Çapa tövsiyə edən: Fil.ü.f.d. Elxan Məmmədli
Etnik mədəniyyətimizdən
Məmmədhüseyn HÜSEYNOV
Azərbaycan Dövlət Rəssamlıq Akademiyasının dosenti
e-mail: mamedhuseyn_1967@yahoo.com
TÜRK XALQLARININ İNANC YADDAŞINDA ŞAQULİ DÜZ VƏ QIRIQ XƏTLƏRİN SEMANTİKASI
(“Qaba ağac”, “yada daşı” və “ dirək” kultunun işarəsi)
Xülasə
Şaquli düz və qırıq xətlərin semantikası, qədimdən bəri türkdilli xalqların dekorativ incəsənətində və folklorunda özünəməxsus ənənəvi xüsusiyyətlərə malikdir.
Dekorativ incəsənətin bütün sahələrində “yağış”, “qaba ağac”, “dirək”, “yada daşı” və digər xətlərin təsvirlərindən geniş istifadə olunmuşdur. Bu da zaman və məkan daxilində insan təfəkkürünün təbiətlə qarşılıqlı münasibətlərindən doğan amillərlə bağlı olmuşdur.
Adi şaquli düz və qırıq xətlərlə təsvirlənmiş qədim daş oymalar, keramik qablar, xalı – xalça və digər dekorativ sənət nümunələrinin daşıdığı simvolik mənaların öyrənilməsi həm də onların nə üçün düzəldiyini, eyni zamanda türkü, bayatı və dastanlarımızdakı məna gərəkliliyini aşkar etməkdə müstəsna əhəmiyyət kəsb edir. Bu simvolların Azərbaycan türklərinin təfəkküründə iz salması onun mifogenetik təsəvvürləri ilə tuş gəlir. Və araşdırma predmetinə çevrilirlər.
Açar sözlər: qırıq, xətt, düz , Türk, şaquli, “qaba ağac”, “dirək”, “yada daşı”, xalça, “Məkkə - Mədinə”, çünki.
Dostları ilə paylaş: |
