Ekolojik tarimda iÇ pazarin geliŞİMİ

Arazinin çeşidi	Miktarı (ha)	Genel araziye oranı (%)	Sulu (ha)
Kuru (ha)
Toplam	Ekilen	401.511	-	172.724	228.787
	Tarla	79.032	-	-	79.032
	Nadas	480.543	33.54	172.724	307.819
Meyve		14.909	1.04	6.800	8.109
Zeytin		3.476	0.24	-	3.476
Bağ		24.475	1.71	-	24.475
Çayır-Mera		262.017	18.29	-	-
Orman		504.813	35.23	-	-
Kültür dışı		142.467	9.95	-	-
Toplam		1.432.700	100	179.524	343.879

Hayvancılık genellikle havzanın kuzey kesimlerinde yoğunlaşmıştır. Güney bölgelerde, otlak ve meraların tarım alanlarına dönüşmesi nedeniyle bu yörelerde hayvancılık gerilemiştir. Havzada keçi ve koyun ( küçükbaş hayvan ) yetiştiriciliği yaygındır.

Ormancılık

Kahramanmaraş il genelinde 478.103.08 ha ormanlık alanın genel alan toplamı olan 14.327.000 hektara oranında %36.26 orman oranı ortaya çıkmaktadır. Bu oran ilin tarım alanı miktarı olan %36 oranına eşittir. Ancak gerçek anlamda verimli orman miktarı genel alana oranlanırsa %10’lara varan verimli orman varlığı söz konusudur (Çizelge 2).
Çizelge 2. Kahramanmaraş İlinin Orman Varlığı

Orman İşletmesi	Koru ormanı		Baltalık orman		Toplam Or. Alanı (ha)	Toplam Açıklık Alan (ha)
	Bozuk ha	Normal ha	Bozuk ha	Normal ha
K.maraş	147.360.04	22.465.80	69.468.12	2.910.50	242.204.46	385.451.14
Andırın	31.205.50	28.136.50	19.735.00	7.398.00	86.475.00	44.486.50
Göksun	96.714.53	27.072.77	21.571.32	4.065.00	149.423.62	468.909.61
Toplam	275.280.07	77.675.07	110.774.44	14.373.50	478.103.08	898.847.25

Kaynak: Kahramanmaraş Orman Bölge Müdürlüğü 1996

Havzadaki orman örtüsünü, 500 m’ye kadar olan yamaçlarda kışın yaprağını dökmeyen ağaçlar (makiler), 2300 m’ye kadar ise Pinus ve Quercus ormanları kaplamaktadır. Ormanlar çoğunlukla Karaçam ( Pinus nigra), Kızılçam ( Pinus brutia), Meşe (Quercus cerris), Kayın ( Fagus orientalis), Sedir ( Cedrus libani), Göknar (Abies clicica), Şimşir (Buxus sempervirens), Ardıç (Juniperus excelsa)’dan oluşmaktadır (Duman ve ark, 1994).

Endüstri

Araştırma alnındaki Kahramanmaraş kentinin coğrafi konumu ve arazi yapısı bakımından tarım sektörü gelişmiştir. Endüstriyel gelişmelerden çok çalışmaların tarım sektöründe olduğu görülmektedir. Tarım sektöründe çalışanların tüm il nüfusuna oranı %47’dir. Endüstri kuruluşları ulaşım kolaylığı ve merkeze yakınlığı nedeniyle Gaziantep ve Adana yolu üzerinde tesis edilmiş 1991 yılından itibaren de Kayseri yol aksının her iki tarafı 250 metre derinlikte endüstri alan kullanımlarına ayrılmıştır. 1984 yılı rakamlarına göre yerleşim alanları olarak 4511 ha verimli tarım arazisi tüketilmiştir. Bugün için bu alanların miktarı kat, kat fazladır. Sanayi ve ticaret bakanlığının 1987 yılı sonu kayıtlarına göre Kahramanmaraş’ta bulunan küçük sanayi sitesinin kapladığı alanın %80’i yani 112 hektarı tarıma elverişli topraklar üzerinde bulunmaktadır. Özellikle son yıllarda Kahramanmaraş’ta Tekstil sektöründe, alınan teşviklerinde etkisiyle büyük bir yapılanma görülmüştür. Buda Adana ve Gaziantep karayolu üzerindeki verimli tarım arazilerinin bir kısmının elden çıkmasına neden olmuştur. Kent sanayisinin esasını tarımsal hammaddeleri işleyen sanayi tesisleri oluşturmaktadır. Bu sektörde çalışan kuruluşların dağılımı ise aşağıdaki gibi sıralanabilir.

Buna göre Kahramanmaraş İli’nde yıllık üretimi 16.200 ton/yıl ile 2.800 ton/yıl arasında değişen 11 iplik dokuma fabrikası, 10 dokuma fabrikası, 16 örgü- kumaş fabrikası, 4 boya- kasar fabrikası, 12 kimya sanayi kuruluşları, 7 un fabrikası, 1 süt ürünleri fabrikası,3 bulgur, 4 yağ fabrikası, 1 şeker fabrikası, 3 yem fabrikası, 2 orman ürünleri fabrikası, 2 tüp dolum tesisleri ile 16 metal sanayi kuruluşu bulunmaktadır. Bunlar dışında 70 bakır atölyesi, 33 deterjan ve tuz imalathanesi, 30 kırmızı biber fabrikası, 6 çeltik fabrikası, 70 mobilya atölyesi 3 tarım aletleri yapan imalathane ve 1 kalorifer kazanı imalathanesi mevcuttur (Direk ve ark, 1995).

Araştırma alanında son yıllarda hızla artmakta olan sanayi tesisleri Maraş Ovasında verimli tarım arazileri üzerinde kurulmaktadır. Bu tesisler kent yerleşim merkezinin hemen yanı başında yer almaktadır. Fabrikalardan çıkan katı ve sıvı atıklar Erkenez çayına hiçbir arıtma işlemi görmeden atılmaktadır. Erkenez çayı atıkları aldıktan sonra Sır Barajına dökülmekte gölün su kalitesi ve yaşamı olumsuz yönde etkilenmektedir. Sır Barajının suyu sulama amaçlı kullanılacağından tarım alanları da bu kirlilikten etkilenmektedir. Bu konuda detaylı kirlilik araştırma çalışmalarına gerek bulunmaktadır.

Ulaşım

Havzanın coğrafi konumu itibariyle, Akdeniz, Güneydoğu Anadolu, Doğu Anadolu ve İç Anadolu bölgeleriyle güçlü bir karayolu bağlantısı vardır. Çevre illerden Sivas, Kayseri, Adana, Hatay, Gaziantep ve Malatya’ya asfalt kara yolu ile bağlıdır. Alanın kuzey, güney, doğu ve batısındaki tüm il ve ilçelerle karayolu bağlantısı olmasına rağmen, demiryolu bağlantısı sadece güney ve doğu il ve ilçeler de bulunmaktadır. Havzanın uluslararası üç karayolu ile bağlantısı vardır. Bunlar E-5, E-24, E-23’tür. Kahramanmaraş ilinde 425 km’si devlet, 460 km’si il, geri kalanı da köy yolu olmak üzere toplam 3305 km’dir. 709 km’si Kahramanmaraş, 458 km’si Göksun, 608 km’si Andırın Orman Yolu olmak üzere toplam 1771 km uzunluğunda orman yolu bulunmaktadır.

Havzaya ilk demiryolu 1948’de yapılmıştır. Aynı yıl işletmeye açılarak çalışmaya başlayan Kahramanmaraş garı Türkiye’nin en büyük garlarından biri olup 697 dönüm alan üzerinde kurulmuştur. Orta Ceyhan Havzasında yapımı yeni tamamlanan Kahramanmaraş hava alanı bulunmaktadır.

ARAZİ KULLANIMLARININ HAVZAYA ETKİLERİ
Son 20 yıl içerisinde bütün ülkede olduğu gibi araştırma alanında da çayır-mera ve orman arazilerinden tarım alanlarına bir kayma söz konusu olduğundan bu açık alanlar zamanla erozyona maruz bırakılmış ve halen bırakılmaktadır. Kahramanmaraş ilinin arazi kullanım kabiliyetlerine uygunluğu ile ilgili eski sınıflandırma ve etüdler 1974 yılında yapılmış ve ilin arazi varlığına ilişkin bilgiler çizelge 3’de ortaya konulmuştur.
Çizelge 3. Kahramanmaraş İlinin Arazi Kullanım Kabiliyetlerine Uygun Olarak Sınıflandırılmış Değerleri (ha ve %).

Toprak Sınıfları	Tarıma elverişli arazi
	(ha)	%
L	101.049	7.18
Ll	100.774	7.16
Lll	73.159	5.20
LV	63.129	4.48
Toplam	338.111	24.02
Tarımsal kullanıma elverişli olmayan ,Otlak ve ormana elverişli Araziler
V	25.7	0.01
Vl	78.640	5.62
Vll	901.023	64.04
Toplam	979.920	69.63
Tarımsal faaliyetlerin mümkün olmadığı Araziler
Vlll	88.847	6.31
Genel Toplam	1.406.878	100.0

Kaynak: Kahramanmaraş İli Toprak Kaynağı Envanter Raporu

Çizelge 3’de görüldüğü gibi Kahramanmaraş ilinde tarıma elverişli arazi varlığı 338.111ha kadardır. Bu miktarın 101.049 ha I.sınıf, 100.774 ha II.sınıf, 73.159 ha III.sınıf ve 63.129ha ise IV. sınıf arazidir. Bu rakam il topraklarının yalnızca 24.02’sine denk düşmektedir. Araştırma alanındaki tarım arazisi miktarı 1974 yılında 338.111 ha iken 1993 yılında I., II., III. ve IV. sınıf arazi olarak kabul edilen ve tarım arazisi niteliğindeki saha 480.543 ha ulaşmıştır. Çayır-mera ve orman arazisi varlığı ise 1974 yılında 979.920 ha iken 1993 yılında 213.095 ha azalarak 766.825 ha gerilemiştir. Bu rakamlar, nüfus artışı ile beraber tarımsal ürün talebinin artması ve tarımsal mekanizasyonun gelişmesi ile çayır-mera ve orman alanlarından tarım arazilerine doğru bir geçiş olduğunu göstermektedir. Bu geçişle beraber yeni açılan tarım arazilerinin çoğu meyilli arazilerden kazanıldığı için bu alanlar açık şekilde rüzgar ve özellikle su erozyonu altında bulunmaktadır (Kasap ve Dilbirliği, 1996).

Havzada işlemeli tarıma uygun olmayan ancak çayır-mera ve orman olarak kullanılması gereken 86.784 ha alan tarımda kullanılmaktadır. Bu nedenle bu arazilerde erozyon başta olmak üzere çeşitli sorunlar ortaya çıkmakta ve verim de oldukça düşmektedir. Tarım arazilerinin yaklaşık %50’si 0-6 derece eğimden daha fazla eğime sahip araziler üzerinde bulunmaktadır. Bu durum toprakların verimliliğinin hızla kaybolmasına neden olmaktadır. Bir yandan tarıma uygun olmayan on binlerce hektar arazi tarımda kullanılırken diğer yandan binlerce hektar I. ve II. sınıf tarım arazisi başta yerleşim ve endüstri olmak üzere tarım dışı amaçla kullanılmaktadır. Ekonomisi ve sanayisi tarıma dayalı olan Orta Ceyhan Havzasında, toprakların kolayca dönüşü imkansız olarak elden çıkması hem bölge, hem de ülke ekonomisi açısından önemli kayıplar ortaya çıkarmaktadır.

Kahramanmaraş ovası üzerinde sanayi tesislerinin yapılması ,bazılarının baraj gölleri etrafında oluşturulması sonucunda tarım alanlarının kullanılamaz hale gelmesi buna bağlı olarak da yeraltı suyunun kalite ve seviyesinin değişimleri kaçınılmaz hale gelecektir.