| 2.Maqnit sahəsinin cərəyanlı naqilə təsiri. Amper qanunu.
Naqildən cərəyan keçərkən onun ətrafında maqnit sahəsi əmələ gəlir. Ona görə də cərəyanlı naqil xarici maqnit sahəsində yerləşdirildikdə hər iki maqnit sahəsi qarşılıqlı təsirdə olur. Xarici maqnit sahəsi cərəyanlı naqilə - qıvvəsi ilə təsir edəcəkdir. Bu qüvvəni fransız fiziki Amper hesablamışdır. Amper göstərmişdir ki, maqnit sahəsinin cərəyanlı naqilə etdiyi təsir qüvvəsi , maqnit sahəsinin induksiyası , naqilin uzunluğu , naqildən keçən cərəyan şiddəti və naqi ilə maqnit sahəsinin induksiya vektoru arasında qalan bucağın sinusu ilə düz mütənasibdir :
( 1)
Beynəlxalq sistemdə götürülür. ( 1) ifadəsi Amper qanunu adlanır. Naqil maqnit induksiya vektoruna paralel olarsa , onda olar, yəni maqnit sahəsi cərəyanlı naqilə heç bir təsir etmir. Cərəyanlı naqil maqnit induksiyası xətlərinə perpendikulyar yerləşdikdə, yəni olduqda
Buradan da maqnit induksiyası üçün yazmaq olar :
( 2)
Deməli, Amper qanunu maqnit induksiya vektorunun qiymətini təyin etməyə də imkan verir. 1 düsturundan görünür ki, maqnit induksiyası ədədi qiymətcə maqnit sahəsinə perpendikulyar istiqamətdə qoyulmuş naqildən bir cərəyan vahidi qədər cərəyan axdıqda onun hər vahid uzunluğuna maqnit sahəsi tərəfindən göstərilən təsir qüvvəsinə bərabərdir. Beləliklə, maqnit induksiyası, elektrostatik sahənin intensivliyi kimi maqnit sahəsinin qüvvə xarakteristikasıdır. Cərəaynlı naqil bircins maqnit sahəsinin qüvvə xətlərinə perpendikulyar yerləşdikdə maqnit induksiyası, cərəyan sıxlığı və cərəayna təsir edən qüvvə vektorları qarşılıqlı perpendikulyar olur.
3. Maqnit sahəsinin hərəkət edən yüklü zərrəciyə təsiri.
Dostları ilə paylaş: | 
