2.2.2.2. Deri ve Deri Ürünleri Sanayi
Günümüzde Doğu ve Güney Afrika ülkeleri arasında Etiyopya deri sanayi gelişimi bakımından ön sıralarda yer almaktadır. Deri sektörü Etiyopya’nın ihracat gelirleri arasında %14’lük payla kahveden sonra ikinci sırada gelmektedir.
Şu anda Etiyopya’da 19’u fiilen çalışan biri ise mali sıkıntılar medeniyle çalışamayan 20 tabakhane bulunmaktadır. Günde ortalama 30,000 deri ve 4,000 post işleme kapasitesi ile çalışan bu tabakhaneler büyük ölçüde yarı işleme faaliyetleri ile sınırlı kalmaktadırlar. Bundan dolayı toplam üretimin sadece %14’ü bitmiş deridir.
Hammadde mevcudiyeti deri sektörünün gelişmesi açısından önemli bir faktördür. Etiyopya Afrika’daki en büyük çiftlik hayvanları varlığına sahip ülkelerden biridir. Bundan dolayı, deri ve deri ürünlerinin geliştirilmesi açısından kaynaklar önem arz etmektedir. 2002 yılı istatistiklerine göre Etiyopya’daki hayvan varlığı 41,5 milyon sığır, 14,7 milyon koyun ve 13,7 milyon keçi civarındadır. Mevcut kaynakların ne kadar kullanılabildiği ülkenin iktisadi kalkınma düzeyine paraleldir. Yıllık üretim (off-take) oranları sığır için %7, koyun için %33 ve keçi için %38 civarındadır. Potansiyel post üretiminin yılda 2,91 milyon adet, deri üretiminin ise 10 milyon adet olduğu tahmin edilmektedir.
Ülkenin hayvan varlığına bağlı gelişen deri ve deri ürünleri sanayiinde ayakkabı, çanta, eldiven, cüzdan gibi ürünler imal edilmektedir. Deri sanayi, kahveden sonra ülkenin ihracat gelirlerinde ikinci sırayı almaktadır. Sektörün en önemli sıkıntısı düşük kalite standartları, eski teknoloji ile çalışan makina ve ekipmanlardır. Dericilik sanayiine yönelik makina ve ekipman ihtiyacı bulunmaktadır.
Hükümet deri işleme sürecindeki katma değeri artırmak amacıyla deri işleme sektörüne yönelik yeni yatırımları teşvik etmektedir. Etiyopya Hükümeti tarafından getirilen yeni teşvik tedbirleri (Regulations No.84/2003) yerli ya da yabancı yatırımcılar arasında veya değişik ülke vatandaşları arasında bir ayrım gözetmemektedir. Bu tedbirler arasında Gümrük Vergisi Muafiyeti, Gelir Vergisi Muafiyeti gibi muafiyetler bulunmaktadır.
2.2.2.3. Tekstil Sektörü
Tekstil sektörü toplam imalat içindeki %37’lik payı ile en büyük sektör konumundadır. Halen imalat sanayiinde mevcut işletmelerin %7’si, imalat sanayi istihdamının %7’si, GSMH’nin %9.2’si tekstil sektörüne aittir. Tekstil sektöründe kapasite kullanım oranı %36’lar düzeyindedir.
Etiyopya’da modern tekstil ve hazırgiyim sektörünün temeli 1939 yılında yabancı sermaye ile kurulan Dire Dawa Tekstil firması ile atılmıştır. Halen tekstilde büyük ölçekli olarak 8 firma bulunmakta olup bunların 7 tanesi kamuya aittir. Ayrıca dış pazarlara ihracat yapan 13 hazırgiyim firması bulunmakta olup bunların 4 tanesi yine kamuya aittir.
Etiyopya tekstil ve konfeksiyon sektörünün avantajları olarak ucuz, bol ve eğitilebilir işgücü olanakları, pamuk üretimine elverişli iklim koşulları, 44 uluslararası ve 39 iç hat ile ulaşım kolaylıkları sayılabilir. Sektörün zayıf yönleri olarak ise kapasite kullanım düşüklüğü, düşük verimlilik, eski teknoloji parkı, kalifiye işgücü eksikliği ve işletme yönetimi eksikliği sayılmaktadır.
Pamuk önemli üretim maddelerindendir. 45.000 tonluk üretim mevcuttur. 31.000 hektarı sulamaya elverişli 92.000 hektarlık pamuk ekim alanı bulunmaktadır. Etiyopya’nın pamuk ihraç ettiği başlıca pazarlar Afrika, Asya ve Avrupa’dır. Asya %67’lik payı ile ilk sıradadır. Etiyopya’da üretilen çırçırlanmamış pamuğun %37’si, çırçırlanmış pamuğun ise %80’i iç piyasada kullanılmaktadır. Etiyopya’da nehir kıyısında pamuk üretimi açısından büyük bir potansiyel bulunmaktadır. Halihazırda pamuk üretiminin yarıdan fazlası devlete ait çiftliklerde yapılmaktadır.
Etiyopya’da tekstil sektörünün de içinde yer aldığı sanayi sektörlerinde gelişimi teşvik etmek üzere 2003 Yılı Temmuz ayı itibarıyla Sanayii Gelişim Stratejisi benimsenmiştir. Buna göre 2009 yılı itibarıyla tekstil ve konfeksiyon ihracatının 500 milyon $ olması planlanmıştır.
Sözkonusu Stratejik Programın ana hedefleri pamuk üretimine yönelik ticari tarımın geliştirilmesi, ihracat odaklı sanayiinin geliştirmesi için vakıf benzeri bir örgütlenme yaratılması, çeşitli okullarda belli teknik eğitim almış genç Etiyopyalıların istihdamı ve kambiyo rejiminin kurulmasıdır.
Ayrıca söz konusu program çerçevesinde; yatırım teşvikleri, ihracat vergi istisnası, ihracat kredi garantisi, yatırım fonu, dış yatırımcılar için gelir vergisi indirimi, arsa tahsisi, ham deri ve işlenmiş deri ithalatında gümrük vergisi muafiyeti gibi teşvik düzenlemeleri planlanmaktadır.
Etiyopya’nın African Growth Opportunity Act (AGOA) Anlaşması yoluyla ABD’ye, Everything But Arms (EBA) Anlaşması yoluyla da Avrupa Birliğine tekstil ve giyim ürünleri için gümrüksüz ve kotasız girme hakkı bulunmaktadır. Etiyopya aynı zamanda Doğu ve Güney Afrika Ülkeleri Ortak Pazarı (COMESA) üyesidir. COMESA 380 milyonluk bir nüfusu ve 19 üye ülkeyi kapsamaktadır. COMESA üyesi ülkeler arasında tercihli tarife oranları bulunmaktadır.
2.2.3. Madencilik Sektörü
Madencilik açısından uzun bir geçmişe sahip olan Etiyopya çeşitli maden kaynaklarına sahip bulunmaktadır. Bununla birlikte maden kaynakları uygun bir şekilde geliştirilememiş ve bunun sonucunda da ülkenin ekonomik kalkınmasına önemli bir katkı sağlanamamıştır.
Madenciliği geliştirmenin en önemli yolunun endüstrideki özel sektör katılımını çoğaltmak ve teşvik etmek olduğuna inanılmaktadır. Bu amaçla, Maden Bakanlığı potansiyel yatırımcıları bu alana çekmeye çalışmakta ve yatırım için gerekli olan koşulları hafifletmektedir. Bakanlık herhangi bir maden için arama ve işletme yetkisi sağlayan ruhsatları vermektedir.
Etiyopya’da altın, mermer, kireç taşı ve tantalum madenleri işletilmektedir. Devletin arama faaliyetleri sonucunda 500 metrik tonluk altın rezervi tespit edilmiştir. İnşaat ve sanayi madenleri mermer, granit, kireçtaşı, kil, alçıtaşı, demir cevheri, kömür, bakır, silis, diatomit ve bentoniti içermektedir. Bunun dışında ticari potansiyel taşıyan diğer kaynaklar potas, doğal gaz, demir ve kömür olarak sıralanabilir.
Etiyopya maden araştırma ve geliştirme açısından uygun fırsatlar sunmaktadır. Etiyopya’nın yeşil taş bölgeleri altın madenciliği açısından elverişli alanlardır. Ayrıca, ülkenin en az yedi bölgesinde altın rezervi bulunması umut edilmektedir. Altına ilaveten, Etiyopya natalum, platin, nikel, potas, soda külü gibi madenlerle doludur. İnşaat ve endüstri madenleri mermer, granit, kireçtaşı, kil, alçıtaşı, demir cevheri, kömür, bakır, silis, diatomit ve bentoniti içermektedir. Fosil enerji kaynakları açısından bakıldığında Ogaden, Gambella, Blue Nile ve Southern Rift Valley bölgelerinde bulunan petrol ve doğal gaz açısından önemli fırsatlar mevcuttur.
Maden suları, jeotermal kaynak ve kömür dahil, fakat petrol hariç tüm madenlere ilişkin olarak ruhsat başvuruları Maden Bakanlığına bağlı Maden Operasyonları Dairesince değerlendirilmektedir. Sözkonusu Daire özellikle ülkenin maden varlığını geliştirmek, ruhsatların vade ve şartları üzerindeki görüşmeler de dahil olmak üzere ruhsat verme işlemlerini yapmak ve ruhsatların denetim ve idaresinden sorumludur.
Başlıca maden işletme ruhsatları arama, keşif ve işletme ruhsatlarıdır. Uygun görüldüğü takdirde işletme ruhsatı arama keşif haklarını içerecek şekilde de verilebilmektedir. Ruhsat başvuruları için gerekli şartların ayrıntıları 182/1994 sayılı Maden Kanununun 3,4 ve 5.maddelerinde belirtilmektedir.
2.2.4. İnşaat Sektörü
Etiyopya Hükümeti ulaştırma (karayolu, demiryolu ve hava yolu), telekomünikasyon ve posta hizmetleri, enerji ve su gibi alt yapı hizmetlerinin yabancı yatırımcıların talebini karşılamada yetersiz kaldığını kabul etmektedir. Bu nedenle, devlet mal ve hizmet arzındaki zorlukları hafifletmek ve hizmetlerin kalitesini arttırmak amacıyla devam eden enerji, telekomünikasyon ve karayolu geliştirme programları vasıtasıyla ağır altyapı yatırımları yapmaktadır. Bunun yanı sıra Devlet alt yapı tesislerinin geliştirilmesinde özel sektör katılımını genişletmektedir.
Devlet, kısa vadede karayolu onarım işlerinin %40’ını özel sektör müteahhitlerine tahsis etmeyi planlamaktadır. Önümüzdeki 10 yıl içinde de bu oranın %100’e çıkarılması düşünülmektedir. Enerji sektörünün 2005 yılında elektrik üretim kapasitesini 327 megawattan 663 megawata çıkarma yolunda bir planı mevcuttur. Özel sektör, devletle enerji satılma anlaşmalarına dayanarak ulusal şebekeye enerji sağlamak üzere elektrik üretmenin yanı sıra elektrik dağıtım ve üretimiyle uğraşarak önemli bir rol oynamaktadır.
Ekonomik gelişmede çok önemli olan altyapı yatırımlarının gelişmesi için gerekli olan büyük sermayenin oluşturulmasında devlet kısa ve orta vadede uygulanabilir seçenekler üzerinde durmaktadır. Kısa ve orta dönem seçenekleri stratejik ortak bulma ve telekomünikasyon altyapısının geliştirilmesi olarak sıralanabilir.
Dünya Bankası ve diğer bağışta bulunan kuruluşlar Etiyopya’nın yol yapımının gelişmesine yoğun destek sağlamaktadır. Dünya Bankası, 1998 yılında Etiyopya Hükümetine 10 yıllık bir sürede (1997-2007) Yol Sektörü Geliştirme Programı (RSDP) kapsamında Etiyopya’nın yol ağının yeniden düzenlenmesi ve genişletilmesi için 309 milyon dolarlık bir krediyi onaylamıştır. Dünya Bankası, 2003 Haziranında projenin ikinci aşaması için (RSDP2) 126,8 milyon dolarlık IDA bağışını da onaylamıştır. Yol yapımı için araçlara (buldozerlere, vinçlere, kamyonlara, kaldırıcılara), araç bağlantılarına, mekanik ve mekanik olmayan ekipmanlara, yapı malzemelerine ihtiyaç duyulmaktadır. Uluslararası rekabetçi ihaleler için açılan birçok proje Etiyopya Hükümeti veya büyük uluslararası finans kuruluşları (örneğin; Dünya Bankasının Uluslararası Kalkınma Kuruluşu (IDA) ve Afrika Kalkınma Bankasının (AFDB) Afrika Kalkınma Fonu (AFDF)) tarafından finanse edilmektedir.
Dört çimento üretim tesisi bulunan Etiyopya’da, artan inşaat ve altyapı faaliyetlerine bağlı olarak çimento ihtiyacında son on yılda üç kat artış yaşanmıştır.
2.2.5. Bankacılık ve Sigortacılık Sektörü
Etiyopya Bankacılık Sistemi bir merkez bankası, 9 ticari banka ve 8 sigorta şirketinden oluşmuştur. Merkez Bankası olarak görev yapan National Bank of Ethiopia (NBE) kağıt para ve madeni para basma, para arzını kontrol etme, yabancı sermaye ve bankacılık işlemlerini kontrol etme gibi olağan merkez bankası fonksiyonlarını yürütür. Banka işlemlerini ve banka yönetimlerini kontrol eden Merkez Bankası yönetim kurulu belli başlı banka ve para politikalarını düzenler.
Tüm ticari bankalar tasarruf hesabı ve ticari hesap açma, kısa vadeli borç verme, yabancı para dönüştürme işlemleri, para transfer hizmetleri, özkaynak yatırımlarına iştirak etme ve teminat verme gibi bankacılık hizmetlerini yaparlar. Şu anda 6 özel mahalli banka faaliyette bulunmaktadır. Devlete ait Commercial Bank of Ethiopia (CBE) özvarlıklar, mevduat ve şube sayısı itibariyle sektörde büyük bir ağırlığa sahiptir.
Devlete ait iki de uzmanlaşmış banka bulunmaktadır: Bunlar the Development Bank of Ethiopia (DBE) ve the Construction and Business Bank (CBB) dir. DBE endüstriyel ve tarımsal projeleri de içine alan hayati kalkınma projelerine kısa, orta ve uzun vadeli kredi sağlamaktadır. DBE ayrıca müşterilerine tasarruf hesabı ve ticari hesap açma hizmeti de sunmaktadır. CBB inşaat sektörü, konut ve gayri menkul edindirme gibi alanlara uzun vadeli krediler sağlamaktadır. Diğer taraftan CBB diğer ticari bankacılık hizmetlerini de sunmaktadır.
Etiyopya’da her çeşit sigorta hizmeti 1’i devlete ait 8 sigorta şirketi tarafından sağlanmaktadır.
2.2.6. Turizm Sektörü
Turizm Etiyopya’nın kültürel ve doğal zenginliklerine bakıldığında gelecek vadeden önemli bir iktisadi faaliyet olarak gözükmektedir. Açlık, iç savaş ve komünist idare nedeniyle 1990’lara kadar yılda 75.000’den daha az turist Etiyopya’ya geliyordu. 1991 yılı sonrasında Etiyopya’nın giderek iyileşen imajı ve devletin az da olsa yaptığı yatırımlarla turizmde bir canlanma meydana geldi, fakat bu canlanma 1998-2000 yılları arasında meydana gelen Eritre savaşı nedeniyle tekrar durdu. 2002 yılında turizm gelirleri %2.7 oranında artarak 77 milyon $’ı buldu. Aynı dönemde turist sayısı da %5.3 oranında artarak 156,327 olarak gerçekleşti. Seyahat acentası ve tur operatörü sektörlerinin dış rekabete açılmasını sağlayan 2003 yılı yatırım düzenlemelerinin de Etiyopya’da turizm sektörünü olumlu etkileyeceği tahmin edilmektedir.
Etiyopya’da turistlere sunulabilecek pek çok güzellik mevcuttur. Ziyaretçiler Etyopya’da kır manzarasının yanı sıra, tarihi yerler ve anıtlar da bulabileceklerdir. Etyopya’nın dağlık kısımları çekici bir manzara ve vahşi yaşama sahiptir. African Rift Valley sisteminde çok çeşitli vahşi yaşam ve çok sayıda kuş türü bulunmakta olup, bu alana önemli ölçüde turist yönlendirilmektedir. Mavi Nil’deki Tis Issat Şelaleleri, Semien Dağlarındaki vahşi yaşam ve güney doğudaki Sof Omar Mağarası ilginç yerlerden bazılarıdır. Lalibela’daki kaya kiliseleri, Yeha’daki antik binalar ve Axum’daki dikilitaşlar, Gondar’daki ortaçağdan kalma saraylar, Tana gölündeki manastırlar, Devre Damo ve Debre Libanos başlıca turist çeken yerler olarak sayılabilir.
2.2.7. Enerji Sektörü
Etiyopya, hidroelektrik enerjisi hariç tutulduğunda enerji kaynakları yönünden fakir bir ülkedir. Enerjinin %90’i hidroelektrik kaynaklarından üretilmektedir. Nil ve Awash vadileri boyunca önemli miktarda kullanılmayan kaynak mevcuttur. Enerjinin hidroelektrik kaynağına bağlı olması ülkeyi kuraklık olması halinde zor durumda bırakmaktadır. Nitekim 2003 yılının ilk yarısında yoğun elektrik kesintileri olmuş fakat daha sonra yağışların artışıyla bu problem geçiştirilmiştir.
Etiyopya Enerji Şirketi (EEPCo)nin kapasitesi şu an itibariyle 650 mw dir. Şehirlerin ancak yarıdan azı elektrik şebekesine bağlıdır.
Etiyopya’da gündemde olan 3 büyük hidroelektrik santrali projesi mevcuttur: Birincisi Çinlilerin önderliğindeki bir konsorsiyum tarafından kuzeyde yapılacak olan Tekeze santrali (300 mw), ikincisi, Gilgel Gibe santrali (180 mw) üçüncüsü ise güneybatıdaki Omo nehri üzerine Suudi Arabistan’lı Midrok şirketince inşa edilecek olan Gojeb santrali (150 mw)
2.3. DIŞ TİCARET
2.3.1. Genel Durum
82 milyonluk nüfusu ile Etiyopya Afrika’da 2. sırada yer almaktadır. 1.1 milyon km² lik yüzölçümü ile de ülkemizin yaklaşık 1.5 katı büyüklüktedir ve Etiyopya dünyanın en fakir ülkeleri arasında yer almaktadır.
Etiyopya’nın ihracatının ve gayri safi yurt içi hasılasının büyük bölümü tarım kesimince yaratılmakta ve çalışanların da büyük kısmı tarım kesimince istihdam edilmektedir. Denize kıyısı olmayan Etiyopya büyük ölçüde Cibuti Limanını kullanmaktadır. Zira, Etiyopya Eritre Savaşı sonrasında Eritre’de kalan Assab Limanı’nı kaybetmiştir.
Etiyopya’nın temel ihracat maddeleri kahve, çat, deri, susam tohumu, canlı hayvan, bal ve balmumu, baharat, meyve ve sebzelerdir.
Etiyopya’nın başlıca ithal ürünleri ise makine ve ulaşım araçları, petrol ürünleri, imalat sanayi malları ve kimyasallardır. İthalatın ilk sıralarında S. Arabistan, ABD, Çin, Hindistan, İtalya, Japonya, Almanya ve Türkiye yer almaktadır.
2.3.2. Dış Ticaret İstatistikleri
Etiyopya sürekli dış ticaret açığı vermektedir. Ülkenin ihracatı yıllar içerisinde artış gösterse de İthalat hızı çok daha fazla olmuştur. Ülkenin ihracatı 2007 yılı rakamlarına göre 1.085 milyar dolar $ iken, ithalatı 4.105 milyar $’a ulaşmıştır. 2008 yılında ise ihracatının 1.200 milyar $, ithalatının ise 4.540 milyar $ olacağı tahmin edilmektedir.
TABLO 2 . Etiyopya’nın Dış Ticareti (milyon $)
YILLAR
|
İHRACAT
|
İTHALAT
|
HACİM
|
DENGE
|
2003
|
433
|
1.630
|
2.063
|
-1.197
|
2004
|
537
|
1.964
|
2.501
|
-1.427
|
2005
|
562
|
2.104
|
2.666
|
-1.544
|
2006
|
612
|
2.722
|
3.334
|
-2.110
|
2007
|
1.085
|
4.105
|
5.190
|
-3.020
|
2008*
|
1.200
|
4.540
|
5.740
|
-3.340
|
Kaynak : CIA World Factbook, 23 Ekim 2008 * Tahmini rakamlar
Etiyopya’nın ihracatı büyük ölçüde tarımsal mallara ve işlenmiş tarım ürünlerine dayanmakta, ithalatının ise neredeyse tamamı sanayi mamullerinden oluşmaktadır.
Etiyopya’nın en önemli ihracat kalemi kahvedir. Üretilen kahvenin her yıl %40’ı ihraç edilmektedir. Son on yıl içinde ihracat gelirinin 2/3’ünü kahveden sağlamıştır. Ancak, uluslararası kahve fiyatlarındaki dalgalanmalar nedeniyle, kahve ihracatından elde edilen gelirler düzenli olmamaktadır. Dünyanın altıncı kahve üreticisi konumundaki Etiyopya kahve ihracatında Fildişi Sahili ve Uganda’dan sonra Afrika’da üçüncü konumda yer almaktadır.
İhraç edilen diğer önemli ürün ise deri ve postlardır. Deri ve post arzı bol olmasına rağmen kalite düşüktür. Yerli deri işletmeciliği çok zayıftır. Ancak, yabancı yatırımcılarla ortak girişimlerin kurulmasıyla hazır deri ürünleri üretimi ve ihracatının büyük ölçüde artması beklenmektedir. Kahve, deri ve postlar dışında diğer bir önemli ihracat geliri elde edilen ürün ise “qat” (fundalıklardan elde edilen hafif bir sakinleştirici) tır. Yine bakliyat ve yağlı tohumlar da belli başlı ihraç ürünleridir.
Meyveler, çiçekler ve kurutulmuş baharatlar gibi bahçe ürünlerinin yetiştirilmesi ve bakliyat ve yağlı tohum üretiminin ihracata yönlendirilmesi suretiyle ihracatta önemli bir potansiyel oluşturulabilir.
TABLO 3. Etiyopya’nın Dış Ticarette Başlıca Ortakları (2007)
İHRACAT
|
%
|
İTHALAT
|
%
|
Almanya
|
8,4
|
Suudi Arabistan
|
17
|
Suudi Arabistan
|
7,1
|
Çin
|
15,9
|
ABD
|
7
|
Hindistan
|
7,8
|
Cibuti
|
6,7
|
İtalya
|
5,1
|
Çin
|
6,6
|
Almanya
|
4,1
|
Kaynak : CIA World Factbook, 23 Ekim 2008
2007 yılı itibariyle ihracatın gerçekleştirildiği başlıca ülkeler sırasıyla Almanya, Suudi Arabistan, ABD, Cibuti ve Çin’dir. Diğer taraftan Beyaz Rusya, Türkiye ve Hindistan, Etiyopya ile yeni ticari bağlar oluşturan ülkelerdir.
Etiyopya’nın başlıca ithalat ortakları ise Suudi Arabistan, Çin, Hindistan, İtalya ve Almanya’dır.
2.3.3. Dış Ticaret Mevzuatı
Etiyopya’da yeni yasal düzenlemelerle dış ticaret lisanslarını elde etme prosedürü oldukça basitleştirilmiştir. Sadece bazı önemsiz idari formaliteler gerekmektedir. Sosyal ve ahlaki yönden zararlı kabul edilen (uyuşturucular, silahlar ve pornografik materyaller) bazı ürünler dışında hiç bir ithalat yasağı ve kısıtlaması mevcut değildir. Bununla beraber, bazı mamuller Etiyopya Kalite ve Standartlar İdaresi’nin standart koşullarını taşımalıdır. İhracata ilişkin olarak ise döviz kuru ayarlaması, ihracat vergi ve sübvansiyonlarının kaldırılması ve geri ödeme sistemi (duty draw back) gibi uygulamalar başlatılmıştır. İhracatçılar döviz kazançlarının %90’lık kısmını herhangi bir banka ve döviz bürosuna 4 haftalık bir süre içerisinde serbest pazarlık esasına göre satabilmektedirler.
2.3.3.1. İthalatta Alınan Vergiler
Tarifeler dışında ithalattan alınan vergiler “import excise tax” (lüks tüketim vergisi) ve KDV’dir. Excise Vergisi sınırlı sayıda mallar için geçerlidir. KDV tüm ithal malları için geçerlidir. Diğer taraftan ihracat amaçlı üretim için ithal edilen mallar KDV ve Excise Vergisinden muaf tutulmaktadır.
İthalattan alınan gümrük vergileri duty-free ayrıcalığı olmayan kişi ve kurumlarca ödenmektedir. Gümrük vergilerindeki ana düzenleme malların sınıflandırılmasında armonize sistemi yürürlüğe sokmuştur. Gümrük vergileri %0 ile %40 arasında değişmektedir.
Bazı mallar için gümrük vergileri aşağıda belirtilmektedir:
Hayvan ve hayvansal ürünler, tarım ürünleri, hazır gıda ürünleri %5-%40, Eczacılık ürünleri ve organik kimyasallar %5-%10, Tabaklama deri ve deri ürünleri %5-%40, Plastikler, ayakkabı, tel çubuklar, kaynatıcılar, makinalar, elektrikli ekipmanlar %10-%40, Motorlu araçlar %40, Kağıt ve basılı materyaller %20.
2.3.3.2. Tarife Dışı Engeller
Etiyopya’da uyuşturucular, pornografik materyaller gibi zararlı ürünler dışında herhangi bir ithalat kısıtlaması bulunmamaktadır. Bununla beraber, Bazı ithal ürünleri Etiyopya Kalite ve Standartlar İdaresinin standartlarına uygun olmak zorundadır. Ülkeye giriş yapan gübre, hububat, yağlı tohum ve bakliyat gibi ürünler ithalatçı ve Etiyopya Kalite ve Standartlar İdaresi arasındaki anlaşmaya bağlı olarak anılan kurumca miktar ve kalite yönünden kontrole tabi tutulabilmektedir.
İlaçlar ve tıbbi gereçler Etiyopya İlaç İdaresi ve Kontrolü Kurumuna tescil ettirilmelidir. Ülke içinde üretilmiş olsun olmasın tescil ettirilmeyen hiç bir ilaç Etiyopya’da kullanılamamaktadır.
Tarım Bakanlığı’nın izni olmadığı müddetçe, Etiyopya’ya tohumlar da dahil olmak üzere bitki ve bitkisel ürünler ithal edilemez. Zararlı böcek taşıyan tüm ithal bitkisel ürünler karantinaya tabi tutulmaktadır.
2.3.3.3. Çok Taraflı Ticaret Anlaşmaları ve Preferanslar
Etiyopya, 19 üyeden oluşan Doğu ve Güney Afrika Ülkeleri Ortak Pazarı’nın (COMESA) ve Doğu ve Güney Afrika Ülkeleri Tercihli Ticaret Alanı’nın (PTA) üyesidir.
Etiyopya AGOA (African Growth Opportunities Act) ve EBA (Everything but Arms) anlaşmalarına taraf olduğu için ABD ve Avrupa Birliği pazarına tercihli giriş hakkına sahip bulunmaktadır.
Ayrıca çok sayıda imalat sanayii malı GSP’den yararlanmaktadır.(Avusturya, Kanada, Finlandiya, Japonya, Norveç, İsveç, ABD)
Dostları ilə paylaş: |