Dr. Recep Albayrak Türklerin İranı

Büyük Kaşkayı İl/ Ulusu

Merkezleri: Firuzabad
Hem İran’ın, hem de Türk Aleminin önemli il/ uluslarından biri olan Kaşkayılar, Fars Bölge Valiliği merkez olmak üzere; Yezd, Kirman, Isfahan, Çahar-Mahal ve Bahtiyari, Kûhgiluye vu Buyer-Ahmed, Huzistan, Buşehr ve Hürmüzgan bölge valiliği topraklarında oturmaktadır. Aşağıda 216.984 km² gibi geniş bir alanı içine alan iskân mahalleri detaylı olarak gösterilmiştir. Kaşkayıların iskân sahası içinde yer alan bölgelerden bazılarının isimleri şöyledir:

-Fars Bölge Valiliği: Saadetabad (I), Bevanat, Hafr, Poşt-kûh (Poşt-u kûh), Kûhmerre, Hürrembid, Sepidan, Memeseni, Laristan, Zerrindeşt

-Isfahan Bölge Valiliği: Semirum-süfla

-Kûhgiluye ve Buyer-Ahmed Bölge Valiliği: Gecsaran

-Huzistan Bölge Valiliği: Zeydun

-Buşehr Bölge Valiliği: Şobankâre (Çobankara Çobankere olmalıdır çünkü çobankara yazılımı Türkçeye uymuyor), Deştistan, Deşti, Kengan, Tengistan, Deylem

-Hürmüzgan Bölge Valiliği: Saadetabad (II), Şib-kûh

*

Kaşkayı-Yurt veya Büyük Kaşkayı Vilayeti Toprakları

1. Fars: Arazinin tamamı.

2. Yezd:

-Eberkûh, Herat ve Mervest’in dar bir bölgesi ile sınırlıdır.

3. Kirman:

-Şehr-i Babek ve Sircan

4. Isfahan:

Kaşkayı Vilayetine Ait Yerleşimler:

-Semirum: Kaşkayıların yoğun olarak oturduğu yerleşim birimlerindendir. (Yaylak Bölgesi)

-Şehrıza/ Gomşe: Rakımı 2.299, 2.584 m.

-Semirum-Süfla/ Dehagan

5. Çahar Mahal ve Bahtiyari:

-Burucin ilçe toprakları.

6.Kûhgiluye ve Buyer-Ahmed:

-Gecsaran/ Dugünbedan ilçe toprakları

7. Huzistan:

-Behbehan ilçesi.

-Ağacari (Ağaç-eri): Behbehan’a bağlı nahiye

-Ramhürmüz ilçesi

-Serdeşt nahiyesi: Dizful ilçesi

8. Buşehr:

- Arazinin tamamına yakını %95 (Kışlaktır)

9. Hürmüzgan:

-Hacıabad’ın bazı bölgeleri, güneyindeki Saadetabad, Fin ve Bender-Abbas şehrinin Bender-Hamir mıntıkasının batısı

-Fars Körfezi kıyıları, Buşehr’in Deylem limanından Hürmüzgan’daki Lenge limanına kadar 585 km’lik alan

Kaşkayılar, Birinci ve İkinci Dünya Savaşı yıllarında, güçlü olmalarına ve ellerine imkân geçmesine rağmen, Kaşkayı Vilayetinde Millî Bölge oluşturamamıştır.

KAŞKAYI-YURT veya BÜYÜK KAŞKAYI (KAŞ-KAYI) VİLAYETİ TOPRAKLARI Merkezi: Firuzabad Kaşkayı Vilayeti/ Kaşkayı-Yurt, 216.188 km²’dir. Kaşkayılar, yaklaşık 2-2,5 milyon civarında nüfusa sahiptir.
Bölge Valiliği	Yüzölçümü ve Miktarı	Şehirleri	Yüzölçümü (km²)
Fars Merkezi: Şiraz Yüzölçümü: 121.825 km² Nüfusu: 3.759.954 (1996) 4.220.721 (2006)	Arazinin tamamı Kaşkayı Vilayeti sahasında kalmakla birlikte Kaşkayılar tarafından %85’i kullanılmaktadır. 121.825 km² %85’i=103.551 km² Kaşkayı Vilayeti’ne ait yerleşimler: -Abade: Yaylak bölgesi olup, Kaşkayıların yoğun olarak oturduğu yerleşim birimlerindendir. Kuzeyi 2.399, 2.593 ve 2.785 m. -Cehrum: Kışlak bölgesi -Çenar Şahican -Deşt-i Erjen: Kışlak bölgesi, Deşt-i Erjen dağı 2.847 m -Aglid/ Eglid: Kuzeyi 2.420, güneyi 3.943 ve 2.750 m. -Firuzabad: Kışlak bölgesi. Güneydoğusunda Kûh-u Padena 2.891 m. -Ferraşbend: Ferraşbend dağı 2.780 m. -Germabad ve Çemenhana -Gir u Karzin: Kuzeybatısında Kûh-u Asyab-badi 2.217 m. -Kazerun: Kışlak bölgesi. Kuzeydoğusunda Kûh-u deşti Erjen 2.847 m. -Kevar: Şiraz’a bağlıdır. -Laristan/ Lar: Kışlak bölgesi Kuzeydoğusu 1.362 m. -Mervdeşt: Kaşkayı yaylak bölgesi -Nurabad: Yaylak bölgesi (Memeseni/ Nurabad) Güneydoğusunda Kûh-i Hani Beg 2.751 m. -Sepidan/ Erdekan: Yaylak bölgesi *Şiraz: Günümüzde, Şiraz kent merkezinde Kaşkayı mahalleleri vardır. Çoğunluğu Türkler oluşturur. Şiraz civarındaki dağlar; 2.106, 2.433, 2.661, 2.990 metredir. *Yaylak: Şiraz ve Deşt-i Erjen arasındaki bölgeden Kazerun’a kadar uzanır. Kaşkayı ilinin iki yaylak mıntıkasından biridir.	-Abade Yüzölçümü: 7.853 km² Genel nüfusu: 86.990 (1996) Şehir merkezi: 48.882 (1996) 52.042 (2006) İzedhast, Behmen, Soğad -Ersencan