Ekolojik tarimda iÇ pazarin geliŞİMİ

SONUÇ VE ÖNERİLER
Araştırma süresince yapılan genel gözlemlerde bitki havuzunun ilk gözlerinde bitkilerin daha canlı olduğu ve daha fazla ürediği tespit edilmiştir. Bunun nedeni bu bölgede daha fazla besin maddesi olmasıdır.

Alıkonma süresi 2 gün olan kontrol havuzunda NO₂-N giderim verimi %2, 1-6, 5 arasında; alıkonma süresi 4 gün olan havuzda ise N0₂-N giderim verimi % 10-16 arasında değişmiştir. İçinde bitkilerin bulunduğu, alıkonma süresi 2 gün olan havuzda NO₂-N giderim verimi %80-87 arasında; alıkonma süresinin 4 gün olduğu havuzda NO₂-N giderimi ise %82-89 arasında değişmiştir (Çizelge 1).

Alıkonma süresi 2 gün olan kontrol havuzlarında PO₄-P değerleri ve giderim verimi Çizelge 2'de görüldüğü gibi, kontrol havuzlarında 2 günlük alıkonma süresinde giderim verimi % 3.0-5.9 arasında değişmiştir. Alıkonma süresi 4 gün olan kontrol havuzunda ise giderim verimi % 5.4-12 arasında değişmektedir. Bitki havuzlarında ise 2 günlük alıkonma süresinde PO₄-P giderim verimi %38-53 arasında; 4 günlük alıkonma süresinde ise % 59-78 arasında değişmektedir.

NO₃-N giderim verimi 2 günlük alıkonma süresinde kontrol havuzunda % 0-0.9; 4 günlük alıkonma süresinde % 0.7-36 olarak; içinde bitkilerin bulunduğu havuzlarda ise 2 günlük alıkonma süresinde NO₃-N giderim verimi % 7.2-26 arasında; 4 günlük alıkonma süresinde ise NO₃-N giderim verimi %14-15 arasında değişim göstermiştir.

Kontrol havuzlarında 2 günlük alıkonma süresinde NH₃-N giderim verimi %1, 1-4, 4 arasında; 4 günlük alıkonma süresinde ise giderim verimi %6, 1-9, 6 arasında değişmiş, içinde bitki bulunan havuzlarda ise 2 günlük alıkonma süresinde %81-88 arasında; 4 günlük alıkonma süresinde ise %90-95 arsında giderim verimi elde edilmiştir.

Yapılan çalışma; kontrol havuzunda PO₄-P, NO₃-N, NO₂-N ve NH₃-N giderimi olduğunu ancak bunun kimyasal dönüşüm tepkimelerinden kaynaklanan ve çok düşük verimle gerçekleştiğini göstermiştir. Elde edilen analiz sonuçlarında, alıkonma süresindeki artışın arıtma verimliliğini arttırdığı görülmüştür. Ancak bitki çoğalması konusunda yapılan analizlerde, 4 günlük alıkonma süresinde bitki gelişiminin daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Elde edilen bitki biyokütle miktarı, alıkonma süresinin 4 gün olduğu havuzda daha yüksek bulunmuştur. Arıtılan bitki havuzu çıkış suları azot ve fosfat yönünden Türk Çevre Mevzuatı’na göre I. kalite sulama suyu olup, tarımda sulama amaçlı kullanılabilir. Böylece hiçbir kimyasal maddenin kullanılmadığı ekolojik tarım anlayışı içinde, yine hiçbir kimyasal kullanılmadan yapılan atık su arıtım sisteminin en az masraf ve doğaya zarar vermeden kullanılması mümkün olacaktır. Ancak arıtılan ve sulama amaçlı kullanılacak olan bu suların mutlaka diğer kriterlerine de dikkat edilmelidir.

Su bitkisi sistemlerinde azot gideriminde her ne kadar bitki tarafından alınma büyük rol oynasa da, azot gideriminde en önemli faktör nitrifikasyon ve denitrifikasyon reaksiyonlarıdır. Bu dönemde fosfor giderimi ise, bitki tarafından alınma, mikrobiyal giderim, kimyasal çökelme ve sediman üzerine adsorbsiyonla gerçekleşir. Ancak havuz derinlikleri az olduğu için anoksik ortam oluşmamış ve denitrifikasyon reaksiyonu gerçekleşmemiştir. Havuz içindeki aerobik ortam nedeniyle nitrifikasyon reaksiyonları gerçekleşmiş ve NO₃-N değerleri çıkış sularında yüksek olmuştur. Analiz sonuçlarında görüldüğü gibi alıkonma süresinin uygun olduğu havuzlarda arıtma verimliliği daha yüksektir. Bu değerler yüzen su bitkilerinden Lemna minor. L'nin atıksulardan besi maddesi gideriminde oldukça başarılı olduğunu arıtılan sulardaki azot ve fosfat içeriklerinin sulama suyu kriterlerindeki değerlere uyduğu için bitkilerle arıtımın yapıldığı sular sulama suyu olarak kullanılabileceği, özellikle gerek atıksudaki nutrient içeriği gerekse biyokütle yönünden hayvan yemi yapımında ve biyogaz üretiminde yararlı olması nedeniyle ekolojik tarımda kullanılabileceği kanısına varılmıştır.