Difakane (Zulu dilinde "Sıkışma"), Zulu kralı Shaka'nm (1787-1828) başlattığı yayılmacı savaşlar sonunda kabilelerin birbirine düşmesi ve bunu izleyen göçler. 1820- 30'larda Güney Afrika ile Orta Afrika ve Doğu Afrika'nın bazı bölümlerinin demografik, toplumsal ve siyasal görünümünü değiştiren bu olayın temelinde, Shaka'nın kurduğu Zulu Krallığı'nın askeri örgütlenme ve taktiklerinin Anguniler arasındaki savaşlara yeni bir nitelik kazandırması yatıyordu. Bir kuraklık ve toplumsal huzursuzluk döneminde ortaya çıkan bu krallığın yükselişi, aynı zamanda Delagoa Körfezi ticareti üzerinde yoğunlaşan rekabetin ürünü olan Güneydoğu Afrika'daki devletleş- me sürecinin bir parçasıydı. Zulu baskısının zincirleme biçimde genişlemesiyle kabilelerin birbirine düşmesi, özellikle yoğun nüfus ve aşırı otlatma nedeniyle yoksullaşmış bölgelerde son derece etkili oldu.
Difakane Güney Afrika'da halkın büyük acılar çekmesine ve geniş çaplı bir yıkıma yol açtı. Göçe zorlanan insanlar canlarını kurtarmak için dağlardaki güvenli yerlere çekildiler, kaçamayanlar ise öldürüldü. Bu durum beyazların Natal'e ve Highveld'e yayılmalarını kolaylaştırdı. Kap Kolonisi'n- de, Fingolar (Mfengular) olarak bilinen mülteciler zaten kalabalık olan Transkei halklarıyla karışınca doğu sınır bölgesindeki sıkışıklık büyük ölçüde arttı. Öte yandan Difakane, beyazların kıtaya yayılmalarına karşı koyan en güçlü krallıklar olan Basuto, Svazi, Bandebele ve Mozambik'teki Gaza (Bagaza) krallıklarının doğuşuna da sahne oldu. Shaka ordularının önünden kaçan Angunilerin kuzeydoğuda Tanzanya ve Ma- lavi'ye, Koloların kuzeybatıda Zambia'daki Barotseland'e yönelmesiyle, Difakane'nin etkisi. Güney Afrika'nın daha kuzeydeki kesimlerinde de duyuldu.
Dostları ilə paylaş: |