Central Asian Research Journal For Interdisciplinary Studies (carjis)

 

---

Central Asian Research Journal For Interdisciplinary Studies (CARJIS) 
ISSN (online): 2181-2454
Volume 2 | Issue 3 | March, 2022 | SJIFactor: 5,965 | UIF: 7,6 | Google Scholar | www.carjis.org 
DOI:
10.24412/2181-2454-2022-3-147-154 
 
E-mail: [e-mail] 
150 
MUHOKAMA VA NATIJALAR 
Yana, samarali muloqot o’rnatish uchun suhbatdosh bilan bir xil ohangda va 
bir xil hajmda, uning holatini qabul qilib, (turib yoki o’tirib) so’zlashish tavsiya 
etiladi. Insonlar ularga taqlid qilganni yaxshi ko’rishlarini yodda tutish kerak. Asosiy 
gapni gapirish kerak. Suhbatda uzun, ohangjamador iboralardan, umumiy so’zlardan 
foydalanmagan ma’qul, chunki bu tariqa so’zlasangiz, sizni tushunmasliklari 
mumkin. Gapni po’skallasini gapiringki, suhbatdosh sizni bemalol tushunsin, 
tushunganda ham siz istagandek tushunsin. Noverbal muloqotga e’tibor. Bu 
muloqotning juda muhim tarkibiy qismi. Suhbatning atiga 7-10 foizi bevosita 
so’zlardan iborat. Bu degani, suhbatning 90 foizi imo-ishoralardan iborat. Noverbal 
muloqotdan eshitilgan xabar qanday qabul qilinganini ko’rsatish uchun foydalaniladi. 
Sizni to’g’ri tushunishganiga ishonch hosil qilish juda muhim. Suhbat tugab, ma’lum 
xabarni yetkazganingizdan keyin, sizni to’g’ritushunganlariga ishonch hosil qiling. 
Buning uchun bir necha oddiy savollar berish mumkin, masalan: “Men nima 
demoqchi bo’lganimni tushundingmi?”, yoki boshqa shunga o’xshash savollarni 
berish mumkin.Suhbatdosh yetkazgan xabarni qanday qabul qilganligini ko’rsatish 
zarur. Uning xabarini bepisand qoldirish yaxshi emas. Suhbat davomida suhbatoshni 
diqqat 
bilan 
eshitayotganingizni, 
nimalar 
to’g’risida 
gapirayotganini 
tushunayotganingizni imo-ishoralar bilan yoki biron luqma tashlab, bildirganingiz 
ma’qul. Uncha yaxshi tushunmayotgan bo’lsangiz,: “Men seni to’g’ri 
tushundimmi?”, deb so’rang. Ana shular hayotning turli sohalarida va, umuman, 
turlicha odamlar bilan muloqotni samarali, demak unumli va maroqli qilishi mumkin. 
Muloqot-hayotimizning ajralmas qismi. Biz doim muloqotdamiz, hatto, jim 
turganimizda ham (imo-ishoralarimiz, harakatlarimiz orqali). Nega uni yanada 
samarali qilmas ekanmiz? Samarali muloqot o’rnatish, ishonchli aloqa qilish uchun 
muloqot texnikasini o’zlashtirish kerak. Bu qo’yilgan maqsadga erishish uchun turli 
usul va harakatlar yig’indisidir. Muloqotning universal usullari: xushmuomalalilik, 
odob, hazilni tushunish. Muloqotning o’ziga xos usullari: o’qituvchi-talaba; 
o’qituvchi-o’quvchi va hokazo. Ammo, har qanday vaziyatda yaxshi muloqot 
o’rnatish 
uchun 
boshlovchi 
do’stona 
muloqotda 
bo’lishi, 
psixologik 
tarangliknibartaraf etishi, qulay vaziyatda bo’lishi, sherigini suhbatga tortishi, ijobiy 
javoblarga erishishi, o’z hatti-harakatlariga tanqidiy qarashi, o’z tashabbusidan 
mohirona foydalanishi lozim. Qizig’i shundaki, butun dunyo bo’ylab muloqotda 
bo’lganlar o’rtasida olib borilgan so’rovlarga ko’ra, samarali muloqot omillari: 
eshitish qobiliyati, “tana tili”, ohang, so’zlarni talaffuz qilish qobiliyati. Butun 
dunyoda o’tkazilgan so’rov: – Suhbatdoshingizda sizga nima ko’proq yoqadi? 
Eshitish qobiliyati-81%, Gapirish qobiliyati-19%; – Auditoriya sizning xabaringizni 
qanday qabul qiladi? “Tana tili” -50%, Ohang -40%, So’zlar -10%. Texnologiya va 
texnika yordamida muloqot samaradorligini oshirish-muloqot maqsadiga nisbatan 

---