Ethernet İle İlgili Temel Bilgiler

6.4. 10BaseT

10BaseT star-bus topoloji kullanan ethernet kablolama sistemini tanımlar. Kullanılan kablo haricinde ethernet paket yapısı ve çalışma mantığı 10Base2 ve 10Base5 ile aynıdır.

10 yine makisumun hızı yani 10Mbit çalıştığını, Base baseband olduğunu belirtir. Ancak IEEE burda da ufak bir değişiklik yapmıştır. T harfi tahmin ettiğiniz gibi maksimum kablo uzunluğunu değil, kullanılan kablo tipini belirtir:Twisted Pair. Hub ile bir PC arasında veya hub ile hub arasındaki kablo uzunluğu 100m'yi geçemez.

UTP

UTP yani unshielded twisted pair(kaplamasız dolanmış çift) kablo 10BaseT'nin kullandığı kablo tipidir. UTP kablolar kendi içinde aktarabilecekleri veri kapasitesine göre kategorilere ayrılmıştır. 10BaseT 10Mbit hızında çalışır, CAT3 ve üzeri kablolar kullanılabilir. Kablolar ile ilgili sayfada bu kablo tipi ile alakalı ayrıntılı bilgi bulabilirsiniz.

10BaseT iki tel çiftini kullanır. Yani 4 tel kullanır. Ancak ilk zamanlardan beri yapılan kablolamalarda kablonun içindeki 4 tel çifti de konnektöre takılmıştır. Bundaki amaç ileride çıkabilecek ve daha fazla tel bağlantısı isteyen ethernet tiplerine hazır olmak, tekrar kablolama yapmak zorunda kalmamaktır.

Koaksiyel kabloya göre elektromanyetik alan etkisine daha az dirençli olsa da, UTP yıldız topoloji için yeteri kadar güvenli ve ucuz bir yöntemdir ve günümüdeki en yaygın kablolama yöntemidir.

UTP kablolamada RJ-45/(Registered Jak) kodlu konnektör/jak kullanılır. Alttaki resimde sağda RJ-45'i solda ise telefonlarda gördüğümüz ve daha küçük yapıda olan(4 pini var) RJ-11 kodlu jakı görüyorsunuz.

Hem kablo için hemde konnektörden duvar prizine ve patch panele kadar sinyalin geçtiği tüm ekipmanlar için tanımlanmış kalite kodları vardır. Kullandığınız kablo ile beraber jak, duvar prizi, patch panel gibi sinyalin geçtiği tüm ekipmanlarda ilgili kategoriyi veya daha üstünü desteklemelidir.

10BaseT sinyal yapısı ve kablonun kullanımı

RJ-45 jak içinde kablo tellerine temas edecek pinler bulunur. Bu pinler vasıtasıyla ağ kartı her telden farklı bir sinyal yollar.
RJ-45 jak üzerindeki pinler jakın pinleri size bacacak şekilde tutulduğunda soldan sağa 1'den 8'e kadar sıralı kabul edilir.

 

10BaseT bu pinlerden 1 ve 2'yi veri gönderiminde(TX), 3 ve 6'yı ise veri alımında(RX) kullanır.

Gördüğünüz gibi 4,5,7 ve 8. pinlere bağlı kablolar kullanılmıyor.

Veri gönderimi ve alımı farklı tel çiftlerinden yapılsa da hub'lı bir sistemde CSMA/CD tekniğinin sınırlaması nedeniyle ağ kartı aynı anda bir çiftten veri alımı diğerinden de gönderim yapamaz, yani full-duplex çalışamaz. Belirli bir anda hub'a bağlı cihazlardan sadece birisi yalnızca veri gönderebilir veya alabilir. Yani half-duplex çalışır.

1 ve 2. pinlere bağlı kablolar veri aktarımı için(Transmit) kullanılıyor demiştik, 3 ve 6 ise veri alımında(Receive) kullanılıyor.  Kablo jak'a takılırken, TX kanalı bir çift kabloyu, RX ise başka bir çift kabloyu kullanacak şekilde yapılmalıdır. Örneğin, yeşil ve yeşil-beyaz TX için yani pin1 ve pin2'ye bağlanmalı, turuncu ve turuncu-beyaz teller ise RX kanalı için yani pin3 ve pin6'ya denk getirilmelidir. Renk çiftleriyle ilgili belirttiğimiz bu konu olmazsa-olmaz değildir. Kablo iki uçta doğru pinler birbirine bağlanacak şekilde yapıldığında kabloların rengi ne olursa olsun iş görecektir. Ancak gönderim ve alım kanalında aynı çiftin tellerini kullamanın nasıl bir faydası olduğuna bir göz atalım.

Yukarıda gönderim ve alım devreleri çok basit olarak çizilmiş durumda. Soldan ağ kartının 1 ve 2. pinlerinden(TX+ ve TX-) dijital 1'i temsil eden bir elektrik sinyali yola çıkıyor. Sinyal TX+ kanalında toprağa göre "artı", TX- kanalında ise toprağa göre "eksi" değerde bir elektrik sinyali. Kablonun geçtiği yerlerde bir noktada kabloya elektromanyetik bir etki oluyor ve yola kare dalga sinyal olarak çıkan elektrik sinyali kırmızı ile gösterildiği gibi biraz değişiyor. Sinyalin üzerinde gittiği teller aynı dolanmış çift'in telleri olduğu için(yeşil, yeşil-beyaz gibi) sinyaldeki değişim, tellerin her ikisine de aynı biçimde gerçekleşiyor. Alıcı taraf(RX) bu iki sinyali karşılaştırarak tekrar kare dalga sinyali elde edebiliyor.

İşte tel çiftlerinin dolanmış olmasının ve alıcı yada gönderici kanalda aynı çifte ait tellerin kullanılmasının getirdiği fayda bu; elektromanyetik alanlara karşı(flüoresan lambalar, motorlar, mıknatıslar, elektrik kabloları vb.) bir koruma sağlıyor.

6.5. 10BaseFL

10BaseT'den bir kaç yıl sonra fiber optik versiyonu da duyurulmuştur. Fiber optik kablo üzerinden elektrik yerine ışık aktarılması bakır kablo kullanımının getirdiği bazı sınırlamaları ortadan kaldırmakta kullanılmıştır. Fiber kablo ile ilgili ayrıntılı bilgi kablolar sayfasında bulunabilir. Ancak fiber'in sağladığı temel faydalar şunlardır:

• 
  Işık sinyalleri daha uzak mesafelere daha kolay iletilebilir, 10BaseFL 2Km measafeye kadar uygulanabilir.
  
• 
  Fiber optik kablo elektomanyetik alanlardan hiç etkilenmez. Bu nedenle elektromanyetik kirliliğin yüksek olduğu yerlerde kullanılabilir.
  
• 
  Fiber kablodan bilgi çalmak çok zor olduğu için güvenliğin önemli olduğu yerlerde kullanılabilir.
  

10BaseFL multimode denilen kablo tipini kullanır. İki tip konnektör yaygındır. ST ve SC konnektörler.

 İki tip konnetör olması hem 10BaseFL hem de ileriki fiber ürünlerinde karışıklığa neden olduğu için üreticiler SC tipine yönelmişlerdir.

Fiber kablolamada birisi gönderim ve birisi alım için olmak üzere daima çift kablo kullanılır, bu nedenle fiber kablolar genelde çift halindedir.

10BaseFL'yi özetlersek;

10Mbit hızında

• 
  Baseband
  
• 
  Hub ile node arası 2000m'ye kadar çıkabilir.
  
• 
  Star-Bus
  

Fiber bağlantı hem kablonun hemde diğer ekipmanın (fiber girişli hub, fiber ağ kartı vb.) pahalı olması ve kurulumunun zorluğu sebebiyle, aralarında uzun mesafe olan hub'lar arasında veya yukarıda belirtilen özel durumlarda kullanılır. Ağdaki her PC'den hub'a fiber kullanmak yaygın bir uygulama değildir.