Gazi ÜNİversitesi

5.3.4.1. Hermetik kompresörlerin aşağıdaki avantajlarını söyleyebi­liriz

a) Fiyatları daha düşüktür.

b) Tahrik motoru ile kompresörlü bir bütün,oldukları yani ayni kapalı kap içinde bulundukları için motorun ısı kayıpları tamamen sistem içinde kalır ve ısı pompası olarak sistemin ve­rimi artar.

c) Kompresör ile tahrik motoru bir bütün teşkil ettiklerin­den aralarında montaj-akuple zorluğu yoktur.

d) Daha az yer kaplar.

e) Kompresör motoru tarafından yayılan ısı enerjisinin he­men hemen tamamı geri kazanılır.

5.2.4.2. Hermetik kompresörlerin avantajları yanında aşağıdaki mahsurları vardır

a)Motor ve kompresör bir hazne içinde olduklarından arıza halinde uzman eleman haricinde onarım güçtür.

b) Elektrik motoru soğutucu akışkan devresi içinde bulunma­sı soğuması yönünden bir avantaj ise de sargıların kimyasal ola­rak etkilenmesi söz konusudur.

c) Performans düşüktür.

Şekil 5.12. Tam hermetik kompresör

1.Kompresör 2.Krank mili 3.Ventil yuvası 4.Motor 5.Emme boru­su 6.Basma borusu

5.2.5. Tam Hermetik Kompresörler

Şekil 5.12’de görüldüğü gibi tam hermetik kompresörlerde silindir, biyel, tahrik için kullanılan elektrik motoru ile yağ kısmı tamamen kapalı ve sızdırmazlığı tam olan çelik kap içinde bulunurlar. Tam hermetik kompresörler bilhassa buz­dolapları ile evlerdeki soğuk muhafaza dolapları için uygundur. 'Kayış kasnak mekanizması yoktur ve elektrik motorunun sargısı Silikon lak ile özel olarak yalıtılmıştır.

Sızdırmaz kabın dip tarafında bulunan yağ hem yağlama ve hem de motorun soğuma vazifesini görür. Freon12 kullanıldığında tam hermetik kompresörlerde 0,52 ile 6,3 m³/h akışkan devreder ve –15 ^oC ile -40 °C çalışma şart­larında 100 ile 10000 frig/h soğutma elde edilebilir. Freon12 yerine Freon22 kullanıldığında soğutma gücünü takriben 1.5 misli arttırmak mümkündür. Küçük soğutma güçlü olanlar kapilar boru, büyük soğutma güçlü olanlarda da detandörler­den yararlanılır. Tam hermetik kompresörler kapalı kap şeklinde oldıığundan dış zorlamalara mukavimdir, soğutucu akışkan kayıpları az olur, gürültüsüz çalışır ve a.rıza halinde değiştirilmeleri ko­laydır.

5.2.6. Yarı Hermetik Kompresörler

Tam hermetik kompresörlere nazara daha büyük soğut­ma yüklerinde tercih edilirler.Silindirlerin bulunduğu kısım ile tahrik için kullanılan elektrik, motorunun bulunduğu kısım birbirlerine cıvatalar ile tesbit edilerek bir bütün gövde görü­nümü gösterir. Hafif metalden döküm olarak yapılan her iki kısım arıza halinde birbirineden ayrılırlar.

Isınmayı önlemek için silindir kafaları ile motor gövdesi ve yağ kabı kanatlı yapılır. -15 °C ile 40 °C çalışma şartlarında Freon12 kullanılması halinde 2000 ile 20000 frig/h soğutma el­de edilebilir. Bu tipler daha ziyade orta büyüklükteki soğuk depolar ile frigorifik vagon ve kasalarda tercih edilirler.
Yarı hermetik kompresörler direkt olarak elektrik motoruyla tahrik olurlar. Elektrik motorunun soğutulması genellikle emilen gaz ile yapılır.

Yarı hermetik kompresörlerin güçleri 1/2 ile 100 HP arasında değişir.

5.2.6.1. Yarı hermetik kompresörlerin aşağıdaki avantajlarını söyleye­biliriz

a) Motorun ısı kayıpları kısmen sistem içinde kalır.

b) Hermetik kompresörlere nazaran imalat kaliteleri daha iyidir.

Yarı hermetik kompresörlerin dezavantajları aşağıda özetlen­miştir.

c) Sıvı darbelerine karşı hermetik kompresörlere nazaran daha az mukavimdir.

d) Hermetik kompresörlere nazaran daha pahalıdır.

e)Elektrik motorunun sargısına kaçak olduğu zaman sargının değiştirilmesi yanında. Aynı zamanda kirlenen soğutma dev­resinin tamamı temizlenmelidir.

Şekil 5.13. Yarı Hermetik Kompresörler

5.2.6.2. Yarı Hermetik/Açık Tip Kompresörlü Grup Seçimini Etkileyen Faktörler

a. Açık tip kompresörlü gruplar motoru ile kompresörünün bir kaplin vasıtasıyla bir şase üzerinde birleştirildiği gruplardır.

b. Yarı hermetik kompresörlerde, kompresör ve motor kapalı durumdadır, ancak kompresör kısmına ulaşmadan motor sökülüp, tamir edilip, tekrar yerine takılabilmektedir. Gaz devresi tamamen kapalı olup, kompresör çalışmasa dahi gazın kaçacağı körük gibi bir yer yoktur. Bu özelliğinden dolayı yarı hermetik kompresörler kullanılacak soğutma gruplarının tercih edilmesinde önemli bir rol oynamaktadır.

c. Açık tip rotary kompresörlü gruplarda kaçak oranı %2-4 olup yeni teknolojilerin yardımı ile ve ilave ekipmanla %0.5-2 seviyelerine indirilebilmekte iken yarı hermetik tiplerde %0.1 seviyelerindedir.

d. Açık tip kompresörler çevresindeki hava ile soğuduklarından özellikle yüksek kapasitelerde makina dairesini ısıtırlar. Bu durumda makina dairesi sıcaklığı 40 C'yi geçmemek üzere soğutulmalı ya da havalandırılmalıdır.

e. Açık tip kompresörlü gruplar kullanıldığında makina dairesine bir termostat monte edilmeli ve alarm vs'ye bağlanmalı, sıcaklık çok yükseldiğinde grup durdurulmalıdır.

f. Yarı hermetik kompresörlerde, motorlar soğutucu akışkan ile soğutulduklarından, motor yüzeyi oldukça serin ve temiz kalabilmekte bu da motor ömrünü uzatmaktadır.

g. Açık tip kompresörlü gruplarda motorlar, motor imalatçısının tavsiyelerine uygun olarak rotor uçları, sargılar ve fan kanatçık araları 6 ayda bir temizlenmelidir. Aksi taktirde çevresindeki hava ile soğuyan açık tip motorlar, bu hava kirli olduğundan daha da ısınırlar.

h. Açık tip kompresörler kullanıldığında, şaftın etrafındaki körükten gaz kaçağı olabileceğinden, bunu tespit için makina dairesine zamanında müdahale amacıyla gaz sensörleri konulmalıdır.

ı. Özellikle büyük motorlara sahip gruplarda motor yandığı taktirde şantiyede, gruplarda kaplin ayarı yapmak konusunda ustalar eğitilmelidir, aksi taktirde yatakların bozulması, şaft kesmesi gibi problemlerle karşılaşılabilir.

j. Açık tip kompresörlerde, motorun çektiği gücün ısıya dönüşen kısmı soğutucu akışkanın sıcaklığını yükseltmediği için bu kısım cihazın performansına ilave edilmektedir. Ancak mahalin havalandırılması ve/veya soğutması için ilave bir enerji harcanması gerektiğinden bu enerji dikkate alınmalıdır.

k. İşletme personelinin eğitimi açık tip kompresörlü grupların bulunduğu yerlerde özellikle önemlidir.