BiLGİsayar destekli tasarim (cad) kurslari
Türlerin seçiminin ciddi bir çalışma
Yüklə 1,63 Mb.
|
| Türlerin seçiminin ciddi bir çalışma
sonucunda yapılması ve ağaçlandırmanın bir plan çerçevesinde yürütülmesi: Üç yıldır yapılan ağaçlandırmalara baktığımızda 1986'da 9, 1987'de 24 ve 1988'de 9 tür veya cinsin kullanıldığını, iki yıl kullanılan aynı tür sayının 5 ve üç yıl üst üste kullanılan tür sayısının 2 olduğunu görüyoruz. Bu rakamlar ağaçlandırmaların bir plan çerçevesinde yürütülmediğini göstermektedir. Yatağan çevresinde, ağaçlandırma deneme süresinin dolmasını beklemenin gerekli olmaması Yatağan çevresinde ormanlar termik santralın baca gazları etkisiyle hızla kurumakta ve ormanlar hızla kesilmektedir. Bu nedenlerle burada yapıl- makta olan ve deneme süresinin 10 yıl olarak belir- lendiği söylenen bu çalışmanın süresinin dolmasını beklemeye gerek yoktur. Başta peyzajın onarılması, bu sahalardan yeniden ileride orman ürünleri elde edebilme ve erozyon (eğimin fazla olduğu yerlerde) Mühendis ve Makina Cilt:31 Sayı :366 Temmuz 1990 nedenleriyle bölgenin hızla ağaçlandırılması gerek- mektedir. 1986 yılında yaptığımız araştırmada bölge- deki meşe ağaçlarının mevcut baca gazı etkisi kar- şısında son derece dirençli olarak görmemiz nede- niyle 10 yıl olduğu söylenen deneme sonuçlarını beklemek çok yanlıştır. 10 yıllık sürenin neye göre seçildiğini anlamak da zordur. Zaten ağaçlandırılan sahanın (286,5 ha) sadece 4 ha'ı deneme sahası ola- rak belirtilmektedir. Ayrıca kuruyup kesilen sahalara maki vejetasyonu hızla gelmektedir, ileride bu saha- ların ağaçlandırılması için ayrıca makiliklerin temizlen- mesi masrafı ortaya çıkacaktır. Yatağan çevresinin daha hızlı bir şe- kilde ağaçlandırılması 1986 sonuna kadar 4181 ha (1990 rakamını gizlendiği için bilmiyoruz) kesilen orman sahası ye- rine bugüne kadar 268,5 ha (4181 ha'nın % 6,4 ü) saha ağaçlandırılmıştır. Ağaçlandırma sorumluluğunun bir araştırma enstitüsüne verilmesi Yatağan çevresindeki ağaçlandırma çalışma- larının yürütülme görevinin Yatağan Orman işletme müdürlüğüne verildiği belirtilmektedir. Büyük çaptaki kesimlere karşılık 1989'a kadar 268,5 ha'lık bir sa- hanın ağaçlandırılması nedeniyle bu çalışmanın daha ciddi ve hızlı yürütülmesi için bu görevin bir araştırma enstitüsündeki bir ekip ile yürütülmesi yerinde ola- caktır. Yatağan Orman işletme Müdürlüğü Ağaçlan- dırma Bölge şefliğinde tecrübeli bir eleman bulunma- maktadır. Ağaçlandırma çalışmalarının yıllık ra- porlar halinde kamuoyuna duyurulması Bu çalışma raporları ile, başta üniversite ve araştırma enstitülerinin tenkit ve görüşlerini almak ve çalışmaların daha verimli yürütülmesi mümkün olabilecektir. ÖNERİLER 1 - Yılın en sıcak olan ayında termik santralın yıllık bakıma alınması Termik santral çevre ormanları üzerinde en şiddetli etkisini (kurumaların olduğu aylar) en sıcak aylarda göstermektedir. Bu nedenle her yıl yapılan ve 1-1,5 ay süren bu bakımların yılın en sıcak ayına (Temmuz) kaydırılması gerekir. 23 2- Termik santralın yılın sıcak ayların- da 3 ünite yerine 2 ünite halinde çalışması 1. maddedeki nedenlerle termik santralın yılın en sıcak olan 4 ayında (Haziran-Eylül) 2 ünite halinde çalıştırıldığı takdirde çevre ormanlarında bugüne kadar görülen şiddetli etkinin (1986 yılı so- nuna kadar kesilen 4181 ha) süratle azalacağını söyleyebiliriz. Yatağan'ın 3 ünitesini çevre ormanları kaldıramamaktadır. Yılın sıcak 4 ayında 3 yerine 2 ünitenin çalışması ekonomik kayıp değil, çevre üzerinde etkinin süratle azalmasından dolayı ekono- mik kazanç olacaktır. 3- Yatağan çevresinin süratle bölge- deki doğal meşe türleriyle ağaçlandırılması Muğla bölgesinde doğal 4 meşe türü (pala- mut meşesi, tüylü meşe, mazı meşesi ve kermez meşesi) bulunmaktadır. Zaten Ege bölgesinde ve bu arada Yatağan bölgesinde bundan 40-50 yıl öncesine kadar Palamut meşeleri çok yaygın iken, bu ağacın dericilikteki ekonomik değerini kaybet- mesi nedeniyle bölgede hızla tahrip edilmişlerdi. Meşe ağaçlandırması ile böylece bölge eski pey- zajına da kavuşturulacaktır. 4- Yatağan çevresinde meşe ağaç- landırması yapabilmek için en azından Güney Ege Orman fidanlıklarında meşe fidanı yetiştirilmesi 1986 yılına kadar Güney Ege'nin yanında Türkiye'nin hemen tüm orman fidanlıklarında meşe fidanı yetiştirilmesi en ihmal edilmiş konulardan biriydi. Bölgede başta en büyüğü olan Gökova Or- man Fidanlığı olmak üzere diğer orman fidanlık- larında (Muğla, Aydın v.b.) süratle meşe fidanı yetiş- tirilmesi sağlanmalıdır. 5- Yatağan çevresi ağaçlandırma sa- halarındaki bakım çalışmalarının yeniden gözden geçirilmesi Yatağan çevresindeki kızılcam ağaçlandırma sahalarındaki bakım çalışmalarında asli ağaç türü olan kızılcamın dışındaki ağaç türlerinin özellikle meşe türlerinin (termik santral baca gazlarına dayanıklı olması nedeniyle) temizlenmemesi, ak- sine bu meşe türleri için bakım çalışmalarının yapılması yerinde olacaktır. 6- Yatağan çevresindeki ağaçlandırma çalışmaları giderlerine TEK'in katılması Yatağan çevresindeki ormanlar termik santral 24 . nedeniyle kuruduğu ve bölgede ağaçlandırma çalışmalarına hız kazandırabilmek için Türkiye Elektrik Kurumunun bu ağaçlandırma çalışmaları giderlerine katılması gerekmektedir. Böylece Türkiye'de termik santraller kurulurken termik santral yerinin seçi- mindeki tercihlerde, sonunda çevreye verilen zarar- ların telafisi gibi giderler de gözönüne alınabilecektir. 7- Yatağan çevresinde kesilen orman sahalarında teraslamalara önem verilmesi Özellikle eğimin fazla olduğu yerlerde ağaç- landırma yapılsa bile bunun teraslama ile birlikte yürütülmesi gerekmektedir. Çeşitli nedenlerle ağaç- landırmanın yavaş gitmesi nedeniyle ağaçlandırı- lamayan yamaçlarda, ağaçlandırma yapılmasa bile te- raslamanın mutlaka yapılması yararlı olacaktır. Böylece bu sahalara maki bitki örtüsünün daha hızlı gelmesi sağlanacaktır. 8- Ağaçlandırma çalışmalarında ter- mik santral kül sahası ve dekapaj saha- larının da göz önüne alınması Çok yanlış olarak Yatağan'a 3 km uzakta seçilen kül sahası ve yine aynı uzaklıkta seçilen de- kapaj sahası için de bir yeşillendirme programı hazırlanmalıdır. 1986'da9l ha olarak öğrendiğimiz kül sahasının sadece 2 ha'ında böyle bir çalışma daha çok yeni olarak başlamış, fakat kullanılan türleri öğrenememiş durumdayız. Kül, pH'sı 10 civarında, organik maddenin olmadığı, bitki için zararlı bazı mineralleri bulundurması yönünden hemen hemen hiç bir bitkinin yaşayamayacağı (en azından kısa bir süre dışında) bir ortam olduğundan, ormancılar ta- rafından kesinlikle kül sahasında ağaç ve çalı türleri denenmemelidir. Ağaç ve çalı türleri için külün en az birkaç metre kalınlığında toprak ile örtülmesi gerekir ki bu ekonomik değildir. Kül 30-40 cm kalınlığında toprak ile kaplandığında herhangi bir otsu bitki ile ot- landırılmasa bile kısa bir süre içinde çevresindeki otsu bitkilerin buraya kendiliğinden gelmesi ile kül sahası çevre için bir sorun olmayacaktır. 9- Yatağan'da kül ve dekapaj saha- larının çevre sorunu yaratmaması için TEK ve TKl'nin birlikte bir çalışmaya girmesi Türkiye'de TEK ve TKi bugüne kadar böyle bir ortak çalışmaya girmemiştir. Bu ortak çalışma Yatağan'da başlayabilir ve Eskihisar'da gittikçe büyüyen açık işletme sahasının işletilmesinin bittiği yerlerin kül ve dekapaj sahaları olarak kullanılmaları sağlanabilir. Böylece termik santralın yarattığı sorun- Mühendis ve Makina Cilt:31 Say ı :366 Temmuz 1990 lardan hiç olmazsa ikisi için bir çözüm bulunmuş olabilir. 10- Çevre sorunları için Yatağan çev- resinin periyodik olarak hava fotoğrafla- rının çekilmesi ve araştırıcıların hizmetine sunulması Böylece çevre sorunlarının yayılma hızı, yönü v.b. hakkında bilgi sahibi olunarak çözüm önerileri geliştirmek mümkün olabilecektir. SONUÇ istimlakleri 1967'de başlayıp 1975'te yatırım programına alınan ve temeli 1976"de atılıp 1. ünitesi 1982'de işletmeye açılan Yatağan Termik Santra- lının yarattığı çevre sorunları ile ilgili ilk yayının 18.1.1985 tarihli bir rapor olması ve ilk basın haberi- nin 17.10.1984'de olması, çevre sorunlarına karşı bir ilginin bu dönemde olmadığını göstermektedir. Çevre sorunlarına bugün ilginin daha kuvvetli olduğunu söylemek hala çok zor. Nitekim 12-13 Mayıs 1990 tarihleri arasında Yatağan'da düzen- lenen "Termik Santraller ve Çevre" sempozyumuna Türkiye'de mevcut resmi ve özel 500'ün üzerindeki kuruluştan hiçbiri katılmamıştır. 12 Mayıs'taki gezi programına organizasyon komitesi dışında (gezinin Yatağan çevresindeki kısmına Yatağan Orman işletmesi yetkilileri de gelmiştir) sadece 4 gazeteci katılmıştır. Bu nedenle termik santrallerin yarattığı çevre sorunlarının çözümü için önce, termik santral- lerin çevre sorunu yarattığını kabul etmekle işe başlamalıyız. Yatağan'daki ağaçlandırmaların eleştirisini 25.1.1990 tarihinde Orman Genel Müdürüne ve 29.1.1990 tarihinde Ormancılık Araştırma Enstitüsü Müdürüne şahsen iletmiş, fakat olumlu bir sonuç alamamamız üzerine 31.1.1990 tarihli bir rapor ha- linde çevreden sorumlu Devlet Bakanlığına görüş- lerimizi bildirmiştik. Sonuçta böyle bir makale ile görüşlerimizi kamuoyuna açıklamanın yararlı ola- cağına karar verdik. KAYNAKÇA 1. Davis, P.H. (ed.) 1965-1988 - Flora of Turkey and the East Aegean Islands. Edinburgh Univ. Press. 2. Köse, T., 1984 - Özal, "Filtreler sayesinde Gökova kirlenmez" demişti... Yatağan'ı filtre de kurtara- madı. Cumhuriyet, 17.10.1984. 3. Pirim, O., Balcı, K., Kuşçuoğlu, C., & Gürel, H.,1990 - Çarpık yapılaşmayı önlemek için kapılar yerli turiste açılmalı. Betonlaşma turizmi öldürür. Milliyet, 8.4.1990, Çevre dosyası, 6.
7- Uslu, T., 1990 - Yatağan Termik Santralı çevre- sinde sürdürülen ağaçlandırma çalışmaları hakkında rapor (31.1.1990). T.C. Devlet Bakanlığı, Ankara: 5s. 8. Uslu, T., 1990-Yatağan Termik Santralı ve ya- rattığı çevre sorunları ile ilgili yayınlar. Çevre ve Or- mancılık Dergisi, 6 (1): 29-33. 9. Vural M., 1985-Yatağan Orman işletmesi Bağyaka.bölgesi Bencikdağ ve Sepetçidağ serilerinde kızılcam ormanlarında görülen hastalık ve kurumalar hakkında rapor (18.1.1985). Yatağan Orman işletme Müdürlüğü: 6 s. Mühendis ve Makina Cilt:31 Sayı :366 Temmuz 1990
Yüksek güçlü motorlar için piston geliştirilmesi* Yüklə 1,63 Mb. Dostları ilə paylaş:
|