Her yere çöp atıp çevreyi kirletenleri mutlaka uyarınız

ÇEVRE TEMİZLİĞİ İÇİN YAPABİLECEKLERİMİZ

KATI ATIK NEDİR?
Kullanılma süresi dolan ve yaşadığımız ortamdan uzaklaştırılması gereken katı maddelere katı atık denir.
KATI ATIK ÇEŞİTLERİ NELERDİR?
Evsel Katı Atıklar : Genellikle gıda ve benzeri maddelerin artıkları, ambalaj veya tekstil maddelerinden oluşan atıklardır. Şampuan ambalajları, meyve suyu kutuları, plastik ve cam şişeler, metal konserve kutuları, yiyecek atıkları katı atık
örnekleridir.
Endüstriyel Katı Atıklar: Sanayi ve üretim işlemleri sırasında oluşan atıklardır. Çeşitli hurdalar, kullanılmayan makineler bu sınıfa giren örneklerdir.
Tehlikeli Atıklar: Çevre ve insan sağlığına zarar verebilecek atıklardır. Atık boyalar, atık yağlar, piller, tehlikeli atık örnekleridir. Tehlikesiz hale getirilmelidirler.
Tıbbi Atıklar: Hastane,muayenehane gibi sağlık merkezlerinden kaynaklanan, kullanılmış ilaçlar, tıbbi malzemeler, ameliyat sırasında oluşan atıklardır. Tıbbi atıklar da tehlikeli atık sınıfına girer ve özel yöntemlerle imha edilmelidir.

KATI ATIKLARIN TOPLANMASI, GERİ KAZANIMI, DEPOLANMASI:
Katı Atıkların Depolanması: Katı atıkların çevre ve insan sağlığına zarar vermeyecek şekilde çevremizden uzaklaştırılması için yapılan özel depolama alanıdır.
Yakma: Katı atıkların özel fırınlar içinde yakılarak yok edilmesidir. Isı değeri yüksek olan atıklar yakıldığında, enerji elde edilebilir. Bu enerji;ısı enerjisi veya elektrik enerjisi olarak kullanılabilir.
Kompostlaştırma: Özellikle bitki ve yiyecek atıklarının, çeşitli ortam şartları sağlanarak gübreye dönüştürülmesi ve tarımda kullanılmasını sağlayan bir yöntemdir.

Geri Dönüşüm: Cam, metal, plastik, kağıt, karton gibi değerlendirilebilir atıkların çeşitli işlemlerden geçirilerek yeni bir hammadde veya ürüne dönüştürülmesine geri dönüşüm denir. Bunun için, öncelikle atıkların temiz ve türlerine göre
ayrılmaları gerekmektedir

AMBALAJ ATIKLARININ GERİ TOPLANMASI

Ambalaj atıklarınızı size verilecek renkli torbalarda biriktirin.
Yetkililerce belirtilen zamanlarda dışarıya koyun .
• Plastik su, meşrubat, şampuan ve sıvı deterjan şişeleri, plastik torbalar.
• Teneke- alüminyum meşrubat ve konserve kutuları.
• Yoğurt, krema gibi yiyeceklerin konduğu plastik kaplar.
• Alüminyum folyo kaplı yiyecek ve içecek kutuları.
• Karton ve alüminyumdan yapılmış meyva suyu ve süt kutuları.
• Her türlü plastik maddeden yapılmış ve geri dönüş işareti olan malzemeler.

Aynı torbaya konulmaması gereken Malzemeler

• Motor yağı bidonu.
• Agresol, boya bidonu ve teneke kutuları.
• Margarin kapları.
• Kirli ve yağlı şişeler.


CAMLARIN GERİ TOPLANMASI

Cam atıklarınızı biriktirin;
• Kapaksız cam şişeler.
• Cam su bardakları, sürahi, vazo vb.
• Cam kavanozlar.
• Porselen ve seramik parçaları.
• Ampul florasan vb. Maddeler
• Çok kirli camlar.
• Ayna ve pencere gibi düz camlar.
• Araç camları.
Her yere çöp atıp çevreyi kirletenleri mutlaka uyarınız.
• Açığa atılan pillerin içindeki kimyasal maddeler toprağa ve suya karışarak bizlere zehir olarak geri döneceğinden, açığa pil atmayınız.
• Çöpü kaynağında azaltmalıyız, yoksa çöp dağlarında nefes alamaz hale geliriz.
• Doğal bileşenli temizlik ürünleri kullanınız.
• Şarj olunabilir pilleri tercih ediniz.
• Herhangi bir ürünü alırken geri dönüşümlü olmasına dikkat ediniz.
• Kağıtsal atıkları tutumlu kullanıp, kullanılmış kağıtların geri kazanılmasını sağlayınız.
• Evsel atıklarınızı ayrıştırarak poşetleyip, geri dönüşüme katkı yapınız.
• Ambalaj ürünlerini atmayıp, ambalajlarınızda tekrar kullanınız.
• Bir defa kullanılıp atılan poşetler yerine, sürekli kullanılabilen bez torba ve fileleri tercih ediniz.
• Plastik atıklar doğada çok geç ve zor parçalandığından tekrar kullanılımını sağlayınız.
• Plastik ve naylon atıkları yakmayınız.
• Alışverişlerinizde cam şişe ve kapları tercih ediniz.
• Bahçenizde kimyasal gübre yerine, organik atıklar (hayvan-bitki atıkları) kullanınız.
• Tıbbi atıklarınızı mutlaka belediye görevlilerine teslim ediniz.
• Aşırı gürültü yapmayınız, yapanları uyarınız.
• Gidilebilecek yerlere yaya giderek, oto egzoz gazı atılımını önleyiniz.
• Gereksiz yere elektrik enerjisi kullanmayınız.
• Temiz su israfından kaçınınız.
• Atık sularınızı açığa akıtmayınız.

ÇÖPLERİN AYRI TOPLAMA SİSTEMİ

• Ev, okul, işyerlerinizde biriken atıkların önemli bir bölümü yeniden
değerlendirilebilen nitelikte atıklardır. Bu değerlendirilebilen atıkları temiz ve ayrı
olarak toplayabilirsek bunlardan yeni ürünler üreterek geri kazanabiliriz.
Lastik ve metal ambalaj atıkları doğada uzun yıllar bozulmadığından çevremizde
görülmüş ve kullanım bakımından da kirletmektedir. Geri kazanma işlemiyle hem
atık miktarını azaltmış hem de malzeme tüketimini azaltarak doğal kaynakları
korumuş olacağız.
Ayrıca metal ve plastik ambalajların geri kazanılmasıyla %95 enerji tasarrufu
sağlayacağız. Bu çalışmamızın daha başarılı ve sizlere daha faydalı olması için size
görevler düşmektedir.

ATIK PİLLERİ NE YAPMALI / NE YAPMAMALIYIZ
NE YAPILMAMALI:
1. Ev veya iş yerlerinde kullanılmış (atık) piller evsel çöplerle kesinlikle
karıştırılmamalı ve rastgele sokaklara atılmamalıdır.
2. Atık piller toprağa gömülmemelidir.
3. Atık piller denize, akarsulara, göllere veya kanalizasyona atılmamalıdır.
4. Atık piller ateşte yakılmamalıdır.
5. Atık nikel-kadmiyum pillerinin insan sağlığına oldukça zararlı kadmiyum
maddesi içerdiği unutulmamalıdır.
Ne Yapılmalı:
1. Atık haldeki piller ayrı bir yerde (naylon torba, kutu kavanoz vs.) biriktirilmelidir.
2. Evinizde ve ya işyerinizde atık haldeki piller uzun sürelerle muhafaza edilmemelidir.
3. Atık piller bulunduğunuz yeren yakın mahalledeki atık pil toplama kutusuna atılmalıdır.
4. Atık pillerin bünyelerindeki bazı metallerin geri kazanılabileceği unutulmamalıdır.
5. Atık pillerin toplanması için düzenlenecek kampanyalara gönüllü olarak katılmaya çalışınız.
6. Atık pil toplama noktalarının nerelerde olduğunu araştırınız.
7. Çevrenizde pil kullananları yukarıda anlatıldığı şekilde davranmaya davet ediniz ve örnek olunuz.
8. Son olarak, çevreye dost olan pillerin 1865 yılından beri insanlığın hizmetinde olduğunu çevrenin pek sevmediği civa ve kadmiyum elementlerini içeren pillerdeki sağlığa zararlı maddelerin azaltıldığını ve bu türdeki pil atıkları için yüksek toplama hedeflerinin konulduğunu lütfen unutmayınız. Evde - İşyerinde Neleri Gruplandırarak Ayırmamız Gerekiyor?

KÂĞIT VE KARTONLAR
• Kâğıt ve dergiler
• Kâğıt, karton ambalajlar
• Karton içecek kutular
• Mukavva kutular, kağıt torbalar
• Kullanılmış kağıt ve defterler
PLASTİKLER
• Plastik su ve meşrubat şişeleri
• Bulaşık veya çamaşır deterjan kutuları
• Şampuan şişeleri
• Sıvı yağ şişeleri
• Yoğurt ve margarin kapları
• Kullanılmış plastik ev eşyaları
• Plastik bidonlar
CAMLAR
• Renkli renksiz şişeler
• Su ve meşrubat şişeleri
• Reçel, konserve, sos kavanozlar…
• Bardak, sürahi,,,
METALLER
• Meşrubat ve kola kutuları
• Konserve ve salça kutuları
• Metal mutfak gereçleri
• Teneke yağ kutuları
•
GERİ KAZANIM KONUSUNDA BUNLARI BİLİYOR MUSUNUZ ?
• Geri dönüşüm ve tekrar kullanımın ötesinde, atıkların özelliklerinden yararlanılarak içindeki bileşenlerin fizikseli kimyasal veya biyokimyasal yöntemlerle başka ürünlere veya enerjiye çevrilmesine “Geri Kazanım” denilmektedir.
• Geri kazanımla, doğal kaynaklarımız korunur, enerji tasarrufu sağlanır,
ekonomiye destek sağlanır, çöplüğe giden atık miktarı azalır ve geleceğe yatırım yapılır.
• Türkiye’de atıkların geri kazanımı konusunda uzun yıllardır süre gelen çalışmalar vardır. Cam kağıt, karton, plastik ve metal atıklar özellikle çöp dökme sahalarından ve sokak toplayıcıları kanalıyla sokaklardan toplanmakta ve hammadde kaynağı olarak çeşitli sektörlerde kullanılmaktadır.
• Kullanılmış ambalajların ve diğer değerlendirilebilir atıkların genel çöpten ayrı ve temiz olarak toplanması yöntemi geri kazanım sürecinin ilk aşamasını oluşturmaktadır. Ayrı toplanan geri kazanılabilir atıkların geri dönüşüm işlemine
tabi tutulabilmesi için cinslerine göre de ayrılmaları gerekmektedir.
• Türkiye’de çöp miktarının yaklaşık %15-20’sini geri kazanılabilir nitelikli atıklar oluşturmaktadır.
• Ambalaj çöp değil aynı zamanda bir hammaddedir. Yeniden kazanımı mümkün olan ambalajları evlerimizde ayrı toplayalım.
• Herhangi bir ürünü alırken geri dönüşümlü olmasına dikkat edelim.
• Kağıtlarımızı, defterlerimizi tutumlu kullanıp kullanılmış kağıtları geri kazanalım.
• Tükettiğimiz kağıtları çöpe atmak yerine toplayıp ekonomiye kazandırabilir ve çevre kirliliğini önleyebiliriz.
• Bir ton kullanılmış kağıt, geri kazanıldığında 16 adet çam ağacının bir ton kullanılmış gazete kağıdı kullanıldığında ise 8 adet çam ağacının kesilmesi önlemiş olacaktır.
• İnsanların birbirlerine gönderdiği mektupların % 44’ü okunmamaktadır.
• Yalnızca 100.000 aile gereksiz yazışmayı durdurursa, her yıl 150.000 ağaç
kesilmekten kurtulacaktır.
• Bir insan, ömrünün 8 ayını, gereksiz yazışma zarflarını açarak geçirmektedir.
• Bir büro elemanı yılda, 81 kilo yüksek vasıflı kağıdı çöpe atmaktadır.
• Bir kere kullanıp atacağımız poşetler yerine, sürekli kullanabileceğimiz bez torba,
ve fileleri tercih edelim.
• Plastikler doğada parçalanma süresi en uzun olan madde olduğu için yok
edilmesi güçtür. Bu nedenle bu maddelerin mümkün olduğunca ayrı biriktirilip geri
kazanılmaları sağlanmalıdır.
• Plastik ambalaj atıkları yıkanıp granül haline dönüştürülerek ikincil ürün
üretiminde ham madde olarak kullanılmaktadır. Sera örtüsü, otomotiv sektöründe
plastik torba, marley, pis su borusu, elyaf ve dolgu malzemesi, araba yedek
parçası yapımında kullanılmaktadır.
• Yeni üretime kıyasla, metal ve plastikte % 95 enerji tasarrufu sağlarız.
• Geri dönen her bir ton cam için yaklaşık 100 litre petrol tasarruf edilmiş olacaktır.
• Bir cam şişe doğada 4000 yıl, plastik 1000 yıl, çiklet 5 yıl, bira kutusu 10-100 yıl,
sigara filtresi 2 yıl süre ile yok olmamaktadır.
• Evsel atıklar arasında cam şişe ve kavanozların geri dönüşümü ülkemizde
oldukça eski yıllara uzanmaktadır. Renklerine göre ayrılan cam şişe ve kavanozlar
ve diğer cam atıklar kırılarak cam tozu haline getirilir. Cam tozu, kum, kireç taşı ve
soda külü ile karıştırılır ve yüksek sıcaklıkta şekillendirilerek yeni ürünlere
dönüştürülür.

HANGİ MADDELER GERİ DÖNÜŞTÜRÜLEBİLİR:
Çöpün içindeki geri dönüştürülebilir malzemelerin önemli bir miktarını yiyecek ve içecek ambalajlarında kullanılan metal plastik ve cam atıklar ile kağıt ve karton oluşturmaktadır. Bunun yanında kemik, tekstil parçaları da özel ayırma tesislerinde
geri dönüştürülebilmektedir.

GERİ DÖNÜŞÜM SİTEMİNİN 5 TEMEL BASAMAĞI:
1.Kaynakta Ayırma; Değerlendirilebilir nitelikli atıkları çöple karışmadan oluştukları
kaynakta ayırarak biriktirme.
2.Değerlendirilebilir Atıkları Ayrı Toplama; Bu işlem değerlendirilebilir atıkların
çöple karışmadan temiz bir şekilde ayrı toplanmasını sağlar.
3.Sınıflama; Bu işlem kaynağında ayrı toplanan malzemelerin cam, metal plastik ve
kağıt bazında sınıflara ayrılmasını sağlar.
4.Değerlendirme; Temiz ayrılmış kullanılmış malzemelerin ekonomiğe geri
dönüşüm işlemidir. Bu işlemde malzeme kimyasal ve fiziksel olarak değişime
uğrayarak yeni bir malzeme olarak ekonomiye geri döner.
5.Yeni Ürünü Ekonomiye Kazandırma; Geri dönüştürülen ürünün yeniden
kullanıma sunulmasıdır.

GERİ DÖNÜŞÜM NİÇİN ÖNEMLİDİR ?
1) Doğal kaynaklarımız korunur.
2) Enerji tasarrufu sağlanır.
3) Doğaya zarar veren atık miktarı azalır.
4) Geri dönüşüm geleceğe ve ekonomiye yatırım demektir