Dünden bugüne ortadoğuda kadin

Tablo 5:The Global Gender Gap Report - Küresel Cinsiyet Eşitsizliği Raporu 2015 – Mısır

Arap baharının sembolü olan ülkelerden birisi olmasıyla dikkatleri üzerine çeken Mısır, toplumsal cinsiyet eşitsizliği endeksinde 2006 yılındaki 109. sırasından 27 basamak aşağı düşerek 136 sıraya gerilemiştir. Adeviye meydanındaki gösterilerde en ön saflarda yer alarak Dünya’daki Müslüman kadın imajında devrim niteliğinde değişiklikler yapan Mısırlı kadınların işgücüne katılım oranlarına bakıldığında pek de istedikleri kazanımları elde etmiş olmadıkları görülmektedir. Buna göre Mısır’da kadınların ancak % 26’sı işgücüne katılabilmektedir. Erkeklerde ise bu oran % 79 seviyesindedir. Kazanılan tahmini gelire bakıldığında da kadın ve erkekler arasında bir uçurumdan söz etmek mümkündür. Mısır’da kadınların kazandığı her 5,2 dolara karşı erkekler 17,3 dolar kazanmaktadır. Üst düzey görevlerde de kadınlara ait oran % 7 ile çok düşük bir orandadır.

Mısırdaki eğitim durumuna bakıldığında da düşük yüzdeler dikkat çekmektedir. Kadınlardaki okuryazar oranının % 65 olması, benzer Ortadoğu ülkelerinin bile birçoğundan daha düşük bir oran olarak karşımıza çıkmaktadır. Okullaşma oranlarında ise erkeklere paralel bir yüzde değeri gerçekleşse de ilerleyen yaşlardaki okullaşma oranları oldukça düşük bir seviyede gerçekleşmektedir.

Siyasi temsil noktasında da Mısır parlamentosundaki kadın oranı hem 2006 hem de 2015 yıllarında belirtilmezken, bakanlık düzeyindeki kadın temsil oranı % 12 olarak gerçekleşmiştir. Ülkede son 50 yıl içerisinde başkanlık düzeyinde kadın bulunmamıştır.

Mısır’da Müslüman Kardeşlerin kurduğu Hürriyet ve Özgürlük Partisi’nin % 47 oranında oy alarak iktidara gelmesi beraberinde kadın haklarının ne olacağı ile ilgili önemli soruları da gündeme getirmiştir. Zira partinin adı hürriyet ve özgürlük olsa bile siyasal İslam akımını temsil eden bir gelenekten gelen yeni iktidar kadın haklarının daha da kısıtlandığı iddialarını gündeme getirmiştir. Aslına bakılırsa Mısır bağımsızlığına kavuştuktan sonra1956 yılında kadınlara seçme ve seçilme hakkı tanınmış ve Mısır 1957’de kadınların parlamentoya girdiği ilk Arap ülkesi olmuştur (Aktaş;2012,36).

Cemal Nasır döneminde kız çocuklarının okutulması ve kadınların sosyal, kültürel ve ekonomik yaşama katılmaları teşvik edilmiştir. Enver Sedat döneminde ise Sedat’ın eşi Cihan Sedat’ın da teşvikleri ile kadın hakları konusunda önemli ilerlemeler sağlanmış ve kadınlar birçok Arap ülkesine göre önemli haklar elde etmişlerdir. Ancak Arap Baharı ile devrilen Hüsnü Mübarek döneminde kadın haklarının gelişiminde de bir durgunluk dönemine girilmiş ve önemli ihlaller söz konusu olmuştur. Kadınların çalışma hayatında erkeklerin beşte birini oluşturduğu bu dönemde, birçoğu kadınlar tarafından yürütülen 3000 civarında grev meydana gelmiş ve kadınlar Mübarek rejimini deviren gösterilerin en önemli aktörleri olmuşlardır. Kitleler halinde gösterilerde yer alarak hak ve demokrasi talebinde bulunan kadınlar, ordunun göstericilere karşı kullandığı şiddeti protesto etmek içinde yürüyerek mücadelenin sürekliliğini sağlamışlardır (Aktaş;2012,37).

Mısır, Birleşmiş Milletler tarafından 1979’da kabul edilen “Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Sözleşmesi”ni (CEDAW)1981 yılında “İslam hukukuyla çatışma” konusunda çekinceler koyarak onaylamıştır. “Bu sözleşme kadının insan haklarına saygı gösterilmesini ve bunlara riayet edilmesini gerektiren ve talep eden uluslararası yasal bir belgedir. Kadınların maruz kaldığı ayrımcılığın her türlü biçiminden söz eden sözleşme, kadın-erkek eşitsizliğinin toplumsal nedenlerinin de dikkate alınması gereğini içermesi bakımından kadın-erkek eşitliğini öngören önceki genel nitelikli sözleşmelerden daha ilerici bir tutum sergilemektedir. Bu yönüyle kadınların karşılaştıkları ayrımcılığın özel niteliğine ve farklılığına cevap verebilmektedir (Akt:Aktaş,Cook;1994,36).

SURİYE 2007: 103. - 2015: 143. (0,568)			Dünya Sıralaması		Endeks Puanı	Kadın	Erkek
			2007	2015
Ekonomik Katılım ve Fırsat Eşitliği			104	144	0,279
İşgücüne Katılım Oranı			113	145	0,19	14	76
Benzer İş İçin Kdn-Erk Arası Ücret Eşitliği			66
Tahmini Kazanılan Gelir ($)			110
Üst Düzey Yetkili, Yönetici, M.vekili Oranı				117	0,1	9	91
Profesyonel ve Teknik Çalışan Oranı			78	100	0,65	39	61
Eğitim Durumu			99	103	0,965
Kadın Okuryazarlık Oranı			94	112	0,88	81	92
İlköğretim ve Öncesi Okullaşma Oranı			110	112	0,98	61	62
Ortaöğretimde Okullaşma Oranı			98	91	0,99	44	44
Yükseköğretimde Okullaşma Oranı				1	1	31	31
Sağlık ve Yaşam Mücadelesi			63	102	0,97
Doğumda Cinsiyet Oranı			87	99	0,94
Sağlıklı Yaşam Beklentisi			73	110	1,03	67	65
Siyasal Güçlendirme			100	130	0,059
Kadın Parlamenter Oranı			78	112	0,14	12	88
Kadın Bakan Oranı			99	130	0,06	6	94
Son 50 Yıl İçindeki Dvlt. Başkanlığı Süresi			42	64	0	0	50
GSYH ($ Milyar)	32	GSMH	$ 4800	Nüfus	23,3 Milyon	Nüfus Artışı	1,97%