BiSMİllahir-rəhmanir-rəHİM

AYƏ 52:

﴿فَتَرَى الَّذِينَ فِي قُلُوبِهِم مَّرَضٌ يُسَارِعُونَ فِيهِمْ يَقُولُونَ نَخْشَى أَن تُصِيبَنَا دَآئِرَةٌ فَعَسَى اللّهُ أَن يَأْتِيَ بِالْفَتْحِ أَوْ أَمْرٍ مِّنْ عِندِهِ فَيُصْبِحُواْ عَلَى مَا أَسَرُّواْ فِي أَنْفُسِهِمْ نَادِمِينَ﴾

TƏRCÜMƏ:

«Beləliklə qəlblərində xəstəlik (nifaq və ikiüzlülük xəstəliyi) olan kəslərin onlar(la dostluğ)a tələsmələrini, «bizə pis bir hadisənin üz verməsindən (İslam dövlətinin süquta uğramasından və onların bizə hakim olmalarından) qorxuruq» demələrini görürsən. Ümid var ki, Allah (müsəlmanlar üçün) bir qələbə, yaxud Öz tərəfindən bir iş qarşıya çıxarsın (kafirləri başqa yolla həlak etsin) və onlar qəlblərində gizlətdikləri şeyə görə peşman olsunlar.»

TƏFSİR:

Bu ayədə qəlbləri xəstə olanların yadlarla qanunsuz əlaqələrinə bəraət qazandırmaq üçün gətirdikləri bəhanələrə işarə edilir. Qəlbən xəstə olanlar israr edirlər ki, kafirləri özlərinə arxalanacaq və həmpeyman seçsinlər. Bu işlərinə bəhanə gətirib deyirlər: «Biz qorxuruq ki, qüdrət onların əlinə düşsün və biz giriftar olaq.»

Quran onların cavabında buyurur: Onlar qüdrətin nə vaxtsa yəhudilərin və məsihilərin əlinə düşəcəyinə ehtimal verirlərsə, bu ehtimalı da verməlidirlər ki, axırda Allah müsəlmanları qalib etsin və qüdrət onların əlinə düşsün. Bu zaman münafiqlər qəlblərində gizlətdiklərindən peşman olsunlar.

AYƏ 53:

﴿ وَيَقُولُ الَّذِينَ آمَنُواْ أَهَـؤُلاء الَّذِينَ أَقْسَمُواْ بِاللّهِ جَهْدَ أَيْمَانِهِمْ إِنَّهُمْ لَمَعَكُمْ حَبِطَتْ أَعْمَالُهُمْ فَأَصْبَحُواْ خَاسِرِينَ ﴾

TƏRCÜMƏ:

«İman gətirənlər (münafiqlərin nifaqı üzə çıxan zaman bir-birlərinə) deyərlər: “Sizinlə birlikdə olmalarına dair Allaha möhkəm and içənlər bunlar idilər?!” (Doğrudan da) onların (münafiqlərin) əməlləri batil və puç oldu və onlar ziyana uğradılar.»

TƏFSİR:

Bu ayədə münafiqlərin işinin aqibətinə işarə edilərək buyurulur: Fəth və qələbə həqiqi müsəlmanlara nəsib olan zaman münafiqlərin işi aşkar olar və möminlər təəccüb üzündən «məgər münafiqlər bu qədər iddia edən, son dərəcə təkidlə and içib bizimlə olduğunu deyən həmin şəxslər deyildimi?! Nə üçün onların işi belə nəticələndi? Nə oldu ki, onların bütün yaxşı əməlləri məhv olub aradan getdi? Çünki onların mənşəyi xalis və niyyətləri pak deyildi. Həmin səbəbə görə də həm bu dünyada, həm də axirətdə ziyana uğradılar.

AYƏ 54:

﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ مَن يَرْتَدَّ مِنكُمْ عَن دِينِهِ فَسَوْفَ يَأْتِي اللّهُ بِقَوْمٍ يُحِبُّهُمْ وَيُحِبُّونَهُ أَذِلَّةٍ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ أَعِزَّةٍ عَلَى الْكَافِرِينَ يُجَاهِدُونَ فِي سَبِيلِ اللّهِ وَلاَ يَخَافُونَ لَوْمَةَ لآئِمٍ ذَلِكَ فَضْلُ اللّهِ يُؤْتِيهِ مَن يَشَاء وَاللّهُ وَاسِعٌ عَلِيمٌ﴾

TƏRCÜMƏ:

«Ey iman gətirənlər, sizdən kim öz dinindən dönsə (Allaha bir ziyan vurmaz), Allah tezliklə Özünün sevdiyi və Onu sevən bir dəstəni gətirər. (Onlar) möminlərin qarşısında ram və təvazökar, kafirlərin qarşısında isə qüdrətli və qalibdirlər, Allah yolunda cihad edir və heç bir tənə vuranın tənəsindən qorxmurlar. Bu (iman, məhəbbət və şücaət) Allahın lütfüdür ki, onu istədiyinə verir. Allah (vücud, qüdrət və rəhmət baxımından) geniş və biləndir.»

TƏFSİR:

Münafiqlərin barəsində söhbət aparıldıqdan sonra Quranın uzaqgörənliyinə əsasən sonralar bu müqəddəs dindən üz çevirəcək mürtədlər barəsində söhbət açılır və ümumi bir qanun şəklində bütün müsəlmanlara xitabən buyurulur: Əgər sizdən müəyyən şəxslər öz dinindən çıxsalar, Allaha, Onun dininə, müsəlman cəmiyyətinə və onun sürətli inkişafına heç bir zərər çatdıra bilməzlər. Çünki Allah gələcəkdə Onun dinini himayə edən bir cəmiyyət əmələ gətirəcəkdir.

Sonra bu böyük risaləti yerinə yetirəcək şəxslərin xüsusiyyətləri belə şərh edilir:

1. Onlar Allaha eşq bəsləyir, Onun razılığından başqa bir şey fikrləşmirlər. Allah onları, onlar da Allahı sevirlər.

2. Möminlərin qarşısında təvazökar və mehriban, düşmənlərin və zalımların qarşısında isə tam ciddi şəkildə və qüdrətlidirlər.

3. Allah yolunda cihad etmək onların müntəzəm proqramlarıdır.

4. Onlar üçün qeyd edilən sonuncu imtiyaz budur ki, Allahın əmr və fərmanlarını yerinə yetirmək və haqqı müdafiə etmək yolunda tənə vuranların tənəsindən və dil yarasından əsla qorxmurlar.

Ayənin axırında buyurulur: Bu imtiyazları əldə etmək üçün insanın səy eləməsindən əlavə, Allahın mərhəməti də lazımdır ki, onu ləyaqəti olan hər bir bəndəsinə bəxş edir. Allahın fəzl, mərhəmət və kərəmi genişdir və O buna layiq olanlardan agahdır.