Een uitgave van de Heemkundekring m m. V de Gemeente Schijndel 2003

STEENBAKKERIJ

Een huis steenbakkerij machinegebouw met erf en enige percelen weiland en dreef staande sectie A 3794 en 3796, 1457-1460, 1417-1420, 1431-1433 en 3880 samen groot 3 ha 86 aren en 60 ca. 1911 (HB 1544 fol.123a).

Bedoeld is de steenbakkerij van de firma Suyling en Hermes.

STEENBAKKERSKOOP

Bouwland ter plaatse de Vossenberg genaamd Steenbakkerskoop 1910 (HB 1515 fol.122a) A 641-643.

Afgeleid van de FN.

STEENHOVEN

Adriaen zoone Anthonis Pennincx woonende binnen de palen ende limiten van Schijndel ter plaetsen genoemt bij den Steenhoven op de goederen Jonkers Bruno van Herenhoven 1624 (RA 87 z.f.); Over tWijboschbroeck genaemt aen den Steenhoven 1710 (RA 148 fol.168).

Het is de vraag of hiermee de steenoven bedoeld is!? De ligging over het Wijboschbroek is wat dat betreft misschien misleidend.

STEENOVEN

Anderhalf hont groes heij en weij ondert Wijbosch op den Steenoven 1662 (RvS); vijf akkeren Nieulandt genaemt den Steenoven int Weijbosch aant Broek acht lopense 1790 (RA 177); een perceel bouwland onder Weibosch in de Everdonk genaamd de Steenoven of Leugennest N.1822, 1833; de Steenoven 1832 (kad); E 1853-1909; de Steenoven N.1871, 1882; A 576, E 1892-1893, 1983-1984 (b, w: 24.60), 2123 (b: 46.30); de Steenovens N.1834, 1850, 1871, 1887; E 1253-1255 (b: 43.40), 1861 (w: 04.56), 1890-1893 (hh, og: 79.40), 1906-1907 (w, og: 40.10); de Steenovens bij van Oorschot 1900 (HB 1331 fol.36) E 1862-1863.

Steenovens waren primitieve veldovens waarin tot het einde van de 19e eeuw tichelstenen of dakpannen gebakken werden. (Molemans 1976 - 1492). De steenovens werden in het verleden gestookt in de zgn. 'lege tijd', dat was de periode tussen het zaaien van de akkerproducten en de oogst. (Brab.Heem 6.1954.27). De brandstof was musterd en gekloofd hout. Men kon per oven per dag een productie halen van 6000 - 7000 stenen, dit met behulp van 2 werkkrachten. (Hollestelle). Rond 1500 werden nog weinig boerde­rijen van steen gebouwd, maar wel de kerken, kastelen, stadswal­len etc. Steenovens werden op die plaatsen gebouwd waar veel leem in de bodemlagen aanwezig was, wat dus in Schijndel zeer zeker het geval was en nog is.
Grote STEENOVEN

De Groote Steenoven N.1903; E 1860-1861 (b: 86.00).

Kleine STEENOVEN

De Kleine Steenoven N.1903; E 1922 (b, w: 79.20).

Oude STEENOVEN

Een parceel land onder Weijbosch aan den Ouwden Steenoven groot omtrent vier loopensen 1808 (RA 383.3); een perceel bouwland onder Weibosch genaamd de oude Steenovens N.1827, 1832; Oude Steenoven (vm) ; E 2123; in de Steeg loopende naar de Oude Steenovens 1880 (NAA 420).

Eens het terrein waar steenovens stonden.
Voorste STEENOVEN

De Voorste Steenoven N.1882; E 1906-1907 (b: 40.20).

Ze waren allemaal gelegen in Wijbosch.
STEKERVELD

Stekerveld (vm); E 2123.

De steker werd zo genoemd omdat hij jarenlang stek had gestoken voor populieren te planten (vm. 26).
STELBRAAK

Snauwartsacker op die Steltbrake 1389 (BP); die Steltbrake in Wybossche 1395 (BP); land aent Wijbossche die Steltbraeck 1545 (CvB); uit Stalbraeck onder Elschot aen de Vort 1620 (HH 146); een perceel saetlants ondert Wijbosch opte Stelbraeck 1662 (RvS); op de Witacker naest de Stelbraecke tot op den wegh aldaer aen de Stelbraeck gelegen 1693 (RA 143 fol.56); in Magno Manso ex Stallbraeck in der Elschot aende Voort 1714 (HH 162); Stijlbraak 1757 (JW); in die Locht opte Stelbraeke 1783 (HH); een parceel land genaamt de Stelbraak onder Weijbosch aan de gemeene weg 1807 (RA184); de Berisacker of Steilbraak 1865 (NAA 408); de Stelbraak N.1902; D 1904 (b: 35.40); bouwland de Stelbraak 1907 (HB 1457 fol.104a) D 1034. Bij herleiding blijkt het volgende: C 1904 = D 1032.

Volgens Smulders betekent de uitdrukking 'in eenre steltken uutgaende' niets anders dan 'in een smalle reep uitlopend'. (Actum Tilburgis 6.1975.114). De Bont ziet in Stelt eerder een aanwijzing voor een steile ligging. Stelt is waarschijnlijk een vormaanduiding voor een langgerekt en smal perceel. Vergelijkbaar met de stelt als loopinstrument, die lang en smal is. De vorm’steil’ is mogelijk een variant van stel.

Hoge STELBRAAK

Item een parseel akkerlandt onder Wijbosch genaamt de Hooge Stelbraak groot omtrent drie loopense 1771 (RA 169 fol.130).

Een hoger gelegen gedeelte van het akkercomplex Stel – of Stijlbraak.

Nette STELBRAAK

Een perceel bouwland onder Weibosch op de Stelbraak genaamd de Nette Stel­braak N.1821.

Hier een afzonderlijk perceel in het percelencomplex Steltbraaak toebehorend aan een zekere Antonetta of Net; vgl. 'Net d'r Stel(t)­braak' > Nettesteltbraak.
STELFORST

't Forske of Stelforst (vm); langs de percelen D 1044-1047.

Een zgn. "vaar"- weg of overpad in rechte lijn naar de grote weg, thans Wijbosscheweg.
STELTSTUKKEN

Land dat Steltstucken 1413 (BP 1188).

Een van de percelen van de Stelt.
STENEN KAMER

Eerstelijck in de kast voor in de Steenen Camer 1743 (RA 155 fol.198); Steene Kamer 1803 (HV); eene huijsinge schop en hoff met aangelegen akkerland van outs genaamt de Steene Kamer of Grevekeur onder Borne aan de gemeene weg acht lopense 1804 (RA 183); huis winkelierswoning schop hof boomgaard en aangelegen bouw - en weiland onder Borne op Grevekeur genaamd de Steenen Kamer N.1827; de Steenen Kamer N.1835, 1893; B 2202 (b: 21.40), 2212 (erf: 09.84); ter plaetse genaamd de Schutsboom nabij de Steenen Kamer N.1851; B 2217, 2219-2221 (b, w, hu, bg: 1.34.22).

In de Schijndelse 'Stenen Kamer' heeft de zeeheld Jan van Amstel gewoond. Op Sinterklaaasdag 1667, na terugkeer van zijn tocht naar Chattam, kocht hij in Schijndel een huis van Bartholomeus van den Bogaert. Het lag in het gehucht de Borne en werd toen omschreven als een huis, esthuis, hof, boomgaaard en aanliggende landerijen, groot 32 lopensen en nog 1 lopense nieuw ontgonnen land op Oetelaar genaamd den Essenenkamp. Uit latere omschrijvin­gen van dit goed blijkt dat hij aan deze hoeve een voorhuis heeft laten bouwen, uit steen opgetrokken en met pannen bedekt, dat bekend staat als 'Steenen Kamer'. Hij bouwde dit voor zich­zelf en zijn tweede vrouw Anna van Boxhoorn. Hij noemde zijn nieuwe bezit naar een bij zeelieden bekende naam nl. Creveceur, in het Schijndelse dialect omgevormd tot 'Grevekeur'. W.Heesters 1984 - 130).