Edebiyatimizda balkan acilari hayriye Memoğlu-Süleymanoğlu Ankara-2009

BİBLİYOGRAFYA
Adıvar, Halide Edip, Türk’ün Ateşle İmtihanı (İstiklâl Savaşı Hatıraları), Özgür Yayınları, İstanbul, İkinci Basım, 2005.
Agitatorun Kılavuzu, Yeni Işık gazetesinin parasız ilâvesi. Ocak 1964.
Ağanoğlu, H. Yıldırım, Osmanlıdan Cumhuriyet'e Balkanlar'ın Makûs Tarihî, İstanbul, 2001.
Alp, İlker, Belge ve Fotoğraflarıyla Bulgar Mezalimi (1878-1989), Ankara, 1990.
Arı Kemal, Büyük Mübadele. Türkiye'ye Mecburî Göç (1923-1925), 3. Baskı, İstanbul, 2003.
Atay, Falih Rıfkı, Taymis Kıyıları, İstanbul, 1970.
Atlas, Aylık Coğrafya ve Keşif Dergisi, Sayı: 153-Aralık 2005.
Aziz, Osman, ″Canlarım Türküler Bizim Türküler″, LakovPRES, Sofya, 2002, 35-38.
Balkanlar’dan Esinti, Sayı: 6, 1991.
Balkanlar’ın Sesi, Sayı: 2, 1989.
Balkanlı, Ali Kemal, Şarkî Rumeli ve Buradaki Türkler, İstanbul, Elhan Kitabevi, 1986.
Bardakçı, İlhan, İmparatorluğa Veda, İstanbul, 1985.
Baykal, Bekir Sıtkı, Millî Mücadelede Anadolu Kadınları, Müdafaa-i Vatan Cemiyeti, Atatürk Araştırma Merkezi Yayını, Ankara, 1986.
Bayramöz, Sabahattin, Türkçenin Sarmaşıkları, T. C. Kültür bakanlığı Yayını, Ankara, 2002.
Boran, Behice, Toplumsal Yapı Araştırmaları (İki Köy Çeşidinin Mukayeseli Tekkiki), Ankara, 1945.
Bozov, Salih, V imeto na imeto, İzd. Literalna integratsiya, 2005.
Bulgaristan Türkler’inin Sesi, Sayı: 9, 1994.
Çapan, Cevat, Deniz Ürperiyor Uzakta, Adam Şiir Klasikleri, Adam Yayınları, İstanbul, 2003.
Çavuşev, İsmail, Totaliter ve Posttotaliter Devirde Bulgaristan’da Süreli Basın, 1944-1998: Balkan Ülkelerinde Türkçe Eğitim ve Yayın Hayatı Bilgi Şöleni. Bildiriler, Türk Dil Kurumu Yayını, Ankara, 1999.
Çavuşev, İsmail, Zoraki Ödev, Hak ve Özgürlük gazetesi, Sofya, Sayı-3, 1998.
Çetiner, Yılmaz, Şu Bizim Rumeli, İstanbul, 2. Baskı, 1994.
Deliorman, M. Necmettin, Bulgaristan Türkleri, Yakın Tarih ve Hatıralar.
Demet (Şiirler ve Hikâyeler), Narodna Prosveta, Sofiya, 1955.
Duman, Halûk Harun, Balkanlara Veda, İstanbul, 2005.
Engüllü, Suat, "Balkan Savaşı’ndan Sonra Makedonya'da Türkler."Makedonya'da Rumeli Türkler’inin Tarih ve Kültürleri Panelleri ve Konferansı, İzmir, 1996, Makedonya Türkler’inin Kültür ve Dayanışma Derneği Yayını.
Engüllü, Suat, Pınarlı'dan Çıktık Yola, Üsküp, 1989.
Eren, Cevat, Türkiye'de Göç ve Göçmen Meseleleri, İstanbul, 1966, 297.
Erendoruk, Ömer Osman, Bir Başkadır Bizim Eller... (Hâtıralar, Gözlemler), Turan Yayıncılık, 1994.
Etniçeskiyat Konflikt v Bılgariya-1989; Sotsiologiçeski Arhiv, Petkov, Krıstö, Fotev, Georgi (Ed.), İnstitut po Sotsiologiya pri Bılgarskata Akademiya na Naukite, Profizdat, Sofia, 1990.
Glenny, Misha, Balkanlar 1804-1999. Milliyetçilik, Savaş ve Büyük Güçler, Türkçesi: Mehmet Harmancı, İstanbul, 2001.
Genov, Dimitır, Bratskata drujba mejdu bılgarskoto i turskoto naselenie v Bılgariya, İzdatelstvo na Bılgarskata Komunistiçeska Partiya, Sofiya, 1961.
Gökaçtı, Mehmet Ali, Nüfus Mübadelesi. Kayıp Bir Kuşağın Hikâyesi, 1. baskı, İstanbul, 2002.
Güney, Zahit, İnsan Olmak, İstanbul, 1999.
Halaçoğlu, Ahmet, Balkan Harbi Sırasında Rumeli'den Türk Göçleri (1912-1913), Türk Tarih Kurumu Yayını, Ankara, 1994.
Halka Doğru "Millî Türküler", Sayı: 4, 2 Mayıs 1329/15 Mayıs, 1913, 25.
Horata, Osman, Mehmet Ali Ekrem, Hilmiye Ekrem, Arzu Sema Baydar, Nevzat Özkan, Mariya Durbaylo Angelova, Türkiye Dışındaki Türk Edebiyatları Antolojisi, 12. Romanya ve Gagavuz Türk Edebiyatı, T. C. Kültür Bakanlığı Yayını, Ankara, 2001.
Horvath, Béla, Anadolu, 1913, 2. Baskı, Tarih Vakfı Yurt Yayını, İstanbul, 1997.
Hösch, Edgar, Geschichte der Balkanländer: von der Frühzeit bis zur Gegenwart - 4. aktualisierte und erw. Aufl.; Verlag C. H. Beck, München, 2002.
İpek, Nedim, Rumeli'den Anadolu'ya Türk Göçleri (1877-1890), Türk Tarih Kurumu Yayını, Ankara, 1994.
İsen, Mustafa, Suat Engüllü, Türkiye Dışındaki Türk Edebiyatları Antolojisi, 7. Makedonya, Yugoslavya (Kosova) Türk Edebiyatı, T. C. Kültür Bakanlığı Yayını, Ankara, 1997.
İstinata za ″Vızroditelniya Protses″: Dokumenti ot Arhiva na Politbüro i TsK na BKP, İnstitut za izsledvane na İntegratsiyata, Sofia, 2003.
Jelâzkova, Antonina, Mejdu Adaptatsiyata i Nostalgiyata, Bılgarskite turtsi v Turtsiya, IMIR, Sofiya, 1998.
Kaya, Fahri, İkindi Güneşi, Birlik Yayımları, Üsküp, 1998.
Kaya, Fahri, Makedonya’daki Türk Varlığı yazısından. Balkanlar’daki Türk Kültürünün Dünü-Bugünü-Yarını: Milletlerarası Sempozyum (26-28 Ekim 2001) Bildiri Kitabı. Uludağ Üniversitesi Rektörlüğü, Bursa-2002, 181.
Kılıç, Osman, Kader Kurbanı, T. C. Kültür Bakanlığı Yayını, Ankara, 1989.
Kılıç, Osman, Nereden Nereye:, Göçmenlere Yardım Derneği Ankara Şubesi Bülteni, Sayı-10, 2003.
Konukman, Ercüment, Basında Dış Türkler, 1989-1990, "Bulgaristan Göçü."
Konukman, Ercüment, Tarihî Belgeler Işığında Büyük Göç ve Anavatan (Nedenleri, Boyutları, Sonuçları), Ankara, 1990.
Kúnos, İgnács, Türk Halk Edebiyatı. Yayına hazırlayan: T. Gülensoy, Akçağ Yayını, Ankara, 2001.
Kurnaz, Şefika, Cumhuriyet Öncesinde Türk Kadını (1839-1923), İstanbul, 1992.
Lauzanne, Stephane, Balkan Acıları: Hastanın Başucunda Kırk Gün, (Osmanlıca Baskısından Günümüz Türkçesine Çeviren: Murat Çulcu), Kastaş A. Ş. Yayınları, İstanbul, 1990.
Mançev, Krıstö, Natsionalno maltsinstveniyat vıpros v bılgarsko-turskite otnşeniya. Turtsiya, Balkanite, Evropa (Bulgaristan-Türkiye İlişkilerinde Milli Azınlık Sorunu), Sofiya, 2003, sf. 100-134.
McCarthy, Justin, Ölüm ve Sürgün. İnkılâp Yayınevi, 3. Baskı, İstanbul, 1998, 14-15, 149.
McCarthy, Justin, Osmanlı’ya Veda. İmparatorluk Çökerken Osmanlı Halkları, Etkileşim Yayınları, İstanbul, 2006.
Memoğlu, Mustafa, Kriçim Türkleri. Tarih ve Kültür. (Baskıdadır).
Memoğlu-Süleymanoğlu, Hayriye, Edebiyatımızda Balkan Türkler’inin Türkiye’ye Göçleri, EJOS, VII (2004), No. 4, 1-53.
Mısıroğlu, Aynur, Kuvva-yı Milliyenin Kadın Kahramanları, İstanbul, 1976.
Mısıroğlu, Kadir, Moskof Mezalimi, 1972.
Mollov, Riza, Bulgaristan Türkler’inin Halk Şiiri, Narodna Prosveta Yayınevi, Sofya, 1958, 143-144.
Nayır, Yaşar Nabi, Balkanlar ve Türklük, Ankara, 1936.
Nayır, Yaşar Nabi, Balkanlar ve Türklük, İstanbul, 1999.
Özakman, Turgut, Şu Çılgın Türkler, 4. Basım, Bilgi Yayınevi, Ankara, 2005.
Özdek, Refik, Ocağımız Sönmesin, İstanbul, 1989.
Özsoy, İskender, İki Vatan Yorgunları. Mübadele Acısını Yaşayanlar Anlatıyor, 2. Basım, İstanbul, 2003.
Poulton, Hugh, Balkanlar. Çatışan Azınlıklar, Çatışan Devletler, 1. Baskı, 1993.
Raci Efendi, Hüseyin, Zağra Müftüsünün Hâtıraları (Tarihçe-i Vak’a-i Zağra), 1001 Temel Eser, Tercüman, Yayımlandığı yıl belirtilmemiş.
Saral, İsmail Tosun - Emre Saral, Macarlar ve Tuna Hakkında Yazılan Şiirler (1300-2000), Türk-Macar Dostluğu Derneği, İkinci basım, Ankara, 2001.
Selimoğlu, İsmail, Sadi Bayram, İnsanlığın Yüzkarası, Bulgar Mezalimi ve Bulgaristan’daki Vakıf Eserleri, Camilerimiz, Vakıflar Genel Müdürlüğü, Ankara, 1989.
Sofuoğlu, Adnan, Osmanlı Devletinde Ortaya Çıkan Göç Problemleri ve Türk Göçlerinin Bir Safhası. Türk Kültürü, 383, 1995, 168.
Stoyanov, Valeri, Turskoto Naselenie v Bılgariya Mezhdu Polüsite na Etniçeskata Siyasîa, Lik, Sofia, 1998.
Stoyanov, Zahari, Zapiski po Bılgarskite Vızstaniya (Bulgar İsyanları Üzerine Notlar), Bılgarski Pisatel, Sofiya, 1983.
Süleymanoğlu, Hayriye, Mehmet Süleymanoğlu, Türkçe-7, 1ci baskı: Sofya, 1990, 2ci genişletilmiş baskı: İstanbul, 2000.
Süleymanoğlu, Hayriye, Mehmet Süleymanoğlu, Türkçe-8, 1ci baskı: Sofya, 1990, 2ci genişletilmiş baskı: İstanbul, 2000.
Şerefli, Ahmet Şerif, Bulgaristan'daki Türkler (1879-1989), T. C. Kültür Bakanlığı Yayını, Ankara, 2002.
Şerefli, Ahmet Şerif, Sen İstanbul'a Gelme. (Basın yeri belirtilmemiştir), 2003.
Şimşir, Bilâl, Bulgaristan Türkleri, İstanbul, 1986.
Şimşir, Bilâl, Rumeli'den Türk Göçleri. I-III, Ankara, 1968, 1970, 1989, 90.
Tansel, Fevziye Abdullah, İstiklâl Harbinde Mücahit Kadınlarımız, Ankara, 1988.
Tahmizci-zâde Mehmed Mâcid, Girit Hâtıraları, Yayına Hazırlayanlar: İsmet Miroğlu – İlhan Şahin, Tercüman 1001 Temel Eser, İstanbul, 1977.
Tryjarski, Eduard, Prasa Turków Bugarskich i jej jezik: Przeglad orientalistyczny, Warszawa, 1962, Nr. 4 (44).
Turan, Ömer, The Turkish Minority in Bulgaria, 1878-1908. Türk Tarih Kurumu Yayını, Ankara, 1998.
Türker, Mehmet, Gölgedeki Kahraman, Ufuk Ötesi Yayınları, İstanbul, 2003.
Türker, Mehmet, Kalem Kılıçlaşınca - Ömer Osman Erendoruk’un Edebiyat Kimliği, Ufuk Ötesi Yayınları, İstanbul, 2004.
Uçman, Abdullah, Rıza Tevfik, Ankara, 1986, 47.
Uygur, Salih, Bulgaristan’dan Anavatana Göç, İstanbul, 1969.
Ülküsal, Müstecib, Dobruca ve Türkler, Ankara, 1966.
Yalımov, İbrahim, İstoriya na Turskata Obshnost v Bılgariya, İ.-Evtimov, EOOD, Sofia, 2002.
Yenisoy, Hayriye Süleymanoğlu, Bulgaristan Türkleri Şiiri, Türk Dili Özel Sayısı, V, (Türkiye Dışı Çağdaş Türk Şiiri, Sayı: 531, Mart, Ankara, TDK, 1996), 449-578.
Yenisoy, Hayriye Süleymanoğlu, Türkiye Dışındaki Türk Edebiyatları Antolojisi, 8., Bulgaristan Türk Edebiyatı, Ankara, 1997.
Yenisoy, Hayriye Süleymanoğlu, Türkiye’deki Bulgaristan Göçmenlerinin Dil Sorunları Var mı?, Milletlerarası Üçüncü Türk Kültürü Kongresi Bildirileri 25-29, Eylül 1993, 2. Cilt, Ankara, 1999, 569-573.
Yenisoy, Hayriye Süleymanoğlu, Bulgaristan Türk Çocuk Edebiyatından Örnekler. T. C. Kültür Bakanlığı Yayını, Ankara, 2002.
Yenisoy, Hayriye Süleymanoğlu, Halk Edebiyatında Balkan Türkler’inin Göç Kaderi, Türk Kültürü, Sayı: 485-486, 2003, 1-19.
Yenisoy, Hayriye Süleymanoğlu, Edebiyatımızda Balkan Türklerinin Göç Kaderi, Toplumsal Gelişim Derneği, Ankara, 2005.
Yücebaş, Hilmi, Filozof Rıza Tevfik, İstanbul 1978, sf. 367-371.
Yücelden, Şerafeddin, "Yugoslavya'dan Sessiz Türk Göçü", Türk Dünyası dergisi, Sayı-11, İstanbul, 1968, 12-16.
Yüzbaşı Von Herbert, Plevne Meydan Muharebesi, İstanbul, 2004.
Zaim, Sabahattin, "Son Yugoslav Muhacirleri Hakkında Rapor", İ. Ü. İktisat Fakültesi Mecmuası, Cilt 19, Sayı, 1-4'den Ayrıbasım.
Zaim, Sabahattin, Türk Dünyasında Balkanlar'dan Hâtıralar, Yeni Türkiye, Türk Dünyası Özel Sayısı 16, C. II, 1758-1765.

1 Sofuoğlu, Adnan, 6, 1995, 168.

2 Kúnos, Ígnács, Türk Halk Edebiyatı, yayına hazırlayan: T. Gülensoy, Ankara, 2001, 22-23.

3 Yenisoy, Hayriye Süleymanoğlu, Türkiye Dışındaki Türk Edebiyatları Antolojisi, 8. Bulgaristan Türk Edebiyatı, Ankara, 1997, 398-399. M. Memoğlu Yenisoy tarafından yapılmış bu araştırmada söz konusu türkünün tarihçesi hakkında da bilgi vardır.

4 Horata, O., M. A. Ekrem, H. Ekrem, H. S. Baydar, N. Özkan, M. D. Angelova, Türkiye Dışındaki Türk Edebiyatları Antolojisi, 12, Romanya ve Gagavuz Türk Edebiyatı, Ankara, 1999, 34.

5Aynı eser, 69.

6Sanatı, Tarihî, Edebiyatı ve Musikisiyle Kırım, Editör: Oktay Aslanpaya, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara, 2003, 219.

7Justin McCarthy, İstanbul, 1998.

8İgnácz Kúnos, 2001, 26-27.

9Hayriye Memoğlu-Süleymanoğlu'nun arşivinden

10Yüzbaşı Von Herbert, 2004, 209-222, 243.

11Hayriye Süleymanoğlu Yenisoy’un Kriçim Türk Folkloru arşivinden.

12Yenisoy H. Süleymanoğlu, 2003, 1-19.

13Söyleyen: Ayşe Küçükali. Doğum tarihi ve yeri: 1935, Kriçim, Bulgaristan, Hâlen Bursa'da oturmaktadır. Kayda alan: Kalbiye Yusuf.

14Bilâl Şimşir, I-III, 1968, 1970, 1989.

15 Söyleyen: Emine Memoğlu-Keremoğlu. Doğum tarihi ve yeri: 1949, Kriçim, Bulgaristan. Hâlen Bursa'da oturmaktadır. Kayda alan: Mehmet Memoğlu Yenisoy.

16 Justin McCarthy, 1998, 14-15, 149.

17 McCarthy, Justin, 2006, 174-176.

18M. İsen, S. Engüllü, Türkiye Dışındaki Türk Edebiyatları Antolojisi, 7, Makedonya ve Yugoslavya (Kosova) Türk Edebiyatı, Ankara, 1997, 101.

19H. Süleymanoğlu Yenisoy, Türkiye Dışındaki Türk Edebiyatları Antolojisi, 8, Bulgaristan Türk Edebiyatı, Ankara, 1997, 115.

20Mustafa Memoğlu, Kriçim Türkleri. Tarih ve Kültür. (Baskıdadır).

21 McCarthy, Justin, a. g. e., 249-150.

22E. Konukman, 1990, 61.

23Hayriye Süleymanoğlu Yenisoy, Türkiye Dışındaki Türk Edebiyatları Antolojisi, 8, Bulgaristan Türk Edebiyatı, Ankara, 1997, 116.

24Aynı eser, 126.

25Riza Mollov, Bulgaristan Türkler’inin Halk Şiiri, Sofya, 1958, 143-144.

26Krıstö Mançev, 2003, 100-134.

27Riza Mollov, Bulgaristan Türkleri’nin Halk Şiiri, Sofya, 1958, 143.

28Güven-Doverie Gazetesi, 5 Ekim, 1994, Sofya.

29T. Kovalski, 1938, 66-67.

30H. Eren, 1993, 296.

31M. Ülküsal, 1966, 13.

32Söyleyen : Salih Raşitoğlu, Dobriç İli, Bayrampınarı (Dânkovo) köyü. Kaleme alan: İ. Cebeci, Balkanlar’ın Sesi, Sayı-15, 2002, 19.

33Kırcaali'nin Koşukavak (Krumovgrat) bölgesinden şair Süleyman Yusuf Adalı tarafından derlenen türküler.

34Söyleyen: Revasiye Şenses. Doğum tarihi ve yeri: 1932, Bulgaristan Hâlen Eskişehir’de oturmaktadır.

35Hayriye Süleymanoğlu Yenisoy, Türkiye Dışındaki Türk Edebiyatları Antolojisi, 8, Bulgaristan Türk Edebiyatı, Ankara, 1997, 122.

36Aynı eser, 375.

37Balkanlar’da Türk Kültürü, Sayı: 57, 2005.

38Osman Aziz, Canlarım Türküler, Bizim Türküler, Sofya, 2002, 35-38 (Kısatılmıştır).

39Zağra Müftüsü’nün Hâtıraları’ndan, 62-63.

40Ocağımız Sönmesin, İstanbul, 1989, 287-300.

41Balkanlar (1804-1999), İstanbul, 2001, 132.

42Aynı eser, 132.

43 Osman Keskioğlu, 1985, 12.

44Ömer Seyfeddin, Yüksek Ökçeler (O. Keskioğlu, 1985, 16-17).

45Balkan Öğrenci Mektubu, Sayı-3, 1995-96, 48.

46Tahirü’l Mevlevî (Olgun) 14 Ağustos 1913 Rumeli Muhacirin-i İslâmiye Cemi’yeti Neşriyatından.

47Yücebaş, Hilmi, Filozof Rıza Tevfik, İstanbul 1978, 367-371. Uçman, Abdullah, Rıza Tevfik, Ankara, 1986, 47.

48İsmail Tosun Saral-Emre Saral, Macaristan ve Tuna Hakkında Yazılan Şiirler (1300-2000), Ankara, 2001, 325.

49 Türk Yurdu, 10 Haziran, 1914.

50Aynı eser, 324-325.

51Balkanlara Veda, İstanbul, 2005, 138.

52Balkanlar’da Türk Kültürü, Sayı-11, 1994, 38.

53Aynı eser, 38.

54Aynı eser, 38.

55Balkanlar’ın Sesi, Sayı-2, 1989, 15.

56 Özakma, Turgut, Şu Çılgın Türkler, 2005, 632-633.

57 Adıvar, Halide Edip, Türk’ün Ateşle İmtihanı,2005, 282-284.

58Göçmenlere Yardım Derneği, Ankara Şubesi Bülteni, Sayı-9, 2002, 18-19.

59 Çapan, Cevat, Deniz Ürperiyor Uzakta, Adam Yayınları, İstanbul, 2003, 49.

60Balkanlar’da Türk Kültürü, Sayı-25, 1997, 34.

61F. Sağlam, Batı Trakya/Yunanistan’da Çağdaş Türk Edebiyatı Antolojisi, Ankara, 1990, 108.

62Balkanlar’ın Sesi, Sayı-12, 2001, 20.

63Bu Güzelin Uğruna Kardeş Kardeşi Vurmalı kitabından, Gümülcine, 1993.

64Mustafa İsen, Reyhan İsen, Ayşe Esra Kireççi, Balkanlar’da Türk Çocuk Şiiri Antolojisi, Ankara, 2001, 123-124.

65Derya dergisi, Mamuşa-Kosova, Sayı-9, 2004, 51.

66Fahri Kaya, İkindi Güneşi, Birlik Yayınları, Üsküp, 1998, 77-86.

 Türk Kömünist Partisi (TKP) Sofya Bürosunun Bulgar Komünistlerin “Soya Dönüş” ırkçı politikasını destekleyip yazılı beyanatta bulunması Bulgaristan Türkleri tarafından nefretle karşılanmıştır.

67A. Saraçoğlu’nun Ey Yağız Toprak adlı şiir kitabından. Gümülcine, 1989, 97.

68Aynı eser, 96.

69Sofya, 1985, Hayriye Süleymanoğlu, Mehmet Süleymanoğlu, Türkçe-8, İstanbul, 2000, 32.

70HAKSES gazetesinden (Romanya) alınmıştır, Balkanlar’ın Sesi, Sayı-2, 1989, 5.

Göçmenlik konusu Bulgaristan Türk edebiyatına devamlı damgasını vururken, nedense, bu konu hiçbir zaman Bulgar sanatçıları ilgilendirmemiştir. Osmanlı-Rus (1877/78) Harbi’nden beri yaşanmakta olan bu insanlık dramı karşısında Bulgar sanatçılar sessiz kalmışlardır. Bulgaristan’da hayatı birçok yönde sürekli etkileyen göç olgusu hakkında sadece Yordan Yovkov’un bir-iki öyküsünde birşeyler bulabiliyoruz.

71Hayriye Süleymanoğlu Yenisoy, Türk Dili, Türk Şiiri Özel Sayısı V (Türkiye Dışı Çağdaş Türk Şiiri), Sayı-531, Mart 1996, 532-536.

72 Selânikli olan Ayşe Altuntac, Birinci Dünya Savaşında Kafkas cephesinde yaralanarak ölen kocasının intikamını almak için yemin etmiştir. 15 Mayıs 1919’da Yunanlıların İzmir’e girmesi üzerine köy köy dolaşarak gönüllü toplamış, karşı koyma hareketine iki oğluyla birlikte katılmış, burası Yunanlıların eline geçince Aydın’a gitmiştir. Kuvâ-i Milliyye’nin ilk teşkilâtına iki oğluyla birlikte katılan Ayşe Hanım, Yunanlılar tarafından 27 Mayıs 1919’da işgal edilen Aydın’da, Demirci’deki savaşlarda kahramanca döğüşmüş, oğullarından büyüğü burada yürütülen savaşta şehit düşmüştür. Ayşe Altuntac, 21 Şubat-12 Mart’taki Birinci İnönü, 31 Mart-1 Nisan, 1921’deki İkinci İnönü savaşlarında da bulunmuştur ve oğullarından küçüğü bu sıralarda şehit olmuştur. 23 Ağustostan 13 Eylül, 1921’e kadar süren, Yunanlıların yine büyük yenilgisiyle püskürtüldüğü Sakarya Savaşına da katılmış, kasığından yaralanmış ise de, tedavi edilip iyileşince müfrezesine dönmüştür. Büyük Taaruzda Mürsel Paşa fırkasında, Ahır dağlarında düşman gerilerine sarkmaya memur edilmiştir. İzmir’e ilk giren kıtalar arasında o da vardır. Kocasının intikamını almak için onun hatırası olan mücevherleri satarak at, mavzer, elbise vs. aldığı, binbaşılığa kadar yükseldiği belirtilmektedir.

Cumhuriyet kurulduktan sonra Binbaşı Ayşe Hanım Ankara’da Merkez Bankasına temizlikçi olarak işe alınmış, buradan emekli olunca da ömrünün yaşlılık dönemini bu cüz'î emekli maaşıyla geçirmiştir. Cumhuriyetimizde Selânikli, Rumelili bu kahraman kadınımıza uygun bir iş bulunamaz mıydı?!... (Şefika Kurnaz, Cumhuriyet Öncesinde Türk Kadını, İstanbul, 1992, 172; Fevziye Abdullah Tansel, İstiklâl Harbinde Mücahit Kadınlarımız, Ankara, 1988, 39-40; Aynur Mısıroğlu, Kuva-yi Milliyenin Kadın Kahramanları, İstanbul, 1976, 111).

73Göçmen Dergisi (Mersin), Sayı-1, 2003, 5.

74A. Jelâzkova, 1991.

^ Todor Jivkov’un En güvenilir bir bakanı olarak bilinen İçişleri Bakanı Dimitır Stoyanov, 1989’un yaz aylarında Kapıkule ve Dereköy sınır kapılarını kontrole gelerek her 24 saatte Türkiye’ye geçiş yapanların sayısının 10 000’in üzerinde olmasını emretmiş, bunu yapmayanların da görevlerinden alınacağını vurgulamış. Bulgar Devlet Güvenlik sisteminde üst düzey bir uzman olan T. A., Kapitan Andreevo bölgesine görevli olarak gönderilmiş, döndüğünde bir Bulgar komşusuyla orada yaşadıklarından şunları paylaşmış: “O yaz günlerinde sıcaklık 30-35 dereceye yükseliyordu. Sonu görülmeyen uzun göç kafilelerinde küçük çocuklar, hasta yaşlılar vardı ve susuzluktan yanıyorlardı. Etrafta su aramak için kafileden uzaklaşmak yasaktı bu yolculara… Aramızdan bazılarımız çocuklara, hasatalara şişelerle su getirdik… Bizden su almadılar… Korku dolu gözlerle bize bakıyor, elimizden su almıyorlardı… Bize güvenmiyorlardı… Sınırda görevlendirilmiş bizlerin de durumumuz anormaldi… 20 günde bir, banyo yapıyor, çamaşır değiştiriyorduk…”.

75Hak ve Özgürlük, Sayı-24, 1991.

76Bulgaristan Türkler’inin Sesi, Sayı-5, 1991, 19.

77Balkanlar’da Türk Kültürü, Sayı: 49, 2003, 23.

78Hayriye Süleymanoğlu ve Mehmet Süleymanoğlu, Türkçe-7, İstanbul, 2000, 69.

79Tuna Boyu, Sayı-14, 2001, 4.

80Deliorman Dergisi, Sayı-9, Yıl-3, Ocak-Şubat-Mart, 2004, 20.

81 Uslu, Recep, Evlâd-ı Fatihan, Sayı: 49, Nisan 2003.

82 Mehmet Türker’in Kalem Kılıçlaşınca adlı kitabından. İstanbul, 2004, 219-220.

83Mehmet Türker’in Kalem Kılıçlaşınca adlı kitabından, İstanbul, 2004, 220.

84Kaynak, Sayı-2, 2001, 11.

85Z. Güney, İnsan Olmak, İstanbul, 1997, 25.

86Ümit Özdağ, Ön Söz,