Draft confidential


Cədvəl 2: Əsas göstəricilərin xülasəsi



Yüklə 1,78 Mb.
səhifə11/112
tarix01.01.2022
ölçüsü1,78 Mb.
#102843
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   112

Cədvəl 2: Əsas göstəricilərin xülasəsi


(başqa vahid göstərilməyibsə rəqəmlər ÜDM-də payı göstərir)




2001

2002

2003

2004

2005*

ÜDM-in real artımı (faiz)

9.9

10.6

11.2

10.2

26.4

Qeyri-neft ÜDM-in real artımı (faiz)

10.4

12.3

15.5

13.4

8.4

İnflyasiya (İQİ, dövr üzrə orta, faiz)

1.5

2.8

2.2

6.7

9.7

Adambaşına ÜMG (US$ Atlas)

660

720

820

950

1240

Cari hesablar balansı

-0.9

-12.3

-27.8

-29.8

1.3

Xalis xarici birbaşa investisiyalar (US$ mln)

227

1,067

2,352

2,351

459

Real effektiv müdadilə məzənnəsi
(faiz, “-“ ucuzlaşma)

-6.1

-7.1

-10.8

-3.5

7.5

İcmal fiskal balans

-0.4

-0.5

-0.8

1.0

2.7

İcmal fiskal balans (Neft Fondu istisna olmaqla)

-1.4

-4.3

-4.2

-2.5

-2.3

İcmal büdcə gəlirləri

18.7

27.3

26.8

26.8

26.5

Ümumi kapital investisiyaları

22.9

34.1

52.9

57.7

44.1

Qalan xarici borc

22.8

24.0

24.0

22.8

15.0

Xarici borcun xidmətin ixraca nisbəti (faiz)

5.3

5.9

6.6

5.3

2.6

Xam neftin qiyməti (US$ barrel)

24.4

24.9

28.9

37.7

53.4

Mənbə: DSK, Bank və Fondun əməkdaşlarının hesablamaları. *2005-ci il məlumatları təxminlərdir
Xalis xarici birbaşa investisiyaların fonunda Azərbaycan möhkəm makroiqtisadi idarəetməni həyata keçirmişdir. Neft gəlirlərinin sterilizasiyası, ciddi fislak siyasətlə birlikdə 1995-ci ildən bəri keçən dövr ərzində inflyasiyanın və real effektiv mübadilə məzənnəsinin bahalaşmasının qarşısının alınmasına imkan vermişdir. 2003 və 2004-cü illərdə cari xarici hesabların iri həcmli kəsiri neft sektorunun BTC və CQB-in tikintisi və neft layihələrinin icrası ilə əlaqədar iri idxalları ilə bağlı olmuşdur. Bu kəsir tam şəkildə beynəlxalq neft konsorsiumlarının XBİ-ləri hesabına maliyyələşdirilmişdir və ümumi tədiyyə balansı müsbət saldo göstərmişdir. 2005-ci ildə cari hesab kiçik müsbət saldo göstərib (ÜDM-un 1.3%), çünki BTC əsasən başa çatdırılıb və yüksək neft qiymətləri ixrac gəlirlərini qaldırmağa başlayıb. 2005-ci ildə BTC-nin əsas etibarı ilə tamamlanmasının və yüksək neft qiymətlərinin ixrac gəlirlərini artırması fonunda bu kəsir ÜDM-in 5,2 faizinədək enmişdir. Neft və qaz sektoruna investisiyaların repatriasiyası başlandıqdan sonra 2003-cü ildə ÜDM-in 32 faizini təşkil edən xalis XBİ-nin ölkəyə axını, 2005-ci ildə ÜDM-in təxminən 4% səviyyəsinə enib və onun 2006-09-cı illər üçün iri xalis kənar axınlara çevrilməsi planlaşdırılır.




  1. Hökumətin icmalı kəsiri (Neft Fondu xaric) 1990-cı illərin əvvəllərindəki son dərəcə yüksək səviyyədən 2001-ci ildə ÜDM-in 3 faizinə enmişdir.13 Lakin 90-cı illərdəki sərt maliyyə siyasəti bir çox xərclərin, xüsusilə də sosial sektorlarda, kəskin ixtisarını tələb etmişdir ki, bu da qeyri-optimal səhiyyə və təhsil xidmətlərinə gətirib çıxarımışdır. 2005-ci ilin büdcəsindən başlamaqla Hökumət sosial sektorlar üçün daha adekvat büdcə ayırmağa başlamışdır.




  1. Holland sindromuna yol verməmək üçün 1999-cu ildə hökumət xarici valyuta axınlarının əsas sterilizasiya mexanizmi kimi ARDNF-i yaratmışdır. Hökumət gözlənilən neft və qaz gəlirlərinin istifadəsi sahəsində ehtiyatlı yanaşmaya və bu gəlirlərin bütün vətəndaşlara və gələcək nəsillərə fayda verməsi məqsədilə sadiq olaraq qalır.



  1. 2005-ci ilin əvvəllərində ölkədə inflyasiyanın artması meylləri baş qaldırmışdır (2005-ci ilin martına illik 12,5 faiz). Bunun səbəbi qismən qismən dövlət xərclərinin artması, qismən də dövlət müəssisələrinin yüksək neft qiymətlərindən faydalanması (ARDNŞ) və kreditlərdən istifadə etməsi nəticəsində xərclərin artması olmuşdur. Qida məhsullarının qiyjmətinin müvəqqəti artması da inflyasiyanın artmasına təsir göstərmişdir. Habelə manatın ABŞ dollarına bağlanması nəticəsində pul kütləsinin artması başlanmışdır. Milli Bankın cavabı manatın nominal effektiv kursunun təxminən 10 faiz bahalaşmasına imkan verilməsi və mərkəzləşdirilmiş kredit dərəcəsinin qaldırılmasından ibarət olmuşdur. Likvidliyi absorbsiya etmək üçün Maliyyə Nazirliyi xəzinədarlıq istiqrazlarının buraxılmasını artırımışdır. 2005-ci ilin payızında inflyasiya tək rəqəmə qayıtmış və 2006-cı ilin sentyabr ayında illik inflyasiya 10,3% təşkil edib.

Yüklə 1,78 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   112




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin