-y, -î: 1.Bir sıfatın sonuna geldiği zaman, o sıfatın anlam ismi olur. 2.İsimlerin sonuna geldiğinde mensubiyet anlamı verir. 3.Meslek, iş bildirir. 4.Çiçek sonuna gelince renk bildirir: Hûb/ güzel→hûBi/ güzellik; bed/ kötü→bedî/ fenalık; Turani→Turanlı; İrani→İranlı; Şirazî→ Şirazlı; KacaRi→Kacar hanedanına mensup, Kacar iline mensup; Zerdüştî→Zerdüşt dinine mensup; çeng/çalgı→çengî: çalgıcı; ceng/ savaş→cengî/ savaşçı; sünbülî→sümbül renginde; nîlî→mavi renk (nîl:çivit rengi). 5.Pehlevi dilindeki ilgi edatı olan “-ik” ile Arapça’daki ilgi edatı birbirine karışmıştır: Gencevî/ Genceî→Genceli; Hoyî→Hoylu; Erdebilî→Erdebilli; TebRizî→Tebrizli.
Yay: Yaz mevsimi.
yayla/ yaylak: tabisTanî, serdSir.
Yaz: İlkbahar mevsimi.
yek: Bir rakamı, tek.
Yezd: Kentin eski unvanı “Darül İbâde” ve “Subh-i Yezd”dir. (İlhanlı, Âli-Kord, Kara-Koyunlu, Ak-Koyunlu, Safevi, Zend ve Kacar dönemleri) Z
-Zai, -zey: İsimlerin sonuna gelir. “-oğlu, -gil” anlamındadır. Mensubiyet anlamı da taşır. Bu ek, daha çok Sistan ve Beluçistan bölgesinde revaçtadır. Haliyle Afganistan’da da.
