Fire oranlari a-01 abrasiv mamulleri
A-23 AEROSOL Nakliye ve satışında % 6 ya kadar fire verir. A-24 ARDIÇ TOHUMU
Yüklə 1,4 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- A-25 ASETON
A-23 AEROSOLNakliye ve satışında % 6 ya kadar fire verir. A-24 ARDIÇ TOHUMUVasfını korumak için fırınlarda yapılan kurutma işlemi sonucunda % 28 fire verir. Ayrıca çöp, yaprak gibi yabancı maddelerden temizlenmesi ile birlikte toplam fire % 30 a ulaşır. A-25 ASETONAseton ve türü maddelerin nakliyesinde % 2, imalatında ise % 6 ya kadar fire ve zayiat meydana gelir. B-01 BAĞIRSAK (KÜÇÜKBAŞ HAYVANLAR) Ham bağırsağın işlemi iki ayrı sistemde gerçekleşir.
2- Bu bağırsakların içindeki pislikler temizlenir. (Sergen) 3- Bu bağırsaklar hamlatılır. (Tava getirilir.)
Bu işlemlerde bağırsakların cinslerine göre verdikleri fire nispetleri, 12 ay ortalaması itibariyle aşağıda görüldüğü gibidir. Karaman bağırsağı : %3-5 Dağlıç bağırsağı : %5-7 Kıvırcık bağırsağı : %10-12 Kuzu bağırsağı : %12-15 Kara keçi bağırsağı : %10-12 Tiftik keçi bağırsağı : %12-15 b) 1- Mahalli mezbahalarda kesimi yapılan hayvanların bağırsağı karnından alınır . (Çekim)
Bu işlemleri gören bağırsak tuzlanır, orijinal bağırsak ismini alır. Bu işlem normal sayılmaz. Kaza, nahiye ve köylerde yapılan kesimlerde bu sistem mecburen uygulanır. Bu sistem işlemlerde bağırsakların cinslerine göre verdikleri fire nispetleri 12 ay ortalaması itibariyle aşağıda görüldüğü gibidir. Karaman bağırsağı : %7-10 Dağlıç bağırsağı : %10-12 Kıvırcık bağırsağı : %15-20 Kuzu bağırsağı : %20-25 Kara keçi bağırsağı : %15-20 Tiftik bağırsağı : %20-25 Bu orijinal bağırsaklar Türk standartlarına (TS 208) göre asorti işlemi yapılarak kalite (tazyike tahammül), kalibre (genişlik) 17 ila 20 kategoriye ayrılır. Elde edilen randıman neticesinde asorti işlemindeki fire nispetleri belirlenmiş olur. Bağırsakta fire nispetleri:
Hayvanlardan elde edilen bağırsakların çok farklı fire nispetleri olduğu nazara alınarak, Türkiye genelinde senelik ortalama 4-5 küçükbaş hayvan bağırsağından bir bandil (91,5m.) bağırsak elde edilir. Firede esas budur. B-01.1 PLASTİK BAĞIRSAK İthal edilen ve 500m. rulolar halinde ambalajlanmış plastik bağırsaklarda, ürünün işlenmesine bağlı oluşan fireler:
B-02 BAHARAT
B-02.1 KARABİBER Üç cins karabiber vardır: Saravak, Malabar, Lambon. Saravak menşeli karabiber ihraç limanı Singapur olursa fire nispeti %4-6 arasındadır. Avrupa limanlarından yükleme olursa %3’e kadardır. Hindistan menşeli Malabar karabiber, hangi, limandan yüklenirse yüklensin fire nispeti %1’e kadardır. Zira bu mal kalburlanmış ve fırınlanmıştır. Malezya menşeli Lambon karabiber menşeinden yüklenirse %3’e kadar fire mevzubahis olabilir. Menşeinden yüklenmeyip de Avrupa limanlarından yüklendiği takdirde %2’ye kadar fire verebilir. Karabiberde:
NOT: Paketler 5, 10, 20, 30 gramlıktır. Tane karabiber (Hindistan, Endonezya, Brezilya):
B-02.2 KARANFİL Madagaskar ve Zanzibar menşeli karanfiller menşeinden yüklenirse %8’e kadar fire ve zayiat verebilir. Avrupa limanlarından yüklenirse bu nispet %3’e kadardır. Tane karanfil (Madagaskar, Seyschell, Hindistan, Endonezya):
B-02.3 TARÇIN Çin menşeli tarçın, balyalı olarak Honkong limanından yüklenirse %1’e kadar fire verebilir. Avrupa limanlarından yüklenirse %yarım’a kadar fire mevzubahistir. Endonezya menşeli tarçın, Endonezya limanından yüklenirse %2’ye kadar fire ve zayiat verebilir. Avrupa limanlarından yüklendiği takdirde %1’e kadar fire ve zayiat normal kabul edilebilir.
Kabuk tarçın (Endonezya) ve kabuk tarçın (Çin): - Menşeinden ithalat : %2-3 - Avrupa limanlarından ithalat : %1-2 - Toptan ambar : %2 - Perakende satış : %2 - Kavurma (fırınlama) : %10’a kadar - Öğütme : %5 - Paketleme : %3-5 11 ay gümrükte bekleyen tarçın %5 civarında fire verebilir.
Tane Kimyon: - Toptan ambar : %3 - Perakende satış : %2 - Yabancı maddeleri ayırma : %6-8 - Yıkama kurutma : - - Öğütme : %3-5 - Kavurma : %8-10 - Paketleme : %4-6 B-02.5 MAHLEP Mahlepin şehirden şehire nakliye firesi ‰5’e kadar, muhafaza firesi %2’ye kadar, perakendeci firesi %2’ye kadardır. - Toptan ambar : %2 - Perakende satış : %2 - Öğütme : %5-6 - Paketleme : %4-6 B-02.6 TANE HAVLICAH (ÇİN) - Menşeinden ithalat : %3 - Avrupa limanlarından ithalat : %1,5 - Toptan ambar : ‰5 - Perakende satış : %2
B-02.8 HİNDİSTAN CEVİZİ Taze Hindistan cevizi yaş meyve olarak mütalaa edildiğinde, katedilen yolun uzunluğu, hava ısısının değişimi gibi nedenlerle %15’e varan fire verebilir. Fire nispeti dış görünümden değil, içinin yeşillenmesinden anlaşılır. Tane küçük Hindistan cevizi (Endonezya):
Rendelenmiş Hindistan cevizi (Seylan, Endonezya):
B-02.9 TAZE ZENCEFİL (TRAŞLI, ÇİN)
B-02.10 TANE YENİBAHAR (MEKSİKA, JAMAİKA, HONDURAS)
B-02.11 ANASON
B-02.12 ADAÇAYI
B-02.13 BUHUR
B-02.14 ÇAM FISTIK
B-02.15 ÇÖREK OTU
B-02.16 IHLAMUR
B-02.17 KİŞNİŞ
B-02.18 KUŞ ÜZÜMÜ
B-02.19 KEKİK (KURU)
B-02.20 NANE (KURU)
B-02.21 PUL KIRMIZI BİBER, TOZ KIRMIZI BİBER
B-02.22 SUSAM İthal susamın verebileceği fire nispeti şöyledir:
İşlenmiş susam:
B-02.23 TANE SAHLEP
B-02.24 SUMAK
B-02.25 KARBONAT İmalat Toptan Perakende Karbonat --- % 2 % 3 B-02.26 LİMON TUZU İmalat Toptan Perakende Limon Tuzu --- % 2 % 3 B-02.27 KEÇİBOYNUZU (HARNUP) Harnup’un işlenmesinde ihracına kadar olan safhalarda ki fire ve zayiat oranları; A) Takriben % 30-34 rutubetle hasat edilen keçiboynuzu bu rutubetle işlenmediği için 1,5-2 ay gibi bir zaman bekletilmekte. Nem oranı ihraç edilen küsbenin ihtiva etmesi gereken % 16’ya düştüğü zaman işlenebilmektedir ve bu nedenle bekleme safhasında ortalama olarak nem kaybından % 16 nisbetinde fire vermektedir. B) İşleme safhasına gelindiğine önce yabancı maddelerden arındırılması yapılmakta daha sonra kırılmaktadır. Müstahsilin harnup’un hasadını çırparak ve çuvallayarak yapması sonucu (dal, yaprak, taş, toprak vb) yabancı maddelerde karışmakta olduğundan yabancı madde olarak yukarıda sayılan maddelerden arındırılması ve kırılması safhasında da ortalama olarak % 2 nisbetinde fire ve zayiat meydana gelmektedir. C) Kırılan harnup’un çekirdeğinin ayrılması ve kalan kısmının küspe olarak öğütülüp çuvallanması safhasında da öğütümü sırasında da değirmende, öğütülmüş harnup’un çuvallanma mahalline naklinde aspiratörlerde toz halinde olması nedeniyle uçuşması sonucu bu safhada da ortalama olarak % 1,5 nisbetinde fire ve zayiat söz konusu olmaktadır. Netice olarak harnup’un mübayaasında ihracına kadar ki yukarıda zikredilen saflarda toplam olarak ortalama % 18,5 oranında fire ve zayiat verebileceği sonucuna varılmıştır. Keçiboynuzu İmali : Keçiboynuzu çekirdeği işleyen makinalarda ürertim esnasında meydana gelen ile ilgili olarak, fabrikaya çuvallar halinde gelen keçiboynuzu çekirdeğinin içinde % 5 ile % 8 arasında değişebilen yabancı madde olduğu ve bu oranın imalat esnasında vereceği firedir. Ayrıca fabrikada işlenilen ürün olan keçiboynuzu çekirdeğinin esas olan (% 5,8 yabancı madde çıktıktan sonra) kısmı “ununun % 30-35 oluşturduğu embriyo ve kanuk’un % 60-65’den meydana gelebileceği kanaatine varılmıştır. Yukarıda bahsedilen oranların tam kesin olarak belirlenemeyeceği değişik yörelerden gelen çekirdek kalitesiyle değişebileceği kabul edilmiştir. B-03 BAKIR Kontüni Sistemde Bakır-Bakır Alaşımlarından Takoz Döküm Ve Çeşitli Profiller İmalatında Kullanılan Hammedde Türlerine Göre Fire Oranları:
NOT : Her çeşit lamanın alt ve üstünün frezlenmesinden meydana gelen %1,5-2 fire oranı (b,d,g,h) yukarıdaki % fire oranlarına dahil edilmiş olup frezleme yapılmadığı takdirde bu oran düşülür
Yukarıda açıklanan arayiş hurdaları imalatta tekrar kullanıldığından fire olarak değerlendirilmemiştir.
NOT: 1. Yukarıdaki fire oranlarına her imalat şamasında meydana gelen arayiş hurdalarının aynı işyerindeki müteakip ergitmelerinde oluşan fireleri de kapsamakta olup, 1kg. yarı mamulden 1kg. mamul oluşuncaya kadar gerçekleşen tüm fireler dahil edilmiştir. 2. İşyerinde oluşan tüm ramatlar değer taşımakta olup içerisinde %15-30 arasında metal bulunmaktadır. Not : Yukarda belirtilen fire oranları çok genel olup imalatın çeşidine göre değişkenlik gösterir. Her bir imalat için ayrı ayrı tespit yapılması bilgilerin doğruluğu açısından ehemmiyet taşımaktadır. (Kayseri Ticaret Odası) B-03.01 BAKIR LEVHA İmalat sırasında tahassül edecek kendi arayişinin kullanılması suretiyle bakır levha imalatında hammadde bazına göre fire ve tali madde yüzde nispetleri:
Not : Yukarda belirtilen fire oranları çok genel olup imalatın çeşidine göre değişkenlik gösterir. Her bir imalat için ayrı ayrı tespit yapılması bilgilerin doğruluğu açısından ehemmiyet taşımaktadır. (Kayseri Ticaret Odası) B-04 BAKKALİYE
B-05 BAKLAVA VE BÖREK Baklava ve börek gibi ürünlerin imalatında görülen firenin ilk menşei hammadde olarak kullanılan undur. Unun ve mamulün muhtelif safhalarda verebileceği fire ve zayiat oranları aşağıda belirtilmiştir.
5kg. baklava yapımında unun cinsine ve baklavanın kalitesine göre (yufkanın yaprak sayısına) verilen şurubun inceliğine göre 1,5-2kg. arasında un, 5kg. su böreği için ise 2-2,5kg. un kullanılır. Ambalaj malzemeleri, özellikle naylon torba ve kutuların yerleştirilmesinde yırtılma, patlama, malzemenin hatalı imali, bazı müşterilerin fazla torba istemeleri nedenleriyle de %3-5 fire ve zayiat meydana gelebilir.
Üretim esnasında %5 fire oluşmaktadır. B-06 BAL Bal üretimi, ambalajlama ve paketlenmesinde meydana gelen fireler:
İmalat Toptan Perakende Bal (petek ve süzme) % 4 % 2 % 4 B-07 BALIK Dondurulmuş olarak ithal edilen aşağıda isimleri yazılı balıkların üzerindeki glaseden dolayı uygulanacak su firesi: Scomber Scombrus (uskumru) : %10 Skipjack Tuna : %6 Yellowfin Tuna : %7 Mezgit Fleto : %16 Kalamar : %8 Karides : %23’tür. Deniz ürünlerinden oluşan ahtapot, kalamar ve sübya mahsullerinin alınıp temizlendikten sonra şoklanarak muhafazası ve satışa sunulmasına kadar geçen zaman içinde verebileceği fire ve zayiat oranları: Ahtapot : %13-17 Kalamar : %20-23 Sübya : %38-40’tır. Dondurulmuş olarak ithal edilen aşağıda isimleri yazılı balıkların üzerindeki glaseden dolayı uygulanacak su firesi: Salmon Salar : %6,5 Salmon Trout : %8 Reinhardtius Hippoglosoides : %10 Çipura ve levrek balıklarının 2gr.’dan 350gr.’a gelinceye kadar hastalık ve normal ölümleri ile deforme oldukları için pazarlanamamaktan dolayı verilecek fire oranları: Çipurada min. %3, max. %15 Levrekte min. %6, max. %20’dir. Bir kg. canlı ağırlığına gelinceye kadar tükettikleri yem, yemin kalitesi ve beslenme koşulları ile çok yakından ilgilidir. Ancak optimum beslenme koşullarında;
B-09 BANT Yerli ve ithal olarak satın alınan bobin halindeki çift taraflı yapışkan bantların, kenarları kesilerek yapışkansız olan kağıtların atılması ve daraltılarak satılmasında fire oranı %3-5’tir. Her türlü yapışkan veya yapışkan olmayan iletken, yalıtkan, izolasyon amaçlı, paketlemede kullanılan, kırtasiye özellikli, tıbbi nitelikte kozmatik özellikleri olan v.s. standart ve evsaftaki bantların alımı, satımı, ithal, ihraç, depolama ve pazarlaması sırasında meydana gelebilecek fire oranı %1’dir. Yapışkanlı koli kaplama bantlarının üretimi esnasında ortaya çıkan toplam çalışma fire oranı %6-6,5’tur. B-10 BAYRAK Bayrak imalinde iplik fireleri:
B-11 BEYAZ EŞYA Beyaz eşya ve diğer dayanıklı tüketim mallarının fabrikadan bayiye nakliyesi esnasında verebileceği zayiat oranı ‰4,5 civarındadır. B-12 BEZ (HAMBEZ) Hambezin kasar merserize ve emprime muamelesini müteakip bezin genişliğinin aynı kalması nazara alındığı takdirde %5 ila %11 arasında eksildiği müteaddit tecrübelerle tesbit edilmiş bulunmaktadır. Hambezlerin boya terbiye işlemlerinde proseslere göre fire yüzdesi değişebilir. İpek no.su konstrüksiyon, örgü şekli farklılık sebebidir. Sanforsuz mallarda %2-5 arası uzama, sanforlu mallarda %3-8 arası kısalma olabilir.
Bilgisayarlarda montaj yapılırken meydana gelebilecek bir fire miktarı yoktur. Ayrıca söz konusu bilgisayar cihazlarının kullanımı sırasında parça değiştirecek ortalama arıza yüzdesi bulunmaz, yani bu işlemlerden kaynaklanan arızalar fire olarak değerlendirilemez.
Bilgisayar ekranlarından yayılan zararlı ışınları önleyen ekran filtresi imalatındaki fire oranı 320x180cm. ebadında 2mm. kalınlığındaki camın işyerine gelmesi; çeşitli parçalara bölünmesi; 2 adet camın kenarlarının bantlanarak içinin çeşitli kimyasal ile doldurulup, kurumaya bırakılması; gerekli görülen camların tekrar 4 parçaya bölünüp, kenarlarının tıraşlanması ve tıraştan sonra silinip PVC çerçeve ve tutturma aparatları takılarak, balonlu naylona sarılıp kutulanması aşamalarında toplam verebileceği fire %20’dir. B-15 BİJUTERİ Bijuteri imalatında kullanılan metal malzeme, imalatta %10, taklit cam taş kullanılmasında foya dökülme ve taşların kırılmasından dolayı %18 fire ve zayiat meydana gelebilir. B-16 BORU Boru fabrikalarından satın alınan, toptan ve perakende satılan siyah ve galvanizli su borularının satışından ötürü alış ve satışı arasında ‰3 ölçü firesi normaldir. Sert plastikten (PVC) ve polietilenden boru çekim esnasında %5, toptan satışlarda %2, perakende satışlarda da %5 civarında fire olabilir. DKP sac ve siyah rulo sactan açık profil boru imalatında %5-7 civarında fire oluşur. Yüklə 1,4 Mb. Dostları ilə paylaş:
|