8. Hakkaniyet İlkesi: Fayol çalışanların iyi niyet ve sadakatlerini sağlamak için onlara iyilik ve eşit şekilde davranmak gerekir demiştir. Bu nedenle Fayol ‘adalet ilkesi' yerine “hakkaniyet ilkesi” kavramını kullanmıştır.
8. Hakkaniyet İlkesi: Fayol çalışanların iyi niyet ve sadakatlerini sağlamak için onlara iyilik ve eşit şekilde davranmak gerekir demiştir. Bu nedenle Fayol ‘adalet ilkesi' yerine “hakkaniyet ilkesi” kavramını kullanmıştır.
9. Genel Çıkarların Kişisel Çıkarlara Üstünlüğü İlkesi: Fayol bu ilkelerle organizasyon çıkarlarının, kişi ve grup çıkarlarının önünde geldiğini belirtmiştir. Fayol bir ailenin çıkarlarının ailenin her üyesinin çıkarlarından, devletin çıkarlarının, her vatandaşın çıkarlarının önünde olacağını belirtmiştir. Fayol bu ilkenin uygulanmasının; üstlerin örnek davranışı ve ciddiyeti, adil şekilde açık ve seçik olarak düzenlenmiş anlaşma ve iyi bir ücret gibi hususlara bağlı olduğunu belirtmiştir.
10. Çalışanların Ödüllendirilmesi: Ücret ve maaşların uygun olmasını vurgulayan Fayol ücretlerin şartlara uygun olmasını istemiş, işçinin çabalarının karşılığını izlemek gerekir derken çok yüksek ücretin ödenmemesini önermiştir. Adil ücretin ne olacağını tespit etmek için; çalışanın yetenek düzeyi, verilen sorumluluk, yaşam standardı, personelin arz ve talebi, genel ekonomik durum gibi bazı ölçülerden faydalanılmasını önerir.
10. Çalışanların Ödüllendirilmesi: Ücret ve maaşların uygun olmasını vurgulayan Fayol ücretlerin şartlara uygun olmasını istemiş, işçinin çabalarının karşılığını izlemek gerekir derken çok yüksek ücretin ödenmemesini önermiştir. Adil ücretin ne olacağını tespit etmek için; çalışanın yetenek düzeyi, verilen sorumluluk, yaşam standardı, personelin arz ve talebi, genel ekonomik durum gibi bazı ölçülerden faydalanılmasını önerir.
11. Düzen İlkesi: Fayol düzen ilkesini maddi ve sosyal düzen olmak üzere iki kısımda incelemiştir. Her şey için bir yer ve "her şey kendi yerinde" aynı şekilde insanlar için "her ferde bir yer ve her kişinin kendine uygun yerde" olduğunu belirten Fayol bu çeşit düzenin kurulmasını önermiştir.
12. Personelin Devamlılığı ve Denge: Fayol işe giren personelin işe alışma devresi olduğunu ve kısa zamanda işi öğrenmesinin zor olduğunu belirtmekte ve personelin yeni bir işe uyum göstermesi ve başarılı olması için belirli bir sürenin geçmesi gerektiğini belirtir. Devamlı olarak bir işte kalan vasat bir yönetici çok çabuk iş değiştiren üstün yetenekli yöneticiden daha çok tercih edilir.
12. Personelin Devamlılığı ve Denge: Fayol işe giren personelin işe alışma devresi olduğunu ve kısa zamanda işi öğrenmesinin zor olduğunu belirtmekte ve personelin yeni bir işe uyum göstermesi ve başarılı olması için belirli bir sürenin geçmesi gerektiğini belirtir. Devamlı olarak bir işte kalan vasat bir yönetici çok çabuk iş değiştiren üstün yetenekli yöneticiden daha çok tercih edilir.
13. Girişim İlkesi: Plan dışında düşünmek ve bunda başarılı olmak akıllı bir yöneticinin en iyi tatmin olma şekli olmasından yöneticiler astların girişim güçlerini arttırmaları için destek olmalıdırlar. Organizasyonun her basamağındaki yöneticilerin plan yapma ve uygulama yeteneklerinin geliştirilmesi gerekir.
14. Birlik Ruhu İlkesi: İşletmede çalışanlar arasında güç ve başarı için birlik ruhu sağlamanın gereği belirtilmektedir. Fayol, birlikten güç doğduğunun herkesçe bilindiğini, kuruluşun amacı, etrafında birleşmesinin kumanda birliği ilkesinin itina ile uygulanmasıyla mümkün olacağını belirtmiştir.
2.3. Bürokrasi Yaklaşımı
2.3. Bürokrasi Yaklaşımı
Klasik yönetim yaklaşımının; bilimsel yönetim ve yönetim süreci yaklaşımlarından sonra üçüncü yaklaşımı olan Bürokrasi Yaklaşımını Alman Sosyolog Max Weber (1864–1920) ortaya atmıştır. Klasik yönetim yaklaşımının Amerika’daki öncüsü Taylor, Fransa’daki öncüsü Fayol, Almanya’daki öncüsü Max Weber’dir. Bunlar klasik yaklaşım içinde türsel düzeyde yani alt düzeyde yaklaşımlar ortaya koymuşlardır.
Bürokrasi, günlük dilde kullanıldığı gibi işlerin yürütülmesini aksatan, gereksiz yazışma ve zaman kayıplarına yol açan bir kavram değil, aksine ideal manada bir yönetim düzeni ve şeklidir. Bürokrasi, bir toplumda tabandan yukarıya doğru çıktıkça daralan bir yapı içinde örgütlenmiş olan, genel kural ve ilkelere göre çalışan profesyonel atanmış görevliler topluluğu. Diğer bir tanımla bürokrasi, devlet idaresinde bir işi yapabilmek için alınması gereken izin, onay, imza ve uyulması gereken kurallar bütününü ifade eder.
Max Weber’e göre, tam bir tarafsızlıkla kurallara uyulması etkinlik açısından ideal bir yönetim düzenin kurulmasını sağlar.
Max Weber’e göre, tam bir tarafsızlıkla kurallara uyulması etkinlik açısından ideal bir yönetim düzenin kurulmasını sağlar.
1. İdeal Bürokrasi Teorisi
Weber bürokratik yapının herhangi diğer bir yapıya nazaran çok üstün olduğunu belirtmiştir. Weber en çok faydayı sağlayabilmek için mikro bir model olarak geliştirilen bürokratik organizasyon yapısının başlıca özellikleri şöyle özetlenebilir:
İleri Bir İşbölümü: Amaçların gerçekleşmesi için ileri derecede işbölümüyle uzmanlaşma gereklidir.
2. Otoritenin Merkezileşmesi ve Bilimsel Yetki ve Görevler Önceden Belirlenmiştir: Yetkiler hiyerarşik yapı içinde açık seçik belirtilerek bürokratik amaçların gerçekleştirilmesi için yerine getirilmesi gerekli olan faaliyetler, biçimsel görevler olarak belirli bir usulle uygun bir şekilde dağıtılmıştır.
