Dərs vəSAİTİ baki 2023 TƏRTİb edəN: elmi redaktor: RƏYÇİLƏR: Ön söZ

Etik standartlara uyğunluq:
- rifah standartı - diaqnostik işin prosesi və nəticələrinin onun bütün iştirakçılarının rifahını təmin etməli olduğunu nəzərdə tutur;
- yüksək səriştənin mövcudluğu: nəzəri əsasları, edilən diaqnostika vasitələrini istifadə etmək; istifadə olunanların, ixtisas standartlarının saxlanması və peşə etikasına ehtiyac duyulan metodlar yaratmaq.
- məlumatlı razılıq norması - diaqnostik iş yalnız onun bütün iştirakçılarının razılığı ilə aparıla bilər, nəticəni kimin biləcəyi və onların əsasında hansı qərarların qəbul ediləcəyi barədə məlumat verildikdən sonra əldə edilir. Diaqnoz bir uşaqla aparılırsa, o zaman müəyyən bir yerdə müəyyən vaxtda birgə fəaliyyət üçün razılıq almalıdır, həmçinin valideynlərin və müəllimlərin onun fəaliyyətinin məhsulları ilə tanış olması üçün razılıq almalıdır.
Təhsilin dairəvi müdafiəsi mövqeyində olan ailələr başqaları ilə münasibətlərini “uşağımız həmişə haqlıdır” prinsipi əsasında qurur. Bu cür valideynlər övladlarının yanlış davranışlarında işarə edən hər kəsə qarşı çox aqressiv olurlar. Hətta bu vəziyyətdə yeniyetmənin ağır cinayət törətməsi də anaları və ataları ayıltmır. Onlar günahkarları axtarmağa davam edirlər. Belə ailələrin uşaqları əxlaqi şüurda xüsusilə ağır qüsurlardan əziyyət çəkirlər, onlar hiyləgər və qəddardırlar, onları yenidən tərbiyə etmək çox çətindir.
Nümayişçi valideynlik tərzinə malik ailələr, valideynlər, çox vaxt analar övladından hər kəsə şikayət etməkdən çəkinmədikdə, hər künc-bucaqda onun pis əməllərindən danışarkən, onların təhlükə dərəcəsini açıq aydın şişirdərkən, onun uşaq kimi böyüdüyünü ucadan bəyan edirlər.
Valideynlərin inanmadığı, uşaqlarına etibar etmədiyi, onları təhqiredici total nəzarətə məruz qoyduğu, onları həmyaşıdlarından və dostlarından tamamilə təcrid etməyə, uşağın asudə vaxtını idarə etməyə çalışdığı, şübhəli tərbiyə tərzinə malik ailələr də vardır.
Valideynlərin fiziki cəzadan sui-istifadə etməyə meylli olduğu ciddi avtoritar tərbiyə tərzinə malik ailələr. Ata bu münasibət tərzinə daha çox meyllidir, uşağı hər hansı səbəbdən ciddi şəkildə döyməyə çalışır, yalnız bir təsirli tərbiyə metodunun - qəddar cəzanın olduğuna inanır. Uşaqlar adətən belə hallarda aqressiv, qəddar böyüyür, zəifləri, kiçikləri və müdafiəsizləri incitməyə çalışırlar. Profilaktika orqanlarının nümayəndələri uşağı qəddarlıqdan qorumaq üçün bütün mövcud təsir vasitələrindən - inandırmaqdan inzibati və cinayət cəzasına qədər istifadə edərək, uşaqları valideyn qəddarlığından qorumalıdırlar.
İnandırıcı valideynlik tərzi olan ailələr, burada sərt avtoritar üslubdan fərqli olaraq, uşaqlarına qarşı tam acizlik nümayiş etdirirlər, heç bir iradi təsir və ya cəza tətbiq etmədən nəsihət verməyə, sonsuz inandırmağa, izah etməyə üstünlük verirlər. Belə ailələrdəki uşaqlar, necə deyərlər, “başı üstündə oturur”. Bu zaman sosial müəllimdən həm azyaşlıya, həm də onun valideynlərinə münasibətdə möhkəm və tələbkar olması tələb olunur.