Gidravlikaning suyuqliklar muvozanat qonunlarini o‘rganuvchi bo‘limi gidro

Pu = A „ ®
yig‘indisiga teng bo‘ladi. Birinchi kuch yuzaning og‘irlik markaziga qo‘yilgan bo‘lib, 
ikkinchi kuch undan pastroqqa qo‘yilgan boiadi. 
s) Bosim markazini topish
Chegirma bosim teng ta’sir etuvchisining qo‘yilish nuqtasi bosim markazi deb 
ataladi. Bu nuqtani topish shitlaming oichamlarini aniqlash uchun kerak boiadi. 
Shuning uchun bosim markazi koordinatasini topish shitlami hisoblashda juda zarur.
2.25-rasmdan bosim markazining koordinatasi yhv ga teng deb hisoblab, 
oj
sirtga ta’sir
qilayotgan momentni aniqlaymiz:
P Ус ~ f dPy = |yhdcoy 
(2.33)
(й>) 
(dll
Rasmdan
Км =У
о
,<
s u i e .
h - y s m a
ekanligi ko‘rinib turibdi. U holda (2.33) munosabatdan quyidagi kelib chiqadi:
в>Уо.тУб, = fy 2da> = Ix 
(2.34)
<•»)

---

bu yerda /, = j y 2dco -  ko‘rilayotgan sirtning Ox o‘qqa nisbatan inertsiya momenti.
U holda (2.34) dan bosim markazini topamiz:
I ,
У 6.,
= -
(2.35)
о) у 0 M
Inertsiya momentini quyidagicha ifodalash mumkin:
11 = 1 ^ +a y lM, 
(2.36)
bu yerda lOM -  ko‘rilayotgan yuzaning uning og‘irlik markazidan o'tuvchi o‘qqa 
nisbatan inertsiya momenti.
U holda (2.36) ni (2.35) ga qo‘yib, bosim markazini quyidagicha topamiz:
L .
Уб^.=Уам
+ -
со yoj
(2.37)
Bu tenglamadan ko‘rinadiki, bosim markazi ko‘rilayotgan qiya sirt og‘irlik markazidan 
miqdorda pastda joylashgan bo'lib, sirt gorizontal bo‘lgan xususiy holdagina bu
tУ V
О.ЛГ
farq 0 ga teng, (ya’ni, og‘irlik markazi bilan bosim markazi ustma-ust tushadi).
Amaliy mashg‘ulotlarni bajarishga doir ko‘rsatm a:
1 - Masala. Rezervuar qopqog‘iga ta’sir etayotgan GBK ni va bosim markazini 
quyidagi holatlarda aniqlang.
1. Diametri 
D= 
lm. 
Manometr 
ko‘rsatgichi 
Pm 
=0.08 
МПа 
H0 
= / 5m.Vakuummetr (simob) ko‘rsatgichi h = 73.5 mm a = lm
psim =
13600kg/m3
Berilgan
H0 = 1.5 m 
D = l m  
PM =80 kNfm2
Yechish
Birinchi holat uchun.

---

1) Qopqoqning og‘irlik markazidagi bosimni aniqlaymiz.
Pt = PM + ¥ ' '-u = P,; + К ■
( я . - ? ) = 30 -