Ernest Hemingway

ONDOKUZUNCU BÖLÜM

Yaz böyle geçip gitti. Geçen günler pek kalmamış aklımda. Yalnız, havalar çok sıcak gidiyordu. Gazetelerde de bir sürü zafer haberleri vardı.
Sapasağlamdım, bacaklarım çabucak iyileşti. Artık koltuk değneklerini bırakmış, bastonla yürümeye başlamıştım. Sonra Ospedale Maggiore'da dizleri oynatma jimnastiği, masajlar, banyolar, ışın tedavileri başladı.
Hastaneye öğleden sonraları gidiyordum. İşim bitince bir kadeh içki yuvarlıyor ve gazetemi okuyordum. Kentte pek dolaşmıyordum. Hastaneye gideceğim zamanı iple çekiyordum. Çünkü tek isteğim Catherine'! görmekti.
Bunun dışında zaman öldürmek istiyordum. Kimi zaman bol. bol uyuyor, yarışlara ve tedaviye gidiyordum. Kimi zaman da İngilizAmerikan Kulübü'ne uğru yordu m. Maroken koltuklara gömülüp dergilere göz atıyordum.
Koltuk değneklerini bıraktıktan sonra Catherine ile dolaşmamıza izin vermiyorlardı. Çünkü yardım gerekmeyen bir hastayla hastabakıcının baş başa dolaşmaları yakışıksız bir durum sayılıyordu. Bu yüzden öğleden sonraları birlikte olamıyorduk. Yalnız Ferguson da gelirse, arasıra gidebiliyorduk yemeğe.
Catherine'nin işlerini üzerine alan Miss Van Campen bizi içten iki dost olarak kabul etmişti. Soylu bir aileden geldiğini sandığı için Catherine'i hoşgörüyordu. Aslında kendisi de soylu bir ailedenmiş. Hastanede öyle çok iş vardı ki, başını kaşıyacak zamanı yoktu Van Campen'in.
O yaz pek sıcak geçiyordu. Gerçi Milano'da bir çok eş dost vardı, ama akşam olur olmaz hemen hastaneye dönüyordum.
Savaş, Carso'ya doğru sürüyordu. Plava'nın karşısındaki Kuk'ü almışlardı, şimdi de Bainsizza Ovası'nı almaya çalışıyorlardı.
Batı cephesinden gelen haberler pek iç açıcı değildi. Savaş bir süre daha sürecekti belli ki. Gerçi savaşın içindeydik ama asker toplayıp onları savaşa hazırlamak en azından bir yıl sürerdi. Bu yıl belki de iyi bir yıl olurdu. İtalyanlar epeyce zayiat vermişlerdi. Bu gidişe bir anlam veremiyordum.
Bainsizza ile Monte San Gabrieie ele geçse bile Avusturyalıların elinde yığınla dağ vardı daha. Gördüğüm o yüksek dağların hepsi uzaklardaydı.
Carso'da denize uzanan bataklıklar olmasına karşın hâlâ ilerleniyordu. Napoleon olsa Avusturyalıları çoktan yenerdi. Ovada çarpışmaktansa dağlarda çarpışmayı yeğ tutardı. Aşağıya inmelerine izin verir, sonra da Verona yakınlarında onları darmadağın ederdi.
Batı cephesinde kimsenin kimseyi yendiği yoktu. Belki de artık savaşlarda yenmekten çok savaşı sürdürme eğilimi başlamıştı. Bir tür Yüzyıl Savaşı'ydı bu. Gazeteyi aldığım yere koyduktan sonra kulüpten çıktım. Merdivenlerden aşağı yavaşça indim. Grand Hotel'in önünde bizim ihtiyar Meyers ve karısıyla karşılaştım. Arabadan iniyorlardı. At yarışlarından dönen Bayan Meyers siyah giysiler içindeydi. Kocaman memeleri vardı. Kocası ise kırlaşmış bıyıkları ve elindeki bastonuyla yakışıklı denebilecek biriydi. Yürüyüşü bir garipti.
Karısı: “Nasılsınız?” diyerek tokalaştı benimle.
Meyers ise:
“Merhaba,” dedi,
“Yarışlar nasıl gitti?”
“Çok iyi. Oynadığım atlardan üçü kazandı.”
“Ya sizinki nasıl gitti?” diye sordum Meyers'e.
“iyi. Ben de bir tane tutturdum.”
“Bu işi nasıl kazanıyor,” dedi Bayan Meyers. “Bana hiç söylemez.”
“Bir şeyler yapıyorum,” dedi Meyers. “Siz de kendinizi göstersenize.”
Konuşurken size bakmıyormuş ya da sizi başkası sanıyormuş gibi bir havası vardı. , “Göstereceğim,” dedim.
“Sizleri görmeye geliyordum hastaneye,” dedi Bayan Meyers. “Çocuklarım için bir şeyler hazırladım. Hepiniz yavrularımsınız benim.”
“Sevinecekler sizi görünce.”
“Hepsi çocuklarım. Siz de çocuklarımdan birisiniz.”
“Ben gideyim,” dedim.
“Sevgili çocuklarımın hepsine benden selam götürün,” dedi. “Size çok şey getireceğim. Marsala ve çörek. “
“Hoşça kalın,” dedim. “Sizi görünce çok sevinecekler.”
“Güle güle,” dedi Meyers. “Galleria'ya geldiğinizde masamızı biliyorsunuz. Her gün öğleden sonra oradayız.”.
Caddede yürümeye başladım. Cova'dan Catherine için bir şeyler alayım dedim.
İçeri girip bir kutu çikolata aldım. Kız kutuyu sararken ben de bara doğru uzandım. Birkaç İngilizle birkaç havacı vardı. Bir tek martini yuvarladım. Sonra çikolata kutusunu aldım, hastanenin yolunu tuttum.
Scala'ya inen caddenin başındaki küçük birahanede bazı tanıdıklar vardı. Bir viskonsül, şan dersleri alan iki genç, bir de Ettore Moretti. San Fransiskolu bir İtalyandı, şimdi İtalyan ordusundaydı.
Bir kadeh içki içtim onlarla. Tenorlardan birinin adı Ralphe Simmons idi. Enrico del Credo adıyla şarkı söylüyordu. Sesinin güzel olup olmadığını bilmiyorum ama hep büyük havalarda görünüyordu. Soğuktan kızarmış burunlu, şişman bir adamdı. Pivenza'dan geliyormuş. Tosça operasında büyük bir başarı kazanmış.
“Sesimi dinlemediğinizi sanıyorum,” dedi.
“Burada ne zaman oynayacaksınız?”
“Sonbaharda La Scala'da çıkacağım.”
“Kalıbımı basarım sandalye fırlatacaklardır,” dedi Ettore. “Duydunuz mu, Modena'da sahneye nasıl sandalye yağdırmışlar?..”
“İnanmayın ona.”
“Doğru söylüyorum,” dedi Ettore. “Ben de ordaydım. Yalnız ben altı sandalye attım.”
“Başıbozuğun tekisin sen.”
“İtalyancası bozuk,” dedi Ettore. “Nereye giderse suratına sandalye fırlatıyorlar.”
“Piacenza Kuzey italya'da konser verilecek en zor yerdir,” dedi öbür tenor. “Orada şarkı söylemek her babayiğidin harcı değildir.”
Bu tenorun adı Edgar Saunders idi. Edouardo Giovanni takma adını kullanıyordu. “Keşke oraya gelip de sana nasıl sandalye attıklarını görebilseydim,” dedi Ettore. “Önce İtalyanca öğren.”
“Bu adam kaçık anlaşılan,” dedi Edgar Saunders. “Sandalye fırlatmak lafından başka bir şey bildiği yok.”
“Siz ikiniz ağzınızı bir açtınız mı tamamdır, seyirciler ister istemez sandalyeleri fırlatıverirler,” dedi Ettore. “Amerika'ya döndüğünüzde La Scala'da kazandığınız zaferleri anlatırsınız. Yahu daha ilk notayı işitmeleriyle sizleri La Scala'dan atmaları bir olur be!”
“Ekimde Scala'da Tosça operasında şarkı söyleyeceğim,” dedi Simmons.
Ettore, Viskonsüle: “Biz de gideriz, değil mi Mac?” diye sordu. “Onları sandalye bombardımanından koruyacak birileri gerek.”
“Canım Amerikan ordusu bal gibi yapabilir bu görevi,” dedi viskonsül. “Simmons, bir içki daha içer misin? Ya sen, Saunders?”
“içerim,” dedi Saunders.
Ettore: “Gümüş madalya vereceklermiş diye duydum,” dedi bana. “Niye verecekler?” “Bilmiyorum. Daha doğrusu vereceklerini sanmıyorum.”
“Neden vermesinler? Cova'daki kızlar seni baştacı ederler o zaman, iki yüz Avusturyalı öldürdün, sonra koca bir siperi tek başına ele geçirdin, inan bana bu madalyaları alana dek akla karayı seçtim ben.”
“Kaç madalya aldın, Ettore?” diye sordu viskonsül.
“Tüm madalyaları o aldı,” dedi Simmons. “Zaten bu savaşı da bü genç için sürdürüyorlar.”
“İki bronz, üç tane de gümüş madalya aldım,” dedi Ettore. “Ama yalnız birinin kâğıtları geldi.”
“Ötekiler ne oldu?” diye sordu Simmons.
“Çarpışma başarıyla sonuçlanmazsa madalya filan vermiyorlar adama!”
“Kaç kez yaralandın, Ettore?”
“Üç kez ağır yaralandım. Sonra üç tane de yaralı nişanım var. Nah işte...” Ceketinin kolunu aşağıya çekti. Omuzunun aşağısına dikilmiş siyah zemin üzerinde üç tane paralel gümüş şerit vardı.
Ettore:
“Senin de olmalı,” dedi bana. “insanın böyle bir şerit alması inanın güzel bir şey. Madalya almaktan daha iyi. İnan bana oğlum, üç nişan almak büyük bir onurdur. Uç ay hastanede yattın mı, bir nişan alıyorsun.”
“Nerenden yaralandın, Ettore?” diye sordu viskonsül.
Ettore kolunu sıvadı:
“Buramdan.”
Derin kırmızı yara izini gösterdi:
“Bacağımdan. Ayağımda ölü bir kemik parçası var.
Şimdi bile kokuyor. Her sabah küçücük küçücük parçalar çıkarmama karşın kokunun önünü alamadım.” “Neyle yaralandın?” diye sordu Simmons.
“El bombasıyla.”
Hani şu patates ezeceklerinden biriyle. Ayağımın bir parçasını koparıp attı.” Bana döndü:
“Hani şu bizim patates ezeceklerini bilirsin canım...” “Evet.”
Bombayı atarken gördüm orospu çocuğunu,” dedi Ettore. “Yere serdi beni. Önce öldüğümü sandım. Orospu çocuğunu tüfeğimle öldürdüm. Subay olduğumu kimse anlamasın diye yanımda tüfek taşırım.”
“Kaç yıldır subaysın, Ettore?” diye sordum.
“İki yıldır. Akşama sabaha yüzbaşı oluyorum. Peki sen kaç yıldır teğmensin?” “Üç.”
“İtalyancayı iyi bilmediğin için yüzbaşı olamazsın,” dedi Ettore. “Konuşuyorsun ama yazamıyorsun. Yüzbaşı olmak için okumak gerek. Neden Amerikan ordusuna katılmıyorsun?”
“Belki katılırım.”
“Keşke ben de katılabilseydim. Mac, ne alır bir yüzbaşı?”
“Pek iyi bilmiyorum. Sanırım iki yüz elli dolar kadar bir şey.”
“iyi para. Tezelden Amerikan ordusuna gir. Sonra beni de oraya aldırmaya bak.” “Elimden geleni yapmaya çalışırım.”
“İtalyancayla bir bölüğü yönetebilirim. Komuta terimlerinin İngilizcesini de kolaylıkla öğrenirim.”
“General olursun sen,” dedi Simmons.
“O kadar uzun boylu dil bilgim yok. Generalin çok şey bilmesi gerek. Savaşı çocuk oyuncağı mı sandın! Aslında onbaşı olacak kafa bile yok sizlerde.”
“Neyse ki, onbaşı olmak zorunda değilim,” dedi Simmons.
“Sizin gibi başıboşları toplarlarsa görürsünüz. Siz ikiniz benim takıma düşseniz. Mac de. Seni kendime emireri yapardım, Mac.”
“İyi bir insansın, Ettore,” dedi Mac. “Ne yazık ki savaşın aleyhinde değilsin.” “Savaş bitmeden albay olacağım.”
“Öldürmezlerse.”
“Kimse öldüremez beni.”
Başparmağı ve işaret parmağıyla yakasındaki yıldızlara dokundu.
“Ne yaptığımı gördün herhalde.”
Ayağa kalkarak: “Hadi gidelim, Slim,” dedi Saunders.
“Gidelim.”
“Hoşça kalın,” dedim. “Benim de gitmem gerek.” Saat altıya çeyrek vardı. “Ciaou, Ettore.”
“Ciaou, Fred,” dedi Ettore. “Gümüş madalya alacağına sevindim doğrusu.”
“Belki de alamam.”
“Mutlaka alacaksın, Fred. Emin bir yerden duydum.”
“Şimdilik hoşça kalın,” dedim. “Başını belaya sokma, Ettore.”
“Üzülme. Kendimi koruyacak güçteyim. Ne sarhoşum ne de kazanova. Tehlikenin nereden geleceğini iyi bilirim ben.”
“Hoşça kal,” dedim. “Yakında yüzbaşı olacağına sevindim.”
“Savaş nedeniyle yüzbaşı yapacaklar beni. Bilirsin: üç yıldız. Çaprazlama iki kılıç ve üstünde bir taç. Yüzbaşı Ettore.”
“Şansın açık olsun.”
“Senin de. Ne zaman dönüyorsun cepheye.”
“Pek yakında.”
“Görüşürüz öyleyse.”
“Hoşça kal.”
“Güle güle. Serseri kurşunlara hedef olmamak için gözünü dört aç!” 102 Hastaneye kestirmeden inen bir arka sokak vardı, oraya saptım. Ettore yirmi üçündeydi. San Fransisko'da amcası varmış; onun yanında büyümüş. Annesiyle babasini görmek üzere Torino'ya geldiği zaman savaş patlak vermiş. Kız kardeşini ise Amerika'daki amcasının yanına . ! yollamışlar. O yıl öğretmen okulunu bitirmek üzereymiş. Herkesin canını sıkan gerçek bir kahramandı Ettore.
Catherine onu hiç çekemiyordu.
“Bizde de kahramanlar var,” dedi. “Ama bizim kahramanlar hiç değilse sessizler, sevgilim.”
“Benim pek umursadığım yok.”
“Doğru ama kendini beğenmişin biri. İkimizi de çok sıkıyor.”
“Haklısın.”
' “Hem .biliyor musun, sevgilim? Belki de cephede çok yararlıklar göstermiştir, ama n'olursa olsun yine de ben ona ısınamadım.”
“sözde yakında yüzbaşı olacakmış.”
“Bayağı sevindim,” dedi Catherine. “Keyfine diyecek yoktur.”
“Benim de yüksek rütbeli bir subay olmamı ister miydin?”
“Hayır, sevgilim. Beni bir lokantaya götürecek rütben varsa bu benim için yeter.”
“işte benim de rütbem bu.”
“Fazlasını istemem. Belki de başın döner. Hiç de kendini beğenmiş değilsin sevgilim. Öyle olsaydın bile yine de seninle evlenirdim.”
Balkondaydık. Alçak sesle konuşuyorduk. Ay henüz doğmamıştı. Fakat kentin üzerine sis çökmüştü. Biraz sonra içeri girdik.
Şimdi yağmur yağıyordu. Çatıya vuran damlaların tıpırtılarını işitiyorduk, içeri yağmurun girip girmediğini anlamak için dışarı bir göz attım.
Catherine:
“Başka kimleri gördün?” diye sordu.
“Mayers'leri.”
“Garip bir karı koca.”
“Memlekette hapishanedeymiş. Meyers ölecek diye dışarı yollamışlar.”
“Şimdi de Milano'da rahatına bakıyor.”
“Rahat bir yaşam sürdüğünü pek sanmam.”
“Ne de olsa hapishaneden daha iyidir.”
“Karısı bir şeyler getirecekmiş buraya.”
“Güzel şeyler getiriyor. Seni de sevgili oğlu olarak görüyor.”
“Evet.”
“Aslında sizler onun sevgili oğullarısınız.” dedi Catherine. “Yağmurun sesini dinle.”
“Birden hızlandı.”
“Beni hep sevecek misin?”
“Elbette.”
“Yağmur yağmasa bile, değil mi?”
“Elbette.”
“Sevindim buna. Çünkü yağmurdan korkarım ben.”
“Neden?”
Uykum gelmişti. Dışarda ise yağmur durmadan yağıyordu.
“Bilmem. Çocukluğumdan beri korkarım yağmurdan.”
“Ben severim ama.”
“Aslında ben de yağmurda yürümeyi severim ama birisini sevince içime hüzün çöküyor.”
“Ama ben seni hep seveceğim.”
“Ben de seni yağmurda, kârda, rüzgârda, her şeyde seveceğim.”
“Uyku bastırdı.”
:“Aslında yağmurdan korkmuyorsun, değil mi?>
“Birlikte olunca korkmuyorum.”
“Niye korkuyorsun?”
“Bilmiyorum.”
“Söylesene.”
“Ne olur, söyle.”
“Söyleyemem.”
“Pekâlâ. Yağmurdan korkuyorum. Çünkü yağmur yağınca kendimi ölmüş sanıyorum.” “Saçma.”
“Bazen sen de ölmüş oluyorsun.” “Bu olabilir işte.”
“Sen ölmeyeceksin. Çünkü seni koruyacak güçteyim ben.”
“Lütfen konuşma, bu geceyi öldürmeyelim. Üstelik de çok az zamanımız var.” “Haklısın. Zaten konuştuklarımız saçmasapan şeylerdi hep.”
“Evet.”
“Korkmuyorum yağmurdan. Korkmuyorum yağmurdan. Ah, tanrım, keşke korkmasaydım.” Ağlıyordu. Yatıştırmaya çalıştım. Sustu, ama dışarıda yağmur hâlâ yağıyordu.