Dr. Recep Albayrak Türklerin İranı

Şehir merkezi:

7.935 (1996)
-Deregez

Yüzölçümü: 4.314 km²

Genel nüfusu: 78.614 (1996) Şehir merkezi:

31.162 (1996)

34.305 (2006)

*Deregez ilçesi, nahiyeleri ve köyleri Türk iskânı

*Geraylı ili mensupları, Deregez ilçe merkezi Muhammedabad ve Kepkân yerleşim birimleri Türk iskânı

*Deregez/ Kale-Mirde Gevars Türkmenleri oturur.

*Deregez’de, Horasan Türkçesi’nin yanı sıra, Azerbaycan Türkçesi de konuşulmaktadır.

*Deregez ve Ebiverd’te Afşarların Gündüzlü, Eberli, Karabaşlı, İnanlu, Areşlu, Bakışlu/ Bekeşlu, Alili, Kırklu, Ustaclu, Serurlu, Papalu, Köse-Ahmedli, Çapışlu ve Celayir tayfaları yaşamaktadır. Çapışlu Afşarları, Çapışlu nahiyesinde oturmaktadır. Ebiverd’te, Özdemirli cemaatı da meskûndur.

*Deregez ilçe merkezi Muhammedabad ile Novhandan nahiyesinin Kâhu, Derun ve Sadabad köylerinde Kara-Koyunlular oturmaktadır. Bunlardan geriye kalanlar, halen Kelate-Çenar, Aman-Mergen, Erbab Asaf, Kale- Çenar, Novhandan, Çağrı/ Çağroğlu ve Muhammedabad’ta yaşamaktadır.

*Deregez ilçe merkezi Muhammedabad, Novhandan nahiyesine bağlı Kelate-Çenar, Aman-Mergen, Erbab Asaf ve Çağroğlu köylerinde Enövlü/ Anayolu Türkmenleri oturmaktadır. Bunlardan bir grup Kuçan ve Bocnurd’tadırlar.

*Novhandan’da Aşkabad Türkmenleri’nden Madvanlu aşireti mensupları oturmaktadır.

*Deregez ve Lütfabad’ta Mehinli Türkmenleri oturmaktadır.

*Lütfabad’ta Horasan Türkçesi’nin yanı sıra, Azerbaycan Türkçesi de konuşulmaktadır.

*Deregez’in Şelikan yerleşim biriminde Ebiverd Türkmenleri’nden Alili aşireti mensupları oturmaktadır. (Yagul-u Zerrinkûh)

*Deregez kentinin merkezi olan Muhammedabad’a bağlı Kara-Koyunlu banliyosunda (şehrek) Kara-Koyunlular oturmaktadır.

*Deregez ve çevresindeki bazı Türk yerleşimleri: Çapışlu, Bacgiran, Kebkân, Cenk, Çaram, Goçku, Hisar, Hükmabad, Karabağ, Lenger, Maniş, Marşek, Nohur, Odabad, Sercam, Şeyh-Timur, Zûrem

Yüzölçümü: 17.421 km²

Genel nüfusu:

419.049 (1996)

Şehir merkezi:

170.738 (1996)

208.172 (2006)

*Sebzivar ilçesi, Cüveyn-Coğatay nahiyesi ve köyleri Türk’ür. Özellikle Cüveyn-Coğatay nahiyesi, 75-80 pâre köyü ile Coğatay, SultanAbad ve Hükmabad isimli üç şehirden oluşmaktadır. Bu bölgede konuşulan Türkçe, Bocnurd Türkçesi’nin bir dalıdır.

*Sebzivar ile Nişabur’un arasındaki köyler Türk’tür. Bazı Türk yerleşimleri: Uryan, Mezinan, Şeştemed, Kehek, Mehr, Daverzen
-Serahs

Yüzölçümü: 5.451 km²

Genel nüfusu:

73.604 (1996)

Şehir merkezi:

28.547 (1996)

33.571 (2006)

*Serahs şehir merkezi ve çevresindeki köylerde Türkler oturmaktadır. Bazı Türk yerleşimleri: Muzduran, Şirtepe

Yüzölçümü: 4.138 km²

Genel nüfusu:

77.555 (1996)

Şehir merkezi:

26.966 (1996)

32.610 (2006)
-Kuçan

Yüzölçümü: 5.340 km²

Genel nüfusu:

152.105 (1996)

Şehir merkezi:

85.750 (1996)

96.953 (2006)

* Kuçan şehir merkezi ve çevresindeki köylerde Türkler oturmaktadır. Şurek bunlardan biridir.

*Kuçan’da Enövlü/ Anayolu Türkmenleri de oturmaktadır.

*Azerbaycan Türkçesi, Kuçan’ın güneybatısına kadar yayılmıştır. Güneyde konuşulan Horasan Türkçesi, Azerbaycan Türkçesi’nin tesiri altındadır.

Yüzölçümü: 4.381 km²

Genel nüfusu:

185.398 (1996)

Şehir merkezi:

69.177 (1996)

81.527 (2006)

*Bazı Türk yerleşimleri: Halilabad, Ataiye

Şehir merkezi: 6.619 (1996)

*Kelat-ı Nadiri şehir merkezi ve köyleri Türk’tür.

Kelat’ta Afşarların Kırklu, Ustaclu, Serurlu, Papalu, Köse Ahmedli, Çapışlu ve Celayir tayfaları yaşamaktadır.

Yüzölçümü:10.078

Genel nüfusu: 103.625 (1996)

Şehir merkezi:

30.149 (1996)

34.563 (2006)

*Bazı Türk yerleşimleri: Bidoht, Kâhek
-Meşhed

Yüzölçümü: 12.627 km²

Genel nüfusu:

2.277.811 (1996)

Şehir merkezi:

1.887.405 (1996)

2.410.800 (2006)

*Meşhed şehir merkezi ve çevresinde yoğun Türk yerleşimi bulunmaktadır.

Bazı Türk yerleşimleri: Emirabad, İmam Tagi, Abrevan, Kerhane-i Siman (Çimento Fabrikası), Tabadkan, Turgabe, Tus, Cağarg, Şandiz, Zoşg, Sengbest
-Nişabur

Yüzölçümü: 8.931 km²

Genel nüfusu:

411.235 (1996)

Şehir merkezi:

158.847 (1996)

205.972 (2006)

*Nişabur şehri halkının büyük bölümü Türk’tür. Bildiğimiz gibi Ömer Hayyam da buralıdır.

*Ser-Vilayet, 120 pâre köyü ile Nişabur’un en büyük mahalıdır. Çegene adlı nahiyesiyle beraber ahalisi Türk’tür.

Bazı Türk yerleşimleri: Firuze (Buzgan), Gademgâh, Harv-i bâlâ (Harv-i ulya), Derrud, Aşgabad, Taht-ı Colge, Ziberhan, Ser-Vilayet, Miyan-ı Colge ve Çegene nahiye merkezleri ile köyleri, Harv-i-ulya, Himmetabad ve Duğayi bunlardan bazılarıdır.

*Bircend ilçesine bağlı Serbişe nahiyesinde Belvi Türkleri oturmaktadır.