D. A. Imomova, A. N. Xujanov o'zbekiston dorivor o'simliklar atlasi

Xom ashyoni yig'ish va uning sifati: Igir ildizpoyalari yozda va kuzda (iyundan sentyabrgacha) botqoqlar qurib, suv sathi tushganda yig„ib olinadi. Shu bilan birga igir ildizpoyalari qazib olinadi, ba’zida esa plug yordamida yig„ishtiriladi; nam joylarda ularni xaskash bilan tortib olinadi. Yig„ilgan va tozalangan ildizpoyalar ochiq havoda quritiladi, keyin 20-30 sm uzunlikdagi bo„laklarga bo„linadi va 30-350C dan yuqori bo„lmagan haroratda yaxshi havo aylanadigan xonalarda quritiladi. Igir ildizlarini yig„ishda xom ashyo bazasini tiklash uchun kamida 3 yil kerakligini hisobga olish kerak. Shuning uchun ildizlarni tanlab qazib olish kerak, har bir chakalakdagi o„simlik novdalarining 30 foizidan ko„p bo„lmagani yig„ib olinadi. Hozirda mavjud talablarga muvofiq igir xom ashyosi 20-30 sm uzunlikdagi va 1-2 sm qalinlikdagi ildizpoyalarning bo„laklaridan iborat, tashqi tomondan ular sarg„ish- qo„ng„irrang, siniq joylarida sariq tusli oq va oq-pushti rangga ega. Hidi o„ziga xos, xushbo„y; ta’mi xush ta’mli-achchiqdir. Namlik 14% dan oshmasligi kerak. Tozalangan xom ashyoning tarkibida siniq joylari qo„ng„ir ranglisi 5% dan, ildizlar va barglarning qoldiqlari bo„lgan ildizpoyalari 1% dan, uzunligi 2 sm dan kam bo„lgan ildizpoyalari 2% dan, mineral aralashmalar (tuproq, qum, toshlar) 1% dan oshmasligi kerak. Tozalangan ildizpoyalarda efir moyining miqdori 1,5% dan kam bo„lmasligi kerak. Xom ashyoning yaroqlilik muddati - 3 yil. Uni qog„oz bilan qoplangan yog„och qutilarda saqlanadi.
Kimyoviy tarkibi: Igir ildizpoyalari tarkibida pinen (1%), kamfin (7%), kalamen (10%), kamfora (8,7%), akaron, izoakaron, asaron, proazulenlardan tashkil topgan efir moylari (4,85% gacha) va boshqalar mavjud. Ildizpoyalarda achchiq glikozid akorin, taninlar, alkaloid kalamin va askorbin kislotasi mavjud. Igir o„ti kraxmalga boy (20% gacha), tarkibida xolin, shiralar, lutsenin glikozidi mavjud.
Tibbiyotda qo'llanilishi: Igir ildizpoyalardan tayyorlangan preparatlar surunkali gastrit, oshqozon va o„n ikki barmoqli ichak yaralarini davolashda keng qo„llaniladi, ayniqsa, oshqozon
suyuqligining past kislotaliligi, axiliya, kelib chiqishi turli xil diareya va boshqa oshqozon kasalliklarida ishlatiladi. Kamroq hollarda o„simlik preparatlari xoletsistit, kelib chiqishi turli bo„lgan gepatit va buyraktoshi kasalliklari uchun ishlatiladi. Igir ildizpoyalarining kukuni oshqozon yarasi va o„n ikki barmoqli ichak yaralarini davolashda ishlatiladigan «Vikalin» va «Vikair» preparatlarining tarkibiy qismlaridan biri sifatida kiritilgan.