BöLÜM 3 00 00- beton & betonarme imalatlar böLÜm genel

BETONUN KORUNMASI ve KÜR EDİLMESİ

1. 
   Kür ve koruma
   

1. 
   Beton erken yaşlarda, aşağıda verilenlerin sağlanması için küre tabi tutulmalı ve korunmalıdır;
   

1. 
   Plastik rötrenin en aza indirilmesi,
   
2. 
   Yeterli yüzey dayanımının sağlanması,
   
3. 
   Yüzey tabakasının yeterli dayanıklılıkta olmasının temin edilmesi,
   
4. 
   Betonun zararlı hava şartlarından korunması,
   
5. 
   Betonun don etkisinden korunması
   
6. 
   Betonun zararlı vibrasyon, darbe veya hasardan korunması.
   

2. 
   Uygulanan kür yöntemi ile beton yüzeyinden olan buharlaşmanın düşük hızda gerçekleşmesi veya beton yüzeyinin sürekli ıslak tutulması sağlanmalıdır,
   

3. 
   Betonun yerleştirilme ve yüzey işlemlerinin tamamlanmasının ardından yüzey, gecikilmeksizin küre tabi tutulmalıdır.
   

4. 
   Yüksek dayanımlı beton ve kendiliğinden yerleşen beton gibi terlemeye eğilimi düşük olan beton kullanılmışsa, plastik rötre çatlaklarının önlenmesi için özel itina gösterilmelidir. Bu özel itina, sıcak hava, rüzgâr ve ilave olarak soğuk ve kuru hava şartları gibi şiddetli buharlaşmaya sebep olan hava şartlarında dökülecek betonlara da uygulanır.
   

5. 
   Beton yüzey sıcaklığı, beton yüzeyinin basınç dayanımı en az 5 MPa’a ulaşıncaya kadar, 0 °C’un altına düşmemelidir.
   

6. 
   Yapı betonun kürlenmesi ve bakımı BS 8110-1 ve ACII 308.1 standardlarına uygun yapılacaktır.
   

7. 
   Kürleme ve bakım, betonun dökümü ve yerleştirilmesinden hemen sonra başlamalı, beton güneş ışınlarından, rüzgarın sebep olduğu kurumadan, yüksek iç termal ısıdan, düşük ısı ve don etkenlerinden korunmalıdır.
   

2. 
   Betonun Kürü ve Bakımı için Gereken Minimum Süre
   

1. 
   Kür süresini belirlemek için test yapılmamış ise, betonlar en az 7 gün boyunca kürlenmelidir. Kış aylarında bu sure uzatılmalıdır.
   

2. 
   Kür süresini belirlemek için, imalat birimi ile aynı koşullarda saklanan numuneler veya Schmidt çekici kullanılabilir. Beton dayanımı, karakteristik dayanımın en %70’ini sağlayana kadar kürlemeye devam edilmelidir (TS EN 13670 Kur sınıfı 4).
   

3. 
   Basınç dayanımı testi sahada kürlenen beton numuneleri üzerinde gerçekleştirilebilir veya yapı elemanı üzerinde schmidt çekici uygulanabilir.
   

3. 
   Kürleme Yöntemleri
   

1. 
   Su ile Kür Yapılması
   

1. 
   Kolon ve Perde betonları kalıp söküldükten hemen sonra, diğer betonlar priz almaya başlar başlamaz çuval beziyle (telis bezi) örtülmeli ve en az günde 3 kere ıslak küre tabi tutulmalıdır. Yaz aylarında sulama işleminin gece yapılması önerilmektedir. Buharlaşmanın çok olduğu günlerde sürekli olarak beton yüzeyine su püskürtülmesine ve beton yüzeyinin kuru kalmamasına özen gösterilmelidir. Beton yüzeyinin kurumamasına ve/veya ıslanma-kuruma döngüsüne maruz kalmamasına dikkat edilmelidir.
   

2. 
   Yatay elemanlarda, kum veya başka malzemeler ile kenarlıklar yapılarak, su göleti oluşturulabilir.
   

3. 
   Kürlemede kullanılacak suyun sıcaklığı betonun yüzey sıcaklığından en fazla 10⁰C düşük olabilir (ACI 308.1-98). Aksi takdirde, sıcak yüzeyli betonu çok soğuk suyla sulamak “termal şok”a ve dolayısıyla betonda çatlamalara neden olabilir.
   

4. 
   Kürleme suyu şebeke suyu olmalıdır.
   

2. 
   Geçirimsiz örtü ile kür
   

1. 
   Betondan nem kaybını önlemek için polietilen örtülerde kullanılabilir. Ortam sıcaklığı 30⁰C’nin üzerindeyse kalınlığı en az 0,1 mm olan beyaz plastik örtü kullanılarak betonun nemli kalması sağlanabilir (ACI 308.1-98).
   

2. 
   Bütün yüzeyler su püskürtülerek tümüyle ıslatılacak ve su yalıtım örtüsü, polietilen örtü veya polietilen kaplı ve serilmeden önce iyice ıslatılmış çuval bezi ile kaplanacaktır. Örtüler 30 cm.den az olmamak üzere bindirilerek serilecek veya ağırlık kullanılarak veya derzlerin iyice kapatılması için bantlanarak ve 10 cm.den az olmamak kaydıyla birbiri üstüne bindirilerek daimi bir kapatma sağlanacaktır. Örtülerin kaymaması veya rüzgârla şişmemeleri için ağırlıklar kullanılmalıdır. Örtüler döşemelerin açık kenarlarında aşağıya doğru katlanacak, onaylanan yöntemlerle sabitleştirilecektir. Kür döneminde örtülerde oluşabilecek yırtık veya delikler hemen onarılacak veya bunlar değiştirilecektir.
   

3. 
   Film tabakası oluşturan malzeme ile kür (Kimyasal Kür)
   

1. 
   Kür malzemesinin uygulanmasında teknik bilgi föyünde açıklanan üreticinin önerileri dikkate alınmalıdır.
   
2. 
   Kimyasal kür malzemesi, ürün bilgi föyündeki sarfiyat oranında homojen biçimde sürülmelidir.
   
3. 
   Yatay elemanlarda yüzey bitirme işleminden hemen sonra, fazla su buharlaşır buharlaşmaz, dikey elemanlarda kalıp açılır açılmaz uygulanmalıdır.
   
4. 
   Kimyasal kür malzemesi uygulanacak yüze, uygulama anına kadar nemli (suya doygun) tutulmalıdır. Ancak ıslak olmamalıdır. Kuru yüzeylere uygulanmamalıdır.
   

5. 
   Kimyasal kür tabakası, kür süresi boyunca korunmalıdır.
   

6. 
   Üretici önerisine uygun olmak koşuluyla pompa ile püskürtülerek veya rulo fırça ile sürülerek kullanılabilir.
   

7. 
   Malzemeyi uygulamadan önce dolgu malzemesi ile sonradan doldurulacak olan derzlerin üstleri geçici bir malzeme ile kapatılarak, malzemenin derzlere girmesi ve nem kaybı önlenecektir. Malzeme nemli yüzeye, ıslak tabaka kaybolduktan hemen sonra uygulanacaktır.
   

8. 
   El püskürteci kullanıldığında ikinci kat, birinci kata dik açı teşkil edecek yönde atılmalıdır. Malzeme düzgün ve süreklilik gösteren bir film oluşturmalı, çıkmamalı, çatlayıp parçalanmamalı delik ve diğer bozukluklar taşımamalıdır. Malzeme uygulandıktan sonra 3 saat içinde yüzeylere yağmur yağması veya izleyen islerle yüzeyin tahrip olması durumlarında, malzeme yukarıdaki oranlarda olmak üzere hemen yeniden tatbik edilmelidir.
   

9. 
   Betona yapışması ve kaynaşması gereken döşeme kaplaması uygulanacak yüzeylerde film tabakası oluşturan malzeme kullanılmamalıdır. Ancak esnek yer döşemeleri için yapıştırıcı uygulanacak alanlarda reçine esaslı veya klorine edilmiş lastik esaslı malzemeler uygulanabilir. Film tabakası oluşturan kür malzemesi, serbest buhar kullanarak kür ısısı ayarlanan yüzeylerde de kullanılmamalıdır.
   

10. 
    Film oluşturan kür malzemesi kullanılmasına izin verilen yerlerde, sürekli olarak görünecek olan yüzeyler renk katılmamış ancak uçucu boya kullanılmış malzeme ile küre tabi tutulmalıdır. Boya katkısız kür malzemesi kullanıldığında, beton yüzeyler kür süresince, doğrudan gelen güneş ısınlarından korunmalıdır. Kür malzemesi ile kaplı yüzeyler kür süresi boyunca yaya ve araç trafiğinden, aşındırıcı ve kirletici etkenlerden uzak tutulmalıdır.
    

3. 
   TAMİRATLAR
   

1. 
   Yüzey Hazırlığı ve Tamir Uygulaması
   

1. 
   Beton yüzünün düzeltilmesinde aşağıdaki işlemlerden biri tatbik olunabilir;
   
   1. 
      Adi düzeltme,
      
   2. 
      Mozaik taşı ile ovma,
      
   3. 
      Murçlama,
      
   4. 
      Taşlama,
      
   5. 
      Yüzeyin tel fırça ile ovularak düzeltilmesi,
      

2. 
   Yapıların tamir edilecek çimento esaslı yüzeylerinin sağlam, tozsuz ve temiz olmasına dikkat edilmelidir. Yüzey, aderansi zayıflatacak her türlü yağ, gres, pas ve parafin kalıntılarından iyice temizlenmelidir. Kırılarak oluşturulan yüzeyin kenarları mümkün olduğunca dik kesilmeli, donatıdaki pas temizlenmeli, gerekiyorsa yeni donat› eklenmelidir. Uygulama yüzeyi suya doyurulmalı fakat yüzeyde serbest su kalmamalıdır.
   

3. 
   Yüzeyde ki çıkıntılar, fazlalıklar kırılarak derzler temizlenerek, yüzey hazır hal getirilir.
   

4. 
   Yüzeydeki serbest olan malzemeler temizlenerek, saglam bölgeye ulaşıncaya kadar temizlenir.
   

5. 
   Betonda büyük boşluklar bulunması durumunda, donatı arkasındaki zayıf beton da sağlam bölgeye ulaşıncaya kadar temizlenir.
   

6. 
   Yüzeyde peteklenme ve ayrışma var ise bu kısımlardaki zayıf tabaka tamir harcı ile tamir edilmeden önce temizlenmelidir
   

7. 
   Beton dışında kala tij demirleri kesilmeli, tij deliği etrafındaki beton yer altı katlarda 40mm, yer üstü yapılarında 30mm derinliğinde kesilip çıkarılacaktır.
   

8. 
   Beton yüzeyindeki çimento şerbeti akan kısımlar uygun el aletleriyle temizlenecektir.
   

9. 
   Yüzeyde ki küçük çatlaklar, enjeksiyonla tamir öncesinde genişletilecektir.
   

10. 
    Tamir görecek beton yüzeyler ıslatılarak, suya doygun hale getirilmelidir.
    

11. 
    Tamir için kullanılacak malzemeler bu şartnamenin ilgili kısmında belirtilmiştir. Belirtilen malzemelerin haricinde kullanılacak tamir malzemesi İşveren onayına tabidir.
    

12. 
    Tamir harçları, üretici tarafından belirtilen şekilde kullanılmalı, hazırlanması için karıştırıcılar ve diğer ekipmanlar kullanılmalıdır.
    

13. 
    Tamir edilecek yüzey, İşveren tarafından görülüp, uygun tamir metodu seçildikten sonra tamiratlar yapılabilir.
    

2. 
   Yapılan Beton Tamiratların Kürlenmesi
   

1. 
   Beton yüzeyinde, çimento esaslı tamir harçları kullanılarak ki yapılan tamiratlar tamamlandıktan sonra en az 3 gün bu şartnamenin ilgili bölümünde belirtilen yöntemler ile kürlenmelidir.
   

4. 
   SAHA KALİTE KONTROL
   

1. 
   Yapım Toleransları: İnşaatı tamamlanmış yapı, aşağıdakiler bakımından zararlı etkilerden kaçınmak için izin verilen sapma sınırları içerisinde kalmalıdır.
   

1. 
   Geçiş safhası ve kullanım aşamasında mekanik direnç ve kararlılık,
   
2. 
   Yapı kısımlarının kullanılması esnasındaki hizmet performansı,
   
3. 
   Yapının ve yapıdaki taşıyıcı olmayan bileşenlerin montajındaki yerleştirme uyumluluğu,
   
4. 
   Uygulanacak geometrik toleranslar aşağıda ki tabloda verilmiştir;
   

No	Sapma tipi	Tanımlama	İzin verilen sapma ∆
1	h - Serbest yükseklik	Tek veya çok katlı binada herhangi bir seviyede kolonun veya duvarın eğimi h ≤ 3 m 6 ≥ h > 3 m	5 mm 10 mm
2		Merkezler arasındaki sapma	t / 60 veya 8 mm’den büyük olanı ancak bu değer, 15 mm’den daha fazla olmamalıdır
3		Bitişik kat seviyeleri arasındaki kolon veya duvarın eğriliği h ≤ 3 m 6 ≥ h > 3 m	5 mm 10 mm
4	Σ hi - Dikkate alınan katların yüksekliklerinin toplamı	Çok katlı yapıda, herhangi bir kat seviyesindeki bir duvar veya kolonun, taban seviyesindeki tasarlanan merkezinden geçen düşey doğruya göre konumu Burada, n kat adedi olup, n > 1’dir	25 mm veya Σ hi / (200 n 1/4) den küçük olanı

No	Sapma tipi	Tanımlama	İzin verilen sapma ∆
5		Yanyana kolonlar veya duvarlar arasındaki net mesafe	± 10 mm veya ± ℓ / 1200’den büyük olanı ancak 30 mm’den daha fazla olmamalıdır
6	y yönündeki ikincil doğru	Duvarın, ikincil hatlara göre plandaki konumu	± 10 mm
7		Kiriş veya döşemenin eğimi	± (5 + ℓ /1000) mm
8	Açık üst (mastarlı) yüzeyler (döşemeler)	Düzlükten sapma ℓ = 2,0 m	3 mm
9	Döşeme bitiş kotu (seviyesi)	Kottan sapma	± 5 mm

No	Sapma tipi	Tanımlama	İzin verilen sapma ∆
10	1 - Kiriş, enkesit 2 - Kolon, düşey kesit	Kiriş - kolon birleşim yerinin, kolona göre ölçülen konumu b = kolonun, Δ ile aynı doğrultudaki boyutu	± b/60 veya ± 10 mm’den büyük olanı
11	ℓi - kesit alanının uzunluğu	Kesit alanı boyutları Kirişler, döşemeler ve kolonlara uygulanabilir ℓi < 150 mm ℓi = 400 mm ℓi ≥ 2500 mm ara değerler için doğrusal enterpolasyon yapılabilir	± 3 mm ± 5 mm ± 15 mm
12	Gerek: cnom + Δc(plus) > c > cnom - | Δc(minus)|	Olağan donatının konumu Δc(plus) h ≤ 150 mm h = 400 mm h ≥ 2500 mm ara değerler için doğrusal enterpolasyon yapılabilir	+ 3 mm + 5 mm + 10 mm
	Cmin = Gerekli en az örtü kalınlığı cnom= anma örtü kalınlığı = cmin+ |Δc(minus)| c = Gerçek örtü kalınlığı Δc = cnom ’dan izin verilen sapma h = Kesit alanının yüksekliği	Δc(minus)	Δcdev = 10 mm’dir.
13		Bindirmeli birleşimler ℓ = Bindirme uzunluğu	-0,06 ℓ

2. 
   Yapım Sınıf
   

Proje kapsamında ki yapıların Yapım Sınıfı, TS EN 13670:2010 da belirtilen özelliklere göre Yapım Sınıfı 3 olup, Yüklenici bu standardın istediği dokümantasyonu oluşturmalıdır.

3. 
   Uygun olmama durumunda yapılacak işlem
   

1. 
   Muayene sonucunda uygun olmama durumu ortaya çıkmışsa, yapının tasarlandığı şekilde işlev görmesini teminat altına almak için uygun tedbirler alınmalıdır.
   

2. 
   Aşağıda verilen hususlar, verildiği sırayla incelenerek uygunsuzluk hakkında bir karar verilir.
   

1. 
   Uygunsuzluğun daha sonraki inşaat uygulamalarında ortaya çıkma ihtimali ve planlanan tasarım amacına uygunluk,
   

2. 
   Bileşeni kabul edilebilir hâle getirmek için gerekli tedbirler,
   

3. 
   Tamir edilmesi mümkün olmayan imalatların yıkılarak, yeniden yapılması,
   

5. 
   TEMİZLİK
   

1. 
   Yüklenici çalışma bölgesini temiz ve düzenli tutacaktır.
   

6. 
   KORUMA
   

1. 
   Tamamlanan imalatlar geçici kabul yapılana kadar, Yüklenici tarafından gerekli önlemler alınarak korunacaktır.
   

Bölüm 03 00 00 Yayın Tarihi: Rev. Tarihi: Rev. No: Sayfa /