Cihan bulut elçin SÜleymanov döVLƏt maliYYƏSİ Bakı 2015

11.1.2. kredit və kredit sisteminin xüsusiyyətləri
– qaytarılmaq və faiz ödənilmək şərti ilə pul və ya əmtəə formasında verilən borca deyilir. Kredit iqtisadiyyatda spesifik rol oynayır; o nəinki istehsalın fasiləsiz hərəkətini təmin edir, həmçinin onu daha da sürətləndirir. Kredit tədavül xərclərinin azalmasına kömək edir.
Kreditin aşağıdakı funksiyaları var:
A) Pul vəsaitlərinin mərkəzləşməsi və təmərküzləşməsinin sürətlənməsi;
B) Pul vəsaitlərinin yenidən bölgüsü;
C) Kredit alətlərinin və əməliyyatlarının yaradılması;
D) Məcmu pul dövriyyəsinin həcminə nəzarət olunması.
Kreditin əsas prinsipləri:
- Təcililik;
- Əvəzlilik;
- Qaytarılma.
Müasir dövrdə kreditin aşağıdakı formaları var:
Dövlət krediti zamanı borc verən və ya kreditor rolunda dövlətin özü çıxış edir;
Kommersiya krediti – bir sahibkar tərəfindən digərinə əmtəələr formasında ve-rilən kreditdir;
Veksel krediti – banklar tərəfindən veksel sahiblərinə və təchizatçılar tərəfin-dən alıcılara verilən kredit növüdür;
İstehlak krediti – əhaliyə istehlak mallarının alınması və məişət xidmətlərinin ödənilməsi üçün verilən kreditdir;
İpoteka krediti – əmlakın girov qoyulması əsasında verilən kreditdir;
Kommunal krediti – kommunal təsərrüfatın və mənzil tikintisinin ehtiyacları üçün verilən kreditdir.
Kənd təsərrüfatı krediti – kənd təsərrüfatının inkişafı üçün nəzərdə tutulmuş kredit növüdür.
Beynəlxalq kredit – borc kapitalının ölkələr arasında hərəkəti və fəaliyyətidir.
Kredit siyasəti müəyyən iqtisadi və siyasi məqsədlərə çatmaq üçün Mərkəzi Bank və dövlət tərəfindən pul-kredit sferasında həyata keçirilən tədbirlər sistemidir. Onun əsas məqsədi kreditin və pul tədavülünün vəziyyətinə təsir etməklə təsərrüfat konyunkturasını tənzimləməkdir.
Biz gördük ki, pul-kredit siyasətində banklar əsas yerlərdən birini tutur. Müasir bankların əcdadları olan ilk banklar Florensiya və Venesiyada (1587-ci ildə) yara-nıb. Onların əsas iş prinsipləri müxtəlif ölkə və şəhərlərin valyutalarını dəyiş-dirmək olub. Sonradan bu prinsip əsasında Amsterdam (1609) və Hamburqda (1618) daha da inkişaf etmiş banklar yaranıb. Və bu banklar da müasir bankların əsasını qoyub.