Əhməd-Cabir İsmayıl oğlu Əhmədov

Bədrəncin müalicəvi xassələri. Bədrəncdən hazırlanan preparatlar ürək xəstəliklərində yaxşı təsir göstərir. Təngnə­fəs­lik keçir, taxikardiya halları, eləcə də, ürək nahiyəsindəki ağrılar aradan qaldırılır. Bədrəncdən hazırlanan tinktura və həlimləri qəbul etdikdə tənəffüs normallaşır, ürəyin ritmi azalır və qantəzyiqi aşağı düşür. Bolqariyada bədrəncdən ağrıkəsici, spazmaya qarşı, əsəb sistemini sakitləşdirən, iştahaartıran, san­cını yüngülləşdirən və ürəkbulanmaya qarşı bir vasitə kimi is­tifadə olunur. O, həmçinin, əsəb zəifliyində, miqrendə, yuxu­suz­luqda, yüksək cinsi həyəcanlanmada, ağrılı aybaşıda, dəri səpkilərində məsləhət görülür. Xaricə istifadə etmək məqsədilə çibanlara kompres və islatma, diş dibinin iltihabında isə qarqara üçün tətbiq olunur.

Xaricə masaj üçün 1:5 nisbətində hazırlanmış spirtli tinkturadan, daxilə qəbul etmək üçün isə 8-10 q xırdalanmış bədrənc 500 ml qaynar suda yarım saat ağzı bağlı qabda sax­la­nılmaqla alınan həlimdən istifadə olunur. Kompres və islatma üçün tinktura hazırladıqda xammal ikiqat artıq götürülür. Bədrəncdən hazırlanmış həlim mədə-bağırsağın fəaliyyətini, xü­susən bağırsaqlarda köpməni nizamlayır və sakitləşdirici tə­sir göstərir.

Xalq təbabətində bədrəncdən qıcolma, ağrıkəsici və ürək xəstəliklərinə qarşı istifadə olunur. Yarpaqlarından və uc pöhrə­lərdən hazırlanmış tinktura qidanın pis həzmində, təngnəfəslik, asma, əsəbilik, yuxusuzluq, qanazlığı, ağrılı aybaşı zamanı, eləcə də, tərlədici və mədəni yumşaldıcı vasitə kimi istifadə olu­nur. Bədrənc tinkturasından başgicəllənmədə, podaqrada, əsəb sisteminin və ürəyin fəaliyyətinin yaxşılaşdırılmasında isti­fadə olunur. Ibn-Sina bədrəncdən ürəyin fəaliyyətini, qida həzmini yaxşılaşdıran və melanxoliyanı (qəm-qüssəni) aradan qaldıran vasitə kimi məsləhət görürdü.

Bədrənc efir yağınınnoksiki təsiri azdır və ürəkağrısına qarşı preparatların tərkibinə daxil edilir. Belə preparatları qəbul edən xəstələrdə təngnəfəslik azalır, taxikardiya və ürək nahi­yə­sindəki ağrılar keçib gedir və qan təzyiqi aşağı düşür.

Xalq təbabətində bədrəncdən hazırlanan tinkturadan işta­haartırıcı və həzm orqanlarının fəaliyyətini yaxşılaşdırmaq üçün tətbiq olunur. Bədrəncdən həm də ağrıkəsici vasitə kimi bo­ğaz ağrılarına, mədənin kəskin ağrılarına və əsəb xəstəlik­lə­rinə qarşı istifadə edirlər. Müasir dövrdə bədrəncdən sakit­ləşdirici dərman kimi 1:10 nisbətində hazırlanmış həlim və yaxud tinkturadan kəskin qıcıqlanmaya, isteriyaya, ipoxond­riyaya (ruh düşkünlüyü) və yuxusuzluğa qarşı istifadə edilir. Belə tinktura qanazlığı zamanı da yaxşı təsir göstərir. Xalq təbabətində ürəkdöyüntüsü və ürək nahiyəsindəki ağrılara qarşı 10-15 damcı bədrənc yağı qəbul etmək məsləhət görülür. Bu yağ həm də tərlədici və aybaşını normallaşdıran vasitə kimi də işlədilir. Dişlərin və diş ətinin xəstəliklərində bədrənc yarpaq­larından hazırlanmış həlimlə ağız boşluğunu qarqara edirlər. Belə həlimdən islatma və kompres oynaqlardakı yel xəstəliyinə, əzələlərin ağrılarına, yara və əziklərə qarşı da istifadə olunur.