Agar suyuqlik nuqtasidagi absolyut bosim atmosfera bosimidan kichik (p
< p a)
bo‘lsa, ulaming ayirmasi vakuummetrik bosim (vakuum)
p,,
ga teng bo‘ladi va
suyuqlikdagi siyraklanish miqdorini belgilaydi:
pr =yh = pa- p
(2.11)
Vakuummetrik bosim nuqtadagi bosimning atmosfera bosimidan qancha kamligini
ko‘rsatadi va
p =
pa da p,.
;
p ->0 da
pf -> p„ bo‘ladi. Shunday qilib,
vakuummetrik bosim 0 dan
p„ gacha bo‘lgan qiymatlami qabul qiladi.
Bosimni o‘lchash uchun texnikada turli birliklar ishlatiladi:
1. Kuch birliklarining yuza birliklariga nisbati, masalan,
N/m2; kgK/m2; kgK/sm2.
2. Suyuqlik ustunining balandliklari, masalan, mm suv. ust. - millimetr suv
ustuni; m suv. ust. - metr suv ustuni, mm sim. ust.- millimetr simob ustuni.
3. Birlik yuzaga to‘g‘ri kelgan berilgan kuch miqdoriga nisbati yoki suyuqlik
ustunining berilgan balandligi miqdorlari, masalan, texnik atmosfera (atm) (1 atm=l
kgK/sm2 = 104 kgK/m2 = 735,6 mm sim. ust.) bar (1 bar = 10s N/m2) va hokazo.
4. Chegirma bosim yuqoridagi birliklarda o‘lchanadi va atm larda hisoblanadi.
2.8. Bosim oMchash asboblari
Bosim o‘lchash asboblari ikki guruhga ajratiladi. Ular suyuqlik va mexanik
asboblardir.
I. Suyuqlik asboblari:
a)
pezometrlar - idishdagi bosim unga ulangan shisha naychada tekshirilayotgan
suyuqlikning ko‘tarilishiga qarab aniqlanadi (2.7- rasm). Idishdagi bosimning katta yoki
kichikligiga qarab pezometr (shisha naycha) da suvning sathi
h„ balandlikka ko‘tariladi.
Tekshirilayotgan A nuqtadagi bosim
p a idishdagi erkin sathdagi bosim bilan undagi suv
ustunining bosimi yig‘indisiga teng. Pezometr orqali aniqlanganda u gidrostatikaning
asosiy tenglamasi yordamida quyidagicha aniqlanadi:
Dostları ilə paylaş: