahsî, el-Mebsût, IX, 184-185; XXIV, 70; İbn Nüceym. VIII, 80; İbn Âbidîn, VIII, 212

202 Haşiye "a/â Şerhi Menheci'Hullâb.m. 73

203 et-Turuku'l-hu.km.iyye, s. 1 20-121; Burhâneddin İbn Ferhûn, II, 156-157; İbn Âbidîn, IV, 87-88

204 Serahsî, el-Mebsût, IX, 185; İbn Âbidîn, VIII, 212; Bilmen, Vlli, 47

205 md. 32, 40-41, 47-48; bk. Ak-gündüz, IV, 302, 371; V, 58-59

206 Studies İn Old Ot-toman Criminal Laıv, s. 244

207 Buhârî, "Hudûd", 4; Ebû Dâvûd, "Hudûd", 35

208 Ebû Yûsuf, s. 150-152; Mes'ûdî, III, 175-176; Makrîzî, II, 187-189

209 bk. bibi

210 yaklaşık 450-500 kişi

211 BA, MAD, nr. 5625

212 yaklaşık 750-850 kişi

213 yaklaşık 1200-1 300 kişi

214 bk. Mustafa Paşa, Buşatlı

215 bk. Revm

216 bk. Kuşluk Namazı

217 manevî tecrübe

218 keşf, zevk, hads

219 el-hikmetü'1-bahsiyye

220 el-hikmetü'z-zev-kiyye

221 aş. bk

222 Hik-metil'l-işrâk, s. 9-1 1

223 a.g.e.,s. i 1-12

224 Şerh-i Şatlıiyyât, s. 186, 550

225 Meşrebü'I-eruâh, s. 256

226 en-Nûr 24/35

227 geniş bîlgi îçin bk. M. Alî Ebû Reyyân, Uşûtü'l-felsefeü't-İşrâkıyye, s. 71-119

228 Mantı-ku'l-meşrilçtyye[nşr. Muhibbüddinel-Ha-tîb|, Kahire 1338

229 et-Meşâr? ue'l-mutârahât,s, 195

230 Seyyid Hüseyin Nasr, İslâm Düşüncesi Tarihi, 1, 417

231 Hikmetü'l-işrâk, s. 10-13

232 huzû-rî bilgi

233 et-Teluîhât, I, 74

234 en-Nûr 24/35

235 el-Ahzâb 33/ 46

236 Mişkâtü't-enuâr, s. 54, 60, 64; !hyâ\ I, 290: III, 11-14

237 Mişkâ-lü'l-enuâr, s. 60

238 et-Teluîhât, I, 1 i-12

239 el-Meşâri oe'l-mutârahât, s. 284

240 Hikmetü'l-işrâk, s. 20-21

241 a.g.e., s. 75

242 a.g.e., s. 115

243 el-Meşâri ue'l-mutârahât, s. 475

244 Meşşâîler varlık kavramı için aynı ifadeyi kullanırlar

245 Hikmetü'l-işrâk, s. 114

246 nûr-İ mücerred, nûr-i cevherî

247 Meşşâîler'de el-mebdeü'1-evvel, vâcibü'l-vücûd

248 a.g.e., s. 125-149

249 el-müsülü'I-muallaka

250 Meşşâîler'­de de âlem Allah İle zamandaş yani ezelî­dir

251 M. Ali Ebû Reyyân, Târihii'l-fıkri'l-feLsefı fi'l-/s/âm, s. 410-411

252 İbn Sebcîn ve hikmetü'l-işrâk, s. 295-296

253 aş. bk

254 yk. bk

255 transendental felsefe

256 Hâşiyetü. MetâUTl-envâr, s. 12-13; Meuzûâtü'l-utûm, i, 312, 320, 337; Keşfü'z-zunün, I, 53, 678; Tehânevî, 1, 42, 406

Yüklə 1,3 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   29   30   31   32   33   34   35   36   37




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin