Edebu'l-Mufred Ahlâk Hadisleri

SELAMI YAYMAK

979. Berâ’dan rivayet edildiğine göre, Peygamber (s.a.v.) şöyle buyurdu:

“-Selamı (insanlar arasında) yayın; selamet bulursunuz.”

980. Ebû Hureyre’den rivayet edildiğine göre, Peygamber (s.a.v.) şöyle buyurdu :

“- İman etmedikçe cennet’e giremezsiniz; sevişmedikçe de mümin olamazsınız. Kendisi ile sevişeceğiniz bir şeyi size göstereyim mi?”

(Ashab) dediler ki:

- Evet, ya Rasûlallah! Peygamber:

“- Aranızda selâmı yayınız.” buyurdu.

981. Abdullah ibni Amr’dan rivayet edildiğine göre, demiştir ki, Rasûlullah (s.a.v.)şöyle buyurdu:

“- Rahman = Rahmeti bol olan Allah’a ibadet edin, yemek yedirin, selâmı yayın; cennetlere girersiniz.”

ÖNCE SELAM VEREN

982. Beşîr İbni Yesâr’dan rivayet edildiğine göre, şöyle demiştir:

“-İbni Ömer’den önce selâma başlayan, yahut selâmda öne geçen kimse olmamıştır.”

983. Câbir’in şöyle dediği işitilmiştir -.

“- Süvari piyadeye, piyade (yaya yürüyen) oturana selâm verir. Yürümekte olan iki kişiden hangisi önce selâm verirse, o daha fazilet­lidir.”

984. İbni Ömer’den haber verildiğine göre: Müzeyne kabilesinden olan ve Peygamber (s.a.v.) ile sohbeti bulunan El-Ağarr’ın, Amr ibni Avf Oğullarından bir adamda birkaç kilo hurma ala­cağı vardı da (bunu almak için) defalarca ona gidip gelmiştir. El-Ağarr dedi ki:

“-Ben Peygamber (s.a.v.)’e (şikâyet için) gittim de. benimle beraber (borçluya) Ebû Bekir’i gönderdi. (Yine El-Ağarr) anlattı: Her karşılaştığımız kimseler bize selâm verdiler. Ebû Bekir dedi ki:

- Görmüyor musun, insanlar senden önce sana selâm veriyorlar; böylece mükâfat onların oluyor?” İnsanlara önce selâm ver ki, mükâfat senin olsun. Bu son sözü İbni Ömer kendiliğinden söylemiştir.

985. Ebû Eyyub’den rivayet edildiğine göre, Rasûlullah (s.a.v.) şöyle buyurdu:

“-Müslüman bir kişinin, üç günden çok kardeşine darılması (onun­la konuşmaması) helâl olmaz. O halde ki, karşılaşırlar da biri öteye, biri beriye döner. Bunların en hayırlısı, selâm ile söze başlayandır.”

SELAMIN FAZİLETİ

986. Ebû Hureyre’den rivayet edildiğine göre, bir adam, bir mec­liste oturmakta olan Rasûlullah (s.a.v.)’e uğrayıp:

- ESSELÂMU ALEYKÜM dedi. Bunun üzerine Peygamber:

“- (Bu selâm karşılığı olarak) On sevap vardır.” buyurdu. Sonra başka bir adam gelip:

- ESSELÂMU ALEYKÜM VE RAHMETÜLLAH, dedi. Peygamber buna : “Yirmi sevap vardır” buyurdu. Daha sonra başka bir adam gelip:

-ESSELÂMU ALEYKÜM VE RAHMETULLAHÎ VE BEREKATÜH, dedi. Buna da: “Otuz sevap vardır.” buyurdu. Sonra meclisten (ayrılmak üzere) bir adam kalkıp selâm vermedi. Bunun üzerine de Rasûlullah (s.a.v.) şöyle buyurdu:

“- Arkadaşınız unuttuğunu (selâmını) ne çabuk unuttu! Sizden bi­riniz meclise geldiği vakit selâm versin de, eğer oturmayı uygun görürse otursun. Meclisten de (ayrılmak üzere) kalktığı zaman (yine) selâm ver­sin. Evvelki selâm, son selâmdan daha lâyık değildir.”

987. Hazreti Ömer’den rivayet edildiğine göre, şöyle demiş­tir : (Bir hayvan üzerinde ettiğimiz yolculukta) ben, Ebû Bekir’in terki­sinde idim. Rastgeldiği insanlara ESSELÂMU ALEYKÜM deyince, onlar:

ESSELÂMU ALEYKÜM VE RAHMETULLAH diyorlardı. (Ebû Bekir): ESSELÂMU ALEYKÜM VE RAHMETULLAH deyince, onlar: ESSEL­MU ALEYKÜM VE RAHMETULLAHİ VE BEREKÂTÜH diyorlardı. Ni­hayet Ebû Bekir şöyle dedi : Bugün insanlar, çok fazlasıyla, bizi faziletçe geçtiler.

988. Rasûlllah (s.a.v.)’in şöyle buyurduğu Hz. Âişe’den rivayet edilmiştir:

“- Yahudiler, salam vermek ve amîn demek sözleri üzerine size hased ettikleri kadar hiç bir şey üzerine size hased etmiş değillerdir.”

SELÂM, AZİZ  VE YÜCE  OLAN ALLAH’IN 

İSİMLERİNDEN BİR İSİMDİR

989. Enes’den rivayet edildiğine göre, demiştir ki, Peygamber (s.a.v.) şöyle buyurdu:

“-Selâm, Allah Tealâ’nın isimlerinden bir isimdir iki, onu Allah (selâmlaşmak için) yeryüzüne koymuştur; o halde aranızda selâmı yayı­nız.”

990. İbni Mes’ud’dan nakledildiğine göre, şöyle demiştir:

-Ashab, Peygamber ((s.a.v.)’in arkasında namaz kılarlardı. Namaz kılanlardan biri ESSELÂMU ALELLAH = Selâm Al­lah üzerine olsun, dedi. Peygamber (s.a.v.) namazım bitirince:

“- Kimdir o, Esselâmu Alellah diyen?” buyurdu. Selâm = Noksan­lıklardan beri bulunan, Allah’dır. Ancak siz şöyle deyiniz: Et-Tehıyyatü lillâhi ve’s-Salâvatu ve’t-Tayyibatü = Bütün tazimler, her çeşit ibadetler ve en pak övgüler Allah’a mahsustur. Es-Selâmu aleyke eyyühennebiyyu ve rahmetullahi ve berekâtühü = Sana selâm olsun, ey Peygamberi Al­lah’ın rahmeti de, bereketleri de... Es-Selâmu aleyna ve âlâ ibadillâhi’s-Salihîne = Selâm bize olsun, Allah’ın salih kullarına da... Eşhedü en la ilahe illallah ve eşhedü erme Muhammeden abduhû resûlühu == Allah’dan başka bir ilâh olmadığına şahidlik ederim. Muhammed’in de onun kulu ve peygamberi olduğuna şahidlik ederim.” Sizden biriniz Kur’an’dan sûre öğrenir gibi, ashab bu duayı öğrenirlerdi.”

MÜSLÜMAN MÜSLÜMANLA KARŞILAŞTIĞI ZAMAN ONA SELAM VERMESİ, ÜZERİNE DÜŞEN VAZİFEDİR

991. Ebû Hureyre’den, Peygamber (s.a.v.)’in şöy­le buyurduğu rivayet edilmiştir:

“- Müslümanın müslüman üzerine olan hakkı beştir.” (Ashab tara­fından) denildi ki, bunlar nelerdir? Peygamber buyurdu:

“-Müslümanla karşılaştığın zaman ona selâm ver. Seni davet ettiği zaman ona icabet et. Senden öğüt istediği zaman ona nasihat ver. Aksırıp da Allah’a hamd ettiği zaman ona teşmit et — Yerhamukellah = Allah sana merhamet etsin, de. Hastalandığı zaman onu ziyaret et. Vefat edince de onun cenazesinde bulun, (namazım kıl ve teşyi’ et).”

YÜRÜYEN OTURANA SELÂM VERİR

992. Abdurrahman İbni Şibl demiştir ki, Peygamber (s.a.v.)’in şöyle buyurduğunu işittim:

“- Süvari piyadeye selam versin, piyade oturana selam versin; az olan (topluluk) çok olana selam versin. Böylece selam, ona icabet edene aittir. İcabet etmeyene bir şey (vebal) yoktur.”

993. Ebû Hureyre’den rivayet edildiğine göre, Rasûlullah (s.a.v.) şöyle buyurdu:

“- Süvari piyadeye, piyade oturana ve azlık çokluğa selam verir.”

 994. Cabir’in şöyle dediğini Ebû Zübeyr işitmiştir:

-İki piyade karşılaştığı zaman, bunlardan hangisi önce selam verirse, o daha fazla fazilet sahibi olur.

SÜVARİNİN OTURANA SELAM VERMESİ

995. Ebû Hureyre’den rivayet edildiğine göre, Peygamber (s.a.v.) şöyle buyurdu:

“- Süvari piyadeye, yiyade de oturana, azlık çokluğa selam verir.”

996. Fudale hazretlerinden rivayet edildiğine göre, Peygamber (s.a.v.) şöyle buyurdu:

“- Süvari oturana ve azlık da çokluğa selam verir.”

PİYADE SÜVARİYE SELAM VERİR Mİ?

997. Şa’bî’den rivayet edildiğine göre, kendisi bir süvari kile karşılaştı da, ona selam verdi, (süvariden önce selam verdi. Ravi Husayn demiştir ki), bunun üzerine ben: Önce selam mı veriyorsun? dedim. O (Şâ’bî), şöyle cevap verdi: Şurayh’i yürürken gördüm, önce selam veriyordu.

AZLIK ÇOKLUĞA SELAM VERİR

998. Fudale İbni Ubeyd’den rivayet edildiğine göre, Peygamber (s.a.v.) şöyle buyurdu:

“-Süvari piyadeye, piyade oturana ve azlık çokluğa selam verir.”

999. (Başka bir rivayet yolu ile yine) Fudale’den rivayet edildiğine göre, Rasûlullah (s.a.v.) şöyle buyurdu:

“-Süvari piyadeye, piyade oturana ve azlık çokluğa selam verir.”

 KÜÇÜK BÜYÜĞE SELAM VERİR

1000. Ebû Hureyre’nin şöyle dediği işitilmiştir:

-Rasûlullah (s.a.v.) buyurdu ki:

“- Süvari piyadeye, piyade oturana ve azlık çokluğa selam verir.”

 1001. Ebû Hureyre’den rivayet edildiğine göre, demiştir ki:

“-Küçük büyüğe, yürüyen oturana ve azlık çokluğa selam verir.”

SELAMIN HUDÛDU

1001/M. Ebû Zinad’dan rivayet edildiğine öre, demiştir:

Zeyd ibni Sabit’in oğlu Harice, babası Zeyd’in (Halife bulunan Muaviye’ye yazdırdığı) mektubunda, selam verince şöyle yazardı:

-Esselâmu aleyke ya emîre’l-müminin ve rahmetullahi ve berekâtühu ve mağfiretuhu ve tayyibu salavatihi = Selam üzerine olsun, ey müminlerin Emiri! Allah’ın rahmeti de, bereketleri de, mağfireti de, pak olan rahmetleri de…

İŞARETLE SELAM VEREN KİMSE

1002. (Basra’da görülen) Ebû Kurre El-Horasani şöyle demiştir: Enes’i gördüm, bize rastgelmişti de, eliyle bize işaret edip, selam veriyordu. Kendisinde abraşlık (veya saç ağarması) vardı. Hz. Hasan’ı da gördüm saçlarını sarı renkle boyuyordu ve siyah sarık giyiyordu (Yezid İbni Seken’in kızı) Esmâ da şöyle dedi:

“- Peygamber (s.a.v.) elini eğerek hanımlara selam verdi.”

 1003. Mûsa, babası Sa’d’dan rivayet ettiğine göre, babası, Abdullah İbni Ömer ve Kasım İbni Muhammed ile yola çıktı. Nihayet Serif denilen yere indikleri zaman, Abdullah İbni Zübeyr’e tesadüf edildi. Abdullah İbni Zübeyr onlara işaretle selam verdi. Bunlar da, onaselamı iade ettiler.

1004. Ata İbni Ebi Rebah’dan rivayet edildiğine göre, şöyle demiştir:

-Ashap, elle selam vermeyi hoş görmezlerdi. Yahut dedi ki, (ashap) elle selam vermeyi hoş görmezdi.

SELAM VERİNCE İŞİTTİRİLMELİDİR

1005. Sabit İbni Ubeyd’den rivayet edildiğine göre, şöyle demiştir:

-Abdullah İbni Ömer’in bulunduğu bir meclise gittim; o dedi ki:

-Selam verdiğin zaman duyur; çünkü o, Allah katından bir sağlık dileğidir, mübarektir, hoştur.

SELAM VERMEK VE KENDİSİNE SELAM VERİLMEK ÜZERE

DIŞARI ÇIKAN KİMSE

1006. Tufeyl İbni Übeyy İbni Ka’b haber verdiğine göre, kendisi Abdullah İbni Ömer’e giderdi de, sabahleyin onunla çarşıya çıkardı. Tufeyl dedi ki:

-Biz sabahleyin çarşıya çıktığımız zaman Abdullah ibni Ömer tesadüf ettiği her eskiciye, her satıcıya, her miskine ve her şahsa muhakkak selam verirdi.

Tufeyl anlatmıştır:

-Bir gün Abdullah ibni Ömer’e gittim de, beni kendisi ile beraber çarşıya götürmek istedi. Ben dedim ki, çarşıda ne yapcaksın? Sen satış yapmazsın, mallardan bir şey istemezsin, onları satın almayı arzulamazsın, çarşı meclislerinde de oturmazsın. O halde bizimle beraber burada otur da konuşalım. Buna karşı Abdullah bana şöyle dedi:

- Ey göbekli! (Tufeyl göbekli bir kimse idi). Biz karşılaştığımız kimselere selam vermek için çarşıya çıkıyoruz.

MECLİSE GELİNCE SELAM VERMEK

1007. Ebû Hureyre’den rivayet edildiğine göre, demiştir ki, Rasûlullah (s.a.v.) şöyle buyurdu:

“- Sizden biriniz meclise geldiği zaman selam versin. Dönünce de selam versin; çünkü sonraki selam öncekinden daha farklı değildir.”

MECLİSTEN KALKINCA SELAM VERMEK

1008. Ebû Hureyre’den rivayet edildiğine göre:

-Peygamber (s.a.v.) şöyle buyurdu:

“- İnsan meclise geldiği zaman selam versin. Eğer oturmak isterse (otursun). Sonra eğer kalkmak isterse, meclisten ayrılmadan önce yine selam versin; çünkü ilk selam son selamdan daha layık değildir.”

MECLİSTEN KALKINCA SELAM VERENİN HAKKI

1009. Muaviye İbni Kurre demiştir ki, babam (Kurre) bana şöyle dedi:

-Hayrını umduğun bir mecliste bulunursun da, herhangi bir ihtiyaç seni acele ile ayrılmaya sevkederse:

“- Selamun aleyküm diye söyle; çünkü sen, o mecliste onlara isabet edecek olan hayra iştirak etmiş olursun. Herhangi bir mecliste oturan insanlar, Allah anılmadan o meclisten dağılırlarsa bir merkep leşinden dağılmış gibi sayılırlar.”

1010. Ebû Hureyre’nin şöyle dediği işitilmiştir:

-Kim kardeşiyle karşılaşırsa, ona selam versin. Eğer aralarına bir ağaç yahut bir duvar engel olur da, sonra ona karşı çıkarsa, yine ona selam versin.

1011. Enes İbni Malik’ten rivayet edildiğine göre, Peygamber (s.a.v.)’in ashabı toplu bulunurlardı da, onların (yürürlerken) karşılarına bir ağaç çıkardı. Bunlardan bir kısmı ağacı sağından ve diğer bir kısmı ağacın solundan giderdi de, karşılaştıkları zaman birbirlerine selam verirlerdi.

MUSAFAHA İÇİN ELİNE HOŞ KOKU SÜREN KİMSE

1012. Sabit El-Bünâni’den rivayet edildiğine göre, Enes hazretleri sabah olunca, kardeşleriyle musafaha etmek için hoş bir koku ile elini yağlardı.

TANIDIĞA VE TANIMADIĞA SELAM VERMEK

1013. Abdullah İbni Amr’dan rivayet edildiğine göre, bir adam dedi ki:

-Ya Rasûlallah! İslam’ın hangi işi daha hayırlıdır?

Peygamber şöyle buyurdu:

“- Yemek yedirmen ve tanıdığına, tanımadığına selam vermendir.”

BİR BÖLÜM

1014. Ebû Hureyre’den rivayet edilmiştir:

- Ev avlularında ve yollar üzerinde oturmaktan Rasûlullah (s.a.v.) yasaklamıştı. Bunun üzerine müslümanlar dediler ki:

- Buna gücümüz yetmez, takatimiz yetişmez. Peygamber şöyle buyurdu:

“-Öyle ise, âdetinizi terk etmeyiniz; fakat bunların hakkını veriniz.” Ashab dediler ki:

- Bunların (yol ve avluların) hakkı nedir? Peygamber buyurdu:

“- Gözü (haramdan) sakındırmak, yolcuya delillik etmek, aksırıp da hamd edene teşmit etmek = yerhamukellah demek, selâma karşılık ver­mektir.”

1015. Ebû Hureyre’den şöyle dediği rivayet edilmiştir:

“- İnsanların en cimrisi, selâmda cimrilik edendir. Aldanmış kimse de, selâma karşılık vermeyendir. Kardeşinle senin aranda bir ağaç engel olursa, o sana selâma başlamazdan önce imkânın varsa sen yap, önce ona selâm ver.”

 1016. Abdullah ibni Amr’ın azadlısı bulunan Salim’den şöyle dediği rivayet edilmiştir:

- (Abdullah) İbni Amr’a selâm verildiği zaman, selâmı alıp ziyade ederdi. (Bir gün) o otururken yanma geldim de “Esselâmu Aleyküm” dedim. Bana:

“-Esselâmu aleyküm ve rahmetullahi” dedi.

Sonra başka bir defa yanına gidip:

“- Esselâmu aleyküm ve rahmetullahi” dedim. Bana:

“- Esselâmu aleyküm ve rahmetullahi ve berekâtüh” dedi.

Sonra başka bir defa yanına gidip:

“- Esselâmu aleyküm ve rahmetullahi ve berekâtüh” dedim. Buna da şöyle mukabele etti:

“- Esselâmu aleyküm ve rahmetullahi ve berekâtühu ve tayyibu salavâtih.”

FÂSIK OLANA SELÂM VERİLMEZ

1017. Amr ibni’l-As’ın oğlu Abdullah’ın şöyle dediği riva­yet edilmiştir:

“Şarap içene selâm vermeyiniz.”

 1018. İmam Hasan’dan şöyle dediği rivayet edilmiştir:

“ Fâsıkla senin aranda bir hürmet yoktur.”

1019. Satranç oyunlarını kerih gören Ali ibni Abdullah’ın şöyle dediği işitilmiştir:

“-Bu oyunları oynayanlara selâm vermeyiniz; çünkü bunlar kumar­dan sayılır.”

GÜNAHKARLARA VE BOYA SÜRÜNENLERE SELAM VERMEYİ TEKKEDEN KİMSE

1020. Ebû Talib’in oğlu Ali’den, (ra)  şöyle demiştir:

- Peygamber (s.a.v.) bir topluluğa uğradı. Bun­ların içinde sarı boya sürünen bir adam vardı. Peygamber topluluktakilere bakıp, onlara selâm verdi ve bu adamdan yüz çevirdi. Bunun üzerine adam dedi ki, benden yüz mü çevirdin? Peygamber:

“- Senin iki gözün arasında ateş koru vardır.”

 1021. Vâil oğlu Amr ibni’1-As Es-Sühemî’den şöyle nakledilmiştir:

“- Bir adam elinde altın yüzük olduğu halde, Peygamber (s.a.v.)’e geldi de, Peygamber (s.a.v.) ondan yüz çevirdi, (ona selâmla mukabele etmedi). Adam, Peygamberin hoşnutsuzluğunu görünce, gidip yüzüğü bıraktı ve demirden bir yüzük ta­kındı. Sonra Peygamber (s.a.v.)’e geldi. Peygamber:

“- Bu daha kötüdür. Bu cehennem ehlinin süsüdür.» buyurdu. Adam dönüp onu attı ve gümüşten bir yüzük takındı. Sonra Peygamber (s.a.v.) buna sükût etti, (bir şey söylemedi).

 

1022. Ebü Saîd’den rivayet edildiğine göre, şöyle demiştir:

- Bahreyn’den bir adam Peygamber (s.a.v.)’e ge­lip, ona selâm verdi de, adamın üzerinde ipekten bir cübbe ve elinde altından bir yüzük bulunduğundan, Peygamber selâmı almadı. Adam üzüntülü olarak gidip hanımına (halini) şikâyet etti. Bunun üzerine ha­nım  dedi  ki :

- Senin selâmını Peygamberin almayışı, cübbenle yüzüğünden dolayı olsa gerektir; bunları bırak da, sonra dön. Adam böyle yaptı; Pey­gamber de selâmına mukabele etti. Adam dedi ki:

- (Yâ Rasûlallah) az önce sana geldim de, benden yüz çevirdin?

Peygamber şöyle buyurdu:

“- O zaman elinde ateşten bir kor vardı.” Adam:

- O halde ben (Bahreyn’den) çok kor parçalan getirdim, dedi.

Peygamber:

“- Senin getirdiğin şeyler, hiç kimsenin müstağni kalmadığı taşlığın taşlarındandır. Bunlar ancak dünya hayatının malıdır (bunları herkes ticaretinde ve san’atında kullanılır; fakat onlarla süslenemez).” buyurdu.

Adam:

- O halde ne ile yüzük edineyim? dedi.

Peygamber:

“-Gümüşten yahut pirinçten yahut demirden halka ile.” buyurdu.

EMİRE (HALİFEYE) SELAM VERMEK

1023. Rivayet edildiğine göre, Ömer ibni Abdülaziz, Ebû Bekir ibni Süleyman’a sordu:

- Neden Ebû Bekir mektuplarında:

“- Rasûlullah’ın halifesi Ebû Bekir’den (falana)” diye yazardı. On» dan sonra Ömer İbni Hattab da “Ebû Bekir’in halifesi Ömer ibni Hattab’dan (falana)” diye yazardı; böyle iken ilk önce (mektuplarında) “Emirü’1-mü’minîn = Müminlerin Emîri” diye kim yazdı?

- Süleyman’ın oğlu Ebû Bekir şöyle dedi:

- Büyük annem Şifâ bana anlattı. Büyük annem ilk hicret edenlerdendi ve Ömer ibni Hattab (ra) da çarşıya çıktığı zaman ona uğrardı. Şifâ şöyle dedi:

- Ömer ibni Hattab, Irak’dan ve halkından kendilerine soracağım akıllı ve güçlü iki adam bana gönder diye Irakeyn = Küfe ve Basra vali» sine mektup yazdı. Vali de iki yakın arkadaşı Lebîd ibni Rabia ile Adiyy ibni Hatem’i gönderdi. Bunlar da Medine’ye gelip develerini Mescid’in ci­varında çökerttiler. Sonra Mescide girdiler. Orada Amr ibnil-As’ı buldular. Ona dediler ki:

- Ey Amr, bizim için “Emîrü’l-Mü’minîn = Müminlerin Emîri” Ömer’­den izin iste, (huzuruna girelim).

Hemen Amr atılıp Ömer’in yanına vardı ve şöyle dedi:

“- Esselâmu Aleyke, ya Emîrel-Müminîn = Selâm üzerine olsun, Ey müminlerin Emîri. Bunun üzerine Ömer ona:

- Bu isim sana nasıl peyda oldu, ey İbni’l-As Muhakkak surette dediğin sözün altından çıkmalısın, dedi. İbni’1-As dedi ki:

- Evet, Lebîd ibni Rabia ile Adiyy ibni Hatem geldiler ve bana de­diler ki, Müminlerin Emîrinden bize izin iste. Ben de onlara dedim ki, vallahi onun (Emîrü’l-Müminîn) isminde isabet ettiniz. O, Emîr’dir; biz de müminleriz. İşte bu günden itibaren mektuplar böyle cereyan etti, (Emîrü’l-Müminîn diye yazıldı).

 1024. Abdullah ibni Abdullah şöyle demiştir:

- Muaviye halife iken ilk baççını yapmak üzere (Medine’ye) geldi. Ensar’dan Osman İbni Huneyf onun yanına girip:

- Allah’ın selâmı ve Allah’ın rahmeti üzerine olsun, ey Emîr! dedi. Şam’lılar bu ifadeyi “Emîr sözünü” çirkin görüp, dediler ki:

- Kimdir bu “Müminlerin Emîri” selâm sözünü kısaltan münafık? Bunun üzerine Osman dizini büküp üzerine oturdu, sonra şöyle dedi:

- Ey Müminlerin Emîri! Şunlar benim işimi çirkin gördüler; halbuki sen, bu işi onlardan daha iyi bilirsin. Allah’a yemin ederim, ben bu ifade ile Ebû Bekir’e, Ömer’e ve Osman’a selâm verdim de onlardan hiç biri bu ifademi (Ey Emîr sözümü) çirkin görmedi.    Buna karşı Muaviye, Şam halkından konuşmuş olan kimseye dedi ki:

- Sakin olun; çünkü bunun dediğinden bir kısmı olmuştur. Fakat Şamlılarda bu fitneler zuhura gelince dediler ki:

“- Halifemizin selâmında, yanımızda kısaltma yapma, (Ey Emîr deme, ey müminlerin Emîri de). Zannediyorum ki, siz ey Medîne’liler, zekât toplayıcısına da “Ey Emîr” dersiniz.

1026. Temîm İbni Haziem’den rivayet edildiğine göre, şöyle demiştir:

- İlk önce Emirlik unvanı ile Küfe’de kime selâm verildiğini ben hatırlıyorum.  (Küfe valisi) Muğîre ibni Şu’be, avlu kapısından çıktı da, arkasından Kinde kabilesinden bir adam - zannedildiğine göre Ebû Kurre El-Kindî-  ona gelip selâm verdi ve şöyle dedi :

- Esselâmu Aleyke eyyühe’l-Emîru ve Rahmetullahi, Esselâmu Aleyküm - Allah’ın selâmeti üzerine olsun ey Emir ve Allah’ın rahmeti de, selâmeti de üzerinize olsun. (Vali Muğîre) bu ifadeyi hoş görmedi de (aynen):

“- Esselâmu Aleyküm  eyyühe’l-Emîru ve Rahmetullahi, Esselâmu Aleyküm. Ben o Emirlerden biri miyim, yoksa değil miyim?” dedi.

- (Ravilerden) Semmâk demiştir ki, sonra bununla (Emirlik unva­nıyla) kararlaştı artık.

 1027. Ziyad ibni Ubeyd El-Ruaynî anlatarak şöyle demiştir. (Ruayn, Himyer beldesinde bir vadi adıdır):

- Biz, Antabulus Emîri bulunan Ruveyfi’in yanına gittik. Bir adam gelip ona selâm verdi.

“- Esselâmu Ale’l-Emîri” dedi. Ravi Abede’den nakledildiğine göre, “Esselâmu Aleyke Eyyühel-Emîru” dedi. Bunun üzerine Ruveyfi’ ona şöyle dedi:

- Eğer bize selâm vermiş olsaydın, senin selâmına mukabele ederdik. Sen ancak Mısır Valisi Mesleme ibni Muhalled’e selâm verdin. Ona git de selâmı sana iade etsin.

- Ziyad dedi ki, biz gidip de, o Ruveyfi’ mecliste iken selâm verdi­ğimiz zaman “Esselâmu Aleyküm” derdik.

UYUYANA SELAM VERMEK

1028. Mikdad ibni’KEsved’den şöyle dediği rivayet edilmiştir:

“- Peygamber (s.a.v.) geceleyin gelirdi de, selâm verirdi; uyuyanı uyandırmazdı da, uyanıklara duyururdu.”

HAYYAKELLÂH = ALLAH SANA ÖMÜRLER VERSİN

1029. Şa’bî’den rivayet edildiğine göre, Hz. Ömer, Adiyy ibni Hatem’e :

“Bilgiden ötürü Allah sana ömürler versin — Hayyakellah” dedi.

 MERHABA

1030. Hazreti Âişe (ra)’dan rivayet edildiğine göre, şöyle demiştir :

- Fatıme, Peygamber (s.a.v.)’in yürüyüşü gibi yürüyerek geldi de, Peygamber ona :

“- Merhaba kızım!” dedi. Sonra onu sağına yahut soluna oturttu.

 1031. Hazreti Ali (ra)’dan rivayet edildiğine göre» de­miştir ki:

- Ammar  (görüşmek üzere) Peygamber (s.a.v.) den izin istedi de, Peygamber sesini tanıyıp, şöyle buyurdu:

- Merhaben bi’t-Tayyibi’1-Mutayyebi”

SELÂMA NASIL MUKABELE EDİLİR?

1032. Abdullah İbni Amr’dan rivayet edildiğine, göre, şöyle demiştir:

- Biz, Mekke ile Medine arasında  bir ağaç gölgesinde Peygamber (s.a.v.)’in  yanında  otururken, o sırada insanların en budalası ve eşeddinden olan bir Bedevi gelip:

- Esselâmu Aleyküm, dedi, Ashab da:

- Ve Aleyküm. dediler.

1033. Ebu Hamza’dan rivayet edildiğine göre, demiştir ki, İbni Abbas’a selâm verildiği zaman, onun:

“- Ve aleyke ve rahmetullahi =Senin de üzerine olsun” Allah’ta rahmeti de... dediğini işittim.

 1034. Bir adam dedi ki:

- Esselâmu aleyke ya Rasûlallah! Peygamber de (ona cevaben) :

“- Ve Aleyke’s-Selâmu ve rahmetullahi!” buyurdu.

1035. Ebû Zer’den rivayet edildiğine göre, şöyle demiştir:

-Peygamber (s.a.v.) namazını bitirdiği zaman ona gittim de, İslâm selâmı ile ona ilk selâm yeren ben oldum. Bunun üzerine Peygamber:

“- Ve aleyke ve rahmetullahi (Selâm) Senin de üzerine olsun, Allah’ın rahmeti de. Sen kimlerdensin?” buyurdu. Dedim ki, Gıfar ka­bilesinden.

1036.  Âişe (ra) demiştir ki, Rasûlullah (s.a.v.) şöyle buyurdu :

“- Ya Âişe (ey Âişe); Bu Cebrail’dir, saha selâm ediyor.” Ben ;

- Onun da üzerine selâm olsun, Allah’ın rahmeti de, bereketleri de… dedim, Âişe, Peygamberi kasdederek:

-Benim görmediğimi (Cebrail’i) görüyorsun, demiştir.

1037. Muaviye ibni Kurre’nin şöyle dediği işitilmiştir:

- Babam bana dedi ki, yavrum! Bir adam sana tesadüf edip de “Es-selâmu Aleyküm” dediği tamah, sen “Ve aleyke” deme ki, selâmı yalnız ona ait kılmış gibi olursun; çünkü o yalnız değildir, (beraberinde melekler vardır). Ancak sen şöyle söyle: “Esselâmu Aleyküm.”

SELAMI ALMAYAN KİMSE

1638. Abdullah İbni’s-Samit’den rivayet edildiğine göre, şöyle demiştir:

-Ebu Zerr’e dedim ki, ben Abdurrahman ibni Ümmi’l-Hakem’e te­sadüf ettim de selâm verdim? O ise bana hiç bir şeyle mukabele etmedi, (selâmımı almadı). Ebû Zerr:

“- Ey kardeşim oğlu! Bundan senin aleyhine ne olur? Senin selâ­mını, ondan daha hayırlı olan (melek) aldı. O, sağındaki melektir.” dedi.

 1039. Abdullah’dân rivayet edildiğine göre; demiştir ki:

- Selâm Allah’ın isimlerinden bir isimdir. Onu yeryüzüne (insanlar kullansın diye) koymuştur Allah. O hâlde selâmı aranızda yayınız. Bir insan, bir topluma selâm verip de, ona selâmı iade ederlerse, onlar üze­rine derece fazileti olur. Çünkü o insan, bu topluma selâmı hatırlatmıştır. Eğer selâm kendisine iade edilmişse, o selâm verilenden daha hayırlısı ve daha temizi (olan melek) ona selâmı iade eder.