Biyografya şAKİr epözdemiR

BİYOGRAFYA ŞAKİR EPÖZDEMİR


Şakir Epözdemir Minarî ye. Minar Nehîyeyêk ji Nehîyên Navça Bayîkan e. Nawenda mentîqa Zirkan e. Malbata Epözdemir, bi navê “Mala Hacî” tê navkirin. Hacî Elî yê bapîrê wan ji Bedlîsê, berîya 130 salan (1870) hatîye vî gundî û bûye Mîdûr Nehyeyê yekemîn. Hacî Elî, nivşê Şêx Mihemedê Fersafî, Bişarê Çeto, Qasimê Silêman, Şêx Mihemed Salihê Erboyî û Axaye Eşîra Etmakan Mamê Elê Gindir e. Gava Hecî Elî hatîye Minar ji Sêrtê heya Bedlîsê, peşkêş û giregirên vê herême ev kesin ser navên wana borîn.
Şakir kurê Fethulla yê Xalidê Hacî Elî ye. Ev mal û malbat jî berêva xwenda, xanedan û rewşenbîrin. Mamê Şakir xwe û xwe balbata waha tînê ziman:
“ Em ji babê xwe 11 xwuşk û biranin. (6 keç û 5 kur) Birayê me yê herê ezîz Av. Şewket – Şehîdê Tetwan – bû. Birayê min Nemetillah, Hikmet û Ferîd jî birayên hêjaye pesnê ne. Ferîd di Beledîya bajarê Sêrtê da dixebitê, babê Rûmet û Raperîn e. Belqiz jinbira min ya biçûk û hêja ye.
Birayê minê Hikmet Mihamî ye. Ew û hevala xwe Leyla Ekmen – kû ev jî mihamî ye- Li Adapazarî – Seqerya- binecî ne. Merd Can û Dîlan birazî û brazya min in. Nimet 10 salan di zindanan da raza. Cezaye xwe sala 2003, di 21 Adarê da qedan, babê Ozan û Hêlîn û Belçîm e. Dr. Serdar, Pisikolog Serhad û Arkolok Şîlan, kur û keçên Şewket û Sakîne Xanimin. Jinbirên min Sakîne, Talîha, Leyla û Belqiz, wek birayên min ezîz û qedîrbilindin.
Her şeş xwuçkên min bi gundî û pismaman va zewîcî ne. Li xar û jor 25–30 zarokên wan 15–20 Nevîyên wan henin. Bi gelenperî xwendan e. Mihendis, Doqtor, Mihamî û zanqoyan xwendin e û dixûnîn.
Çar Kûrê min, dû keç, çar bûk û hevala min a qedîm Medîne Xanim û bi min va em 20 kesin. Kurê mine Şîyarbar Heykeltraş e. Di zangoyê da mamoste ye. Jina wî jî Kurd e û Mamosteyê zimanê Îngîlîzî ye. Şîyarbar û Ferîde dû kurên xwe bi navên Mizgîn û Adar henin. Kurê mezin Rehber e. Ev û Nurcan dê û babên Azad, Zîlan û Melîk’in. Azad Zango dixwînê. Wê grafîkê xelas ke. Zozan a min keça mala min e. Berîvan di Hacettepê da Heykel dixwîne. Likman û Şoriş bi min ra ne. Em Miteîdin. Yûklenîci an Miqawîlin. Loqman û Fatim bi navê Belçim û Berçem dû keçên xwe hen e. Şoriş kurê biçûk e. Şoriş û Sureyya Xanim dê û babên Robîn in. Ji 50 salan borî kû ez û dîya van kesan dawetkirî ne. Min û Medîne Xanim’a keça Mamedê Smaîlê Mamê 15 salî daweta xwe kir.
Malbata me piştî kû Mîrekî rabûne, bi midûrîtî û mixtarîyê peşkêşî li nehîya Minar kirin e. Hacî Elî û kurê wî Hacî Mihemed Efendî Nehîye Midûr bûn e. Ebdillah Efendî yê nevyê Hacî Elî Şerîf e. Babê min piştî Ebdillah Efendî pêşkêşek jî pêşkeşên vê herêmê bû. Dîya min’a Rehmetî yê Şewket Şêx e. Şêxê Werqanis e. Min û Şewket û Ferîce, me bi buçûkayî dîya xwe winda kir. Ez birayê mezinim û gava dîya me mir ez 6 salî bûm. Babê min ji Eşîra Etmakan zewicî, ji vê zewacê 8 xwuşk û birayên min çêbûn. Ez bi dêmarî û hemî xwuşk û bira û nevîyan serfiraz û serbilindim. Piştî mirina dîya me, dêmarîyêk babê min hebû, herkesî jê ra digo “Dadê Gûlê” Dadê Gûlê jî weka dayîkêk heqîqî û eslî Per û baskên xwe li me lefand. Biçûkê me Şewket pir bi ezîzî xwedî kir. Dadê Gûlê jî bajarê Bedlîsê babfile bû. Jinêkê esîlmend, zîrek, aqilmend û dilovan bû. Dadê Gûlê nanpêj û Xwarinpêjek pispor bû. Mitbaxa Bedlîsê wê anîbû mala me.
Di malbate me da nivîskar, hûnermend, helbestvan, dengbêj, sazbend, sparmend, folklorîst, mamoste, diqtor, mihendîs, mihamî, parêzger ticar, miteîd, memur, karmend û zanê û pospor rabûne. Em di eslê xwe da malmela nin. Melayîti û xwendevanîya me pir qedîme.
Bab û kalên me di medreseyên Mîrekanda dersdar bûne. Ji ber vê ye kû gawa Osmanîyan li Kurdistanê Rûştîyan damezrandine, wê gavê li Bedlîsê çend Ap û kurapên babêmin Rûştîye xwendine, Alaybeg, defterdar, Nehîye Midûrî û Şerîf û Şehremîn ji van xwendevanan hatine holê, Mînakek dixwazim peşkeşkim kû di 1893 yê da kurê Hacî Elî, Hacî Kamil Efendî li bajarê Bedlîsê Alaybeqî ye û defterdar e.
Malbata min di warê Sîyasetê da tim û daîm di rêka xîrtêda meşîyan e. Hacî Mihemed Efendî hevalbendê Bedirxanîyan bû ye. Malbata min tû wextî xwe nedaye sîyaseta partîyên Tirkan...”

Hewalêvî û birazyêvî û xarzêvî yê Mam Şakir

( Şahin Ayaz )

Ö N S Ö Z

TÜRKİYE KÜRDİSTAN DEMOKRAT PARTİSİ’NİN KURULUŞ AŞAMASI

1965 baharında başlayan ve birkaç ay münakaşa edildikten sonra kuruluşuna karar verilen TKDP, 11 Temmuz 1965 tarihinde, Diyarbakır Gazi Köşkü’nün bahçesinde kocaman bir çınar ağacı altında beş kişi tarafından kuruldu.

Başkanlığa Said ELÇİ, Sekreterliğe DURNAS, Saymanlığa bendeniz, Şakir EPÖZDEMİR seçildik. Bu görev taksimatı 40 gün sonra, Diyarbakır Turistik Otel de Avukat Faik BUCAK partinin Genel Başkanlığına getirilerek, Said Elçi’ye Genel Sekreterlik ve tekrar bendenize Genel Muhasiplik görevleri verilerek değiştirildi ve parti programının altına kurucular kurulunun kod isimleriyle görevleri yazıldı.

SEREK SEKRETER MIHASİP

ZINAR PÊŞMERGEYÊ WELAT EVÎNDARÊ WELAT

(Av. FAİK BUCAK) ( SAİT ELÇİ) (ŞAKİR EPÖZDEMİR)

AZA AZA AZA

DURNAS JÎREK BENDE YÊ WELAT

(AV. Ş.E.) (DERVİŞ AKGÜL) (ÖMER TURHAN)

Partinin kuruluşunda Şeyh Said Efendi’nin katibi Liceli Fehmi Bilal’in teşvikleri etkili oldu. Faik Bucak, Kemal Badıllı ve isminin açıklanmasını istemeyen genç ve yetenekli bir Avukat arkadaşımızın Parti Programı ile ilgili büyük çaba ve katkıları oldu. Said Elçi’nin kişiliği ve misyonu da bu oluşuma destek verdi. Suriye’de tahsil görmüş, Nureddin Zaza, Cıgerxwin ve Macid Haco’lar gibi önemli kişiliklerle teşri-i mesaisi olmuş Derviş Sado’nun da, Parti Programı ve Nizamnamesinin hazırlanmasında önemli katkıları oldu. Bana da o kutsal programı daktiloya alma görevi verildi. Ömer Turhan arkadaşımız Diyarbakır Özel İdare Müdürlüğünde memurdu. Sevilen, sayılan, sözüne güvenilen ve davasına inanan saygıdeğer bir arkadaşımız idi. Altı Müteşşebbisin doğum yerlerini; Siverek, Bingöl, Baykan, Cizre, Kurtalan ve Eruh diye sıralayabiliriz.

Parti’nin kuruluşunda zaman ve mekanın da elbette rolü büyüktü. Mekan Diyarbakır idi ve Kürdistan’ın kalbi burada atıyordu. Diyarbakır çayhanelerinde sürekli olarak Şeyh Said Efendi ve dava arkadaşları konuşuluyordu. Darağacı altındaki sloganlarından, İstiklal Mahkemesi’ndeki kararlı savunmalarından, Şeyh Fahri’lerin, Yado Paşa’ların, Hesenê Halıd ve Cıbranlı Miralay Halıd Beg’lerin kahramanlıklarından sözedilirdi. Şeyh Ebdırrehim, İhsan Nuri Paşa, Bitlis’li Yusuf Ziya, Cemilpaşazadeler, Bedirhaniler ve Kürdistan özgürlük mücadelesine katkı sunan herkesten söz edilirdi.Zaman olarak ele alırsak, dört parçaya bölünmüş Kürdistan’ın Türkiye parçası hariç, her kesimde ulusal örgütleri var idi.
Abdulkerim Kasım’ın 14 temmuz 1958 darbesinden sonra Büyük Barzani’nin Sovyetler’den dönüşü ile, uyuşuk halde olan Kürtlük birdenbire canlandı ve kısa bir sürede sıçrama yaptı. 49'lar olayı, 27 Mayıs İnkılabı, 23’ler olayı, 27 Mayıs’ta Kürt Ağalarının sürgünü, 55’ler olayı ve 1961 Anayasasının getirdiği demokratik haklar peşpeşe oluştu. Her şey bir yana Kürtler Büyük Barzani’yi sürekli olarak izlemeye başladı.
Radyolardan, gazetelerden, gelip geçen yolculardan ve bu yola baş koymuş gönüllü propagandistlerden izledi. Kürtlük, bir onur, bir gayret olmaya başlamıştı. Ali Karahan Hakkari’den, Ziya Şerefhanoğlu Bitlis’ten, Nureddin Yılmaz’lar ve nice bağımsız adaylar her taraftan büyük çapta oy alıyordu. TİP Meclis’e 15 Milletvekili soktu. Dr. Yusuf Azizoğlu’nun 1961 seçiminde YTP ile aldığı başarıyıda saymadan geçemiyeceğim. Ki o zaman O’nun Partisi Meclise tam 92 Milletvekili sokmuştu.
1965 ortalarına gelindiğinde üç aşağı beş yukarı manzara buydu. İkisi Avukat, ikisi Memur ve ikisi Serbest Muhasebe mesleği ile hayatlarını sürdüren biz altı kişinin de, umudu, inancı, kararlılığı ve uluslarına karşı tarihi sorumlulukları vardı. Bu bilinç ve inanç TKDP’nin kuruluşunda en büyük etken oldu. 1965’te Türkiye Kürtleri 10 milyon cıvarında idi. Cemal Gürsel Paşa (ki kendisininde Kürt olduğunu söylerler) Diyarbakır’da herkesin yüzüne baka baka “- Sizler Kürt değilsiniz. Size Kürt diyenin yüzüne tükürün...” diyordu. Cemal Ağa bunları Otobüs üzerinde Amed halkına söylerken Albay Alpaslan Türkeş yanında idi ve sanki bu demeci Gürsele dikte eder bir manzara arz ediyordu.
Türkiye’de resmi görüş ve şöven yönetimlerin Kürt halkını ne duruma soktuğunu en çok bizim kuşağımız, 58 kuşağı biliyor. O günleri okumakla o günler anlaşılmaz. 1961 Anayasasının getirdiği demokratik ortamda henüz kendine gelmeyen, bilinçlenmeyen Kürt gençliği ve özellikle okumuş kesim, bu defa kendini sol cereyanlara kaptırdı. Diyarbakır TİP’in merkezi halini aldı. Din, Mezhep, Tarikat ve çeşitli inançlara ilaveten, şimdi de Sosyalizm başımıza musallat olmuştu. Cahil kesim önce Müslüman, sonra Kürt olduklarını ifade ederlerken, yeni yetişen ve aydınlanan, okumuş gençliğimiz de ”önce Marksist, sonra da Kürt olduklarını” bilimse(!) bir biçimde vurguluyorlardı.
Daha önce “herşey kader idi” , “Şeyhleri rehber idi” , “Ali Server idi” . Şimdi de ulus ve ulusçuluk büyük bir günah olmaya başlamıştı. Milletmiş, Vatanmış, bunlar boş laflarmış, sosyalizm gelecek ve herkes eşit olacakmış... propagandası aldı yürüdü. İşte ulusal bir örgüt bu tehlikeli gidişi yavaşlatabilirdi. 1965 / 68 döneminde TKDP Kürt solunu tedirgin etmeden, örgütsel çalışmalarını bunlara belli etmeden yürüttü. 1967 Doğu kalkınma Mitingleri’nde, Kürtlük ve Kürt ulusal istekler ön plana çıkınca TİP liderlerini evvela şaşırttı, sonra halkın tezahüratını almayan işçi – köylü, fakir – yoksul nakaratları Kürtlüğü çağırıştıran sloganlarla değiştirilmeye başlandı.
Doğu Kalkınma Mitingleri 1967 Yazı’nda başlayıp, 11 ay da Ankara Mitingi ile son buldu. Bütün Mitinglerde Kürtlük öne çıktığı gibi, Ankara Mitingi de milli istekler ve sloganlarla çalkalandı. TİP Miting Meydanlarında ezilen bir ulusun ekmekten önce, özgürlüğe ihtiyaç duyduğunu gördü ve anladı. Kürt solu telaşlandı. Devlet peşimize düştü ve 19 Ocak 1968’de, yani Ankara Mitinginden 60 gün sonra, bir operasyonla tutuklamalara başladı.
MİT operasyon yaptığına bin pişman olmuştu. Devlet bu defa yanlış hesap yapmıştı. Onlara göre, bizi yakalayacak, korkutacak ve dağıtacaktı. Ama ilk celse de ve Diyarbekir Hakimleri önünde biz TKDP’nin programına sahip çıktık ve hiç taviz vermeden savunduk. Savunmamı okursanız, 1968’lerde Kürt dinamizmini görür ve yukarıdaki iddialarımın da ne kadar haklı olduğumu taktir edersiniz.
Temmuz 1965’te kurduğumuz TKDP, 1966’da karanlık güçler tarafından bu örgütün Genel Başkanı olan Avukat Faik Bucak katledildiği, yine 1966’da askere gittikten sonra DURNAS arkadaşın bir daha bu partinin çalışmalarına katkı sunmadığı, Said Elçi’nin 1967’de sürgüne gittiği halde, büyük bir çaba ve özveri ile belli bir noktaya geldik. Başta Amed olmak üzere, Farqin, Batman, Botan, Sasun, Garzan, Hazzo, Baykan, Bitlis, Siirt, Tatvan, Muş, Bulanık, Lice, Patnos, Van, Hizan, Siverek, Cizre, Nusaybin ve Kızıltepe olmak üzere çok geniş bir alana yayıldık. Ankara’da ve Avrupa’da temsilciler belirledik.
Biz daha Antalya Hapishanesinde iken, Kürt solu telaşa düştü ve ulusal sorunu sahiplenmeye başladı. Gençler ve ulusal yanları ağır basanlar DDKO’yu kurdular. Yine yurtsever bir kesim TİP’in kongrelerinde Kürt sorununu öne çıkarıp, bu sorunu partinin programına aldılar. Sol yazarlar ve araştırmacılar TKDP’den söz etmeselerde, gerçek budur. Kürtlerin hala kendi sorunlarına şaşı bakmalarının sebebi de, hala solculuk hastalığından kurtulamamalarındandır.
19 Ocak 1968’de MİT bizi sorguya çekti. 5 gün işkencede, 70 gün Amed Hapishanesinde kaldık. Devlet bizden çekindi. Mahkememizi Antalya’ya aldı. Bizi Amed Mahkemelerinde yargılayamazdı. Biz Kürt ve Kürdistanı açıktan savunuyor olacaktık. Bu tavrımız Diyarbakır’ı ayağa kaldırabilirdi. Antalya’da 8. Ayımız dolduktan sonra Ağır Cezaya çıkarıldık. Mahkeme Başkanı açık oturumlu duruşmada bana sordu: “- Sen bir sınıfın diğer sınıflar üzerinde tahakkümünü kurmak amacı ile bir cemiyet kurmuşsun?” Ben Başkan Beyin sorusunu şöyle düzelttim: “- Efendim, sizin Doğu ve Güneydoğu Anadolu dediğiniz yer Kürdistan dır. Buralarda Kürtler meskûndur. Bu program, Kürtlerin sorunlarıyla ilgili bir programdır. Bu Parti Kürtlerin haklarını aramak için kurulmuştur.”
Hakim bu kez doğru bir soru sordu: “- Siz bu taleplerinizi neden mevcut partilerin bünyesinde yürütmüyorsunuz?.” Ben: “- Mevcut Partilerin hiç birisinin programlarında Kürt sorununu çözmeye dair bir kayıt koymamışlardır..”
“- Peki Şeyhleriniz, Ağalarınız neden bu sorunu gündeme getirmiyor..?

“- Efendim, onlar bizim Şeyhlerimiz ve Ağalarımız değiller...

“- Ya kimlerin Şeyhleri ve Ağalarıdırlar?

“- Onlar Cumhuriyetin Şeyhleri ve ağalarıdırlar...” dedim.

İfadem Antalya Karar Tutanağında mevcut olup, bu kitapta okuyabiliriniz.

MAHKEME SÜRECİ

Antalya Mahkeme safhası genellikle, sorular ve cevaplar şeklinde idi. Birinci duruşmada bizlerin Kürtleri ve Kürdistan’ı savunduğumuzu gördükleri için; mümkün mertebe sorulardanda kaçmaya çalıştılar. Genelde Mahkemenin usul ve kurallarıyla, Mahkemenin reddi ve reddimizin reddi ile, bilirkişi talep ve bu konunun sürüncemeye havale edilmesi ile ve sıradan şeylerle geçiştirildi..

1968’li yıllarda Türk hukuk işleyişini, o dönemdeki hakimlerin ve kamuoyunun bu soruna bakışlarını okuyucuya yansıtmak için bu kitapçığı yayınlamaya karar verdim. Dolayısıyla, kitabın arkasında “ANTALYA ANILARI” başlığı altında bir çok konuda ipuçlarını verdim. Umarım ki siz sevgili okuyucular bu kayıtları da ilgi ile okursunuz.
Antalya Mahkemesi olayımız, tarihte ilk olarak Türk Mahkemeleri önünde Kürt yurtsever aydınlarının; bir Kürt Partisinin programını savunma olayıdır. Türk halkına , Türkiye halklarına ve Türk Hakimlerine, Kürdistan ve Kürt sorununu çok açık ve korkusuzca anlattım, savunma çok açık bir şekilde demokratik istemlerde bulunan bir kadronun mahkemesidir. Bu yüzden, her Kürdün ve “aydın”ım diyen her Türkiyeli’nin bu kitapçığı satır satır okumasının gerekliliğine inanıyorum.
Bu savunma, sadece Türkiye Kürdistan Demokrat Partisi’nin, Kürt’lerin ve Kürdistan’ın savunması değildir. Bu savunma, Türkiye’nin ,Türkiye halklarının ve Türkiye’de yaşayan herkesin geleceklerinin savunmasıdır. Şayet bu savunmada istenilen basit insani haklar zamanında verilmiş olsaydı, Türkiye şimdi çok kolaylıkla dünyanın ilk on devleti arasında mutlu, müreffeh, çağdaş ve hak ettiği yeri almış olurdu. Eğer bizim isteklerimize kulak verilmiş olunsaydı, ne onbinlerce insanın kanı dökülür, ne metropoller cehennneme çevirilir, ne de binlerce köy yakılır, yıkılır ve milyonlar göçettirilmek zorunda bırakılırdı..
Bu bakımdan da, 1960’lı yıllarda Kürt aydınlarının istemlerini bir daha gözden geçirmekte yarar buluyorum. En basit ve masum isteklerimizin el’an da geçerli olduğunu düşünüyorum. Bu yüzden Türkiyen’nin tüm aydınlarının bir nebze olsun Kürt yutseverlerine de kulak vermeleri bakımından bu kitapçığı gözden geçirmelerini Türkiye’nin genel menfaatleri bakımından faydalı görüyorum.
Ben bu savunmayı Türk Mahkemeleri önünde yaparken; en büyük ilham kaynağını Fehmi Bilal, Faik Bucak, Kemal Badılli, Sait Elçi ve bunlara bağlı olarak TKDP’de yer alan çok değerli arkadaşlarımdan aldım. Bu davaya inanıyordum. Gerçeklere ve realiteye inandığım için, hiçbir zaman inanç ve umudumda en ufak bir tereddüt hasıl olmamış ve olmayacaktır. Bu konuda bana en büyük cesareti veren, bilgeliği ve kararlılığı ile beni destekliyen, savunmamı edebi bir şekilde tanzim eden Tatvan Şehidi, sevgili kardeşim Avukat Şevket Epözdemir’e en derin şükranlarımı kaydetmeden geçemiyeceğim.
Ayrıca Baykan Ziraat Odasının o zamanki başkanı olan amcam Ali Epözdemir’in bu kuruluşun daktilosuna geçirmem için bana satır satır okuyarak beni manen desteklediği için o’na da Allahtan rahmet diliyorum. O zaman Şevket Partinin Diyarbakır Bölge Başkanı (Serokê Koma Herêmi), Ali Amcam da, Baykan Bölgesi Başkanı (Serokê Koma Cî) idiler. Bu kayıtları yaparken, savunmamda katkıları bulunan bu değerli kişilerin haklarını eda ettiğimi düşünüyorum.
Ayrıca bu savunmayı bilgisayar ortamına aktaran, düzenlemesini yapan ve bana son derece yardımcı olan Tatvan’lı hemşehrim ve sevgili arkadaşım Şahin Ayaza’a sonsuz teşekkürlerimi bir borç bilirim.
Bu kitapçığın eksiği Antalya C. Savcılığının dava hakkındaki iddianamesidir. Hem Diyarbakır C. Savcılığının soruşturma ile ilgili ve hemde Antalya C. Savcılığının dava ile ilgili iddianamelerinin metinlerini kitaba ekli bulunan İzmir Güvenlik Mahkemeleri (DGM) Karar Mazbatasında bulmanız mümkündür. Antalya Mahkeme kararında da iddiaların nelerden ibaret olduğunu anlamamız mümkün. Ancak İzmir DGM Kararının “Suç Vasfı” başlığı altındaki metin, bu eksiği tamamlamaktadır.
Bu kitapçığım, Türkiye’ye, Kürt’lere ve Türk’lere yarasın...

11. 
    Temmuz 2003
    

================================

AĞIR CEZA MAHKEMESİ YÜKSEK MAKAMINA