Dr. Recep Albayrak Türklerin İranı

-çı, -çi: İsimden isim ve sıfat türeten ek.

çigin: (Moğolca’dan geçme) Şehzade, prens.

çihl: Kırk rakamı.
D

dâmen: Etek.

dang: Hisse, pay, bölüm, kısım anlamlarına da gelen “dang” , bir mülkün altıda bir hissesidir. “Du-Dange”, “Çahar-dânge” gibi yerleşim birimleri vardır.

“Dang” kelimesinin anlamı bilinmediği için Türkçe bazı kitaplarda yanlış ifadelere rastlanmaktadır. Yeri gelmişken Faruk Sümer’in, “Oğuzlar (Türkmenler)” isimli kitabında münferit bazı hususlara işaret edilmiştir: (Prof.Dr.Faruk Sümer, Oğuzlar (Türkmenler), TDAV, İstanbul 1992)

-Dodanga: Doğrusu “Du-dânge دودانگه / İki dang” anlamındadır. Dang/ dange; “dönüm” gibi arazi/ tarla ölçüm birimidir. Aynı zamanda yer adıdır. (s.362)

-Afşar İmamlu: Afşar İl/ Ulusu’nda “İmam” adlı herhangi bir teşekkül bulunmamaktadır. Doğrusu Afşar İmanlu/ İmanlu Afşarı’dır. Farsça kitaplarda “İmanlu-yi Afşar” ibaresine de rastlanır. (s.354) “İmam-kulu”, şahıs adı olarak bir dönem kullanılmıştır.

-Areşlu: Afşar iline mensup çok sayıda tayfa ve cemaatin adını, İran ve diğer Türk yurtlarında coğrafi isim olarak da görmekteyiz. Faruk Sümer, Afşar “Areşlu” tayfasının adından kaynaklanan “Areşlu” yer adının nerede olduğunu tespit edemediğini belirtmektedir. Areşlu, Batı Azerbaycan Bölge Valiliği merkezi Urumiye yakınında önemli bir bölgenin adıdır. Günümüzde de bu bölgede Areşlu Afşarları oturmaktadır. Areşlu adının anlamını da pek bilen yoktur. Areşlular, çok güzel halı dokumaktadır. Tayfanın adı ve anlamı “Eriç-argaç” kaynaklıdır. Eriçli/ Erişli demektir. Bildiğimiz gibi “Âreş-i KemanGir” isimli bir efsane şahsiyet de vardır. Güya onun attığı okun ulaştığı yer İran-Turan sınırı olarak kabul edilmiştir. İran Afşarları arasında erkek çocuklara “Âreş” adı verilmesi oldukça yaygındır. (s.220) (Seyfettin Altaylı, 2012)

-KoCavendî: Bu tayfanın adının doğru yazılışı خواجه وند “Hace-vend”tir. “Hocavend” de denEbilir. Sonundaki “ye, ى ” mensubiyet ekidir. (s.354, 357)

-Hacı Alilu: Bu tayfanın adının yanına (?) işareti konmuştur. İfade doğrudur, soru işaretine ihtiyaç yoktur. Hace Alilu/ Hacı Alilu خواجه عليلو . (s.361)

-Kara-Kanlu: “Harkanlu/ Hâregânlu” oymağıdır. Hâregân, Cibal Azerbaycan’da bir Türk bölgesinin adıdır. (s.362)

-Kale-Kûb Govbaz: Bu oymağın adı “Gulle-kûh Govbaz قله كوه گاوباز ”dır. “Govbaz/ Gavbaz”, sığır çobanı demektir. Gulle-kûh Govbaz’ın anlamı, “Dağın tepesinin çobanı”, yani “Zirvenin çobanı”dır. (s.362)

-Gerrus: Doğrusu, “Gerus گروس / Geruslu/ Goruslu”dur. (s.362)

-Kara Gözlü oymağı: Bu oymağın adı “Kara-Gözlü” değil, “Kara-Kozlu/ Kara Gozlu”dur. “İri ceviz” anlamındadır. “Siyah göz” anlamı ile ilgisi yoktur. Caferoğlu da benzer şekilde hatalı kaydetmiştir. (s.353, 356, 363…)