Hldlniava V l h o n I n, I,1 V a hjhvi 3a I o I l n V 31 V h fi 11 fi

SARIYER SPOR KULÜBÜ

468

469

SARNIÇLAR

585; Kumköy (Kilyos), 1.666; Rumelifene-ri, 1.453; Uskumruköy, 975; Zekeriyaköy 1.168 olmak üzere, toplam 11.797'ydi.

Ancak daha yukarıdaki mahalleler dökümünde de görüleceği gibi Bahçeköy, 1990'dan sonra belediye sınırları içine alınarak mahalle haline getirildiğinden, bugünkü kırsal kesim nüfusunda değişiklik olması gerekir.

Sarıyer ilçe merkezinde 12 ve daha yukarı yaştaki nüfus 1990'da 124.294'tü. Bunlardan 57.494'ü iktisaden faaldi. Iktisaden faal olmayan 66.800 kişinin yüzde 25'i öğrencilerden, yüzde 10'u emeklilerden oluşuyordu (bak. Tablo II).

Sarıyer İlçesi'nde iktisaden faal nüfusu oluşturan kesim, daha çok ilçe dışındaki işyerlerinde çalışır, ilçede fazla sanayi tesisi yoktur. Başlıca sanayi tesisleri kibrit ve kablo fabrikalarıdır. Çayırbaşı'ndaki vinç fabrikası ile Istinye'deki tersane kaldırılmıştır. Hizmet işkolu ilçenin en canlı ekonomik etkinlik dalını oluşturur. Özellikle kıyı kesiminde otel, motel, lokanta ve bar gibi işyerleri yıl boyunca istanbulluların ilgisini çeker, istanbul'un akciğerlerini oluşturan alanlardan biri olan Belgrad Or-mam'nda yer alan "orman içi dinlenme yerlerindeki gezi yolları, piknik alanları ve kır gazinoları özellikle hafta sonlarında halkın ilgisini görür.

ilçe merkezinde 6 ve daha yukarı yaştaki nüfus 1990'da 144.268'di. Bunun yüzde 90'ı okuryazardı. Bu oran il ortalamasıyla uyum içindedir. Okuma yazma bilenlerin yüzde 85'i bir okul mezunudur. Okul bitirenlerin yüzde 6l'i ilkokul, yüzde 14'ü ortaokul ve dengi meslek okulu, yüzde 16'sı lise ve dengi meslek okulu, yüzde 7'si de yüksekokul ve fakülte çıkışlıdır.

1990'da ilçe merkezinde yaşamakta olanlardan yüzde 40'ı istanbul doğumluydu. Bunu yüzde 10'la Sivas, yüzde 4,4'le Giresun, yüzde 4,2'yle Rize, yüzde 2,7'yle Trabzon ve yüzde 2,5'le Kars doğumlular izlemekteydi.

Sarıyer, doğal ve tarihsel değerler açısından zengin bir ilçedir. Orman varlığının yanısıra su kaynakları da eskiden beri İstanbul için önem taşımıştır. Bu su kaynaklarından bazıları tankerlerle taşınarak ve şişelenerek, içme suyu sıkıntısı her geçen gün biraz daha artan istanbullulara pazar-lanmaktadır. Bu kaynaklardan en ünlüleri Çırçır, Hünkâr, Kocataş ve Sultan sularıdır, ilçe arazisindeki akarsular küçük olmalarına bakılmadan çok eskiden beri istanbul'un su ihtiyacım karşılamak için değerlendirilmiştir. Bu amaçla dereler üzerinde bazı bentler ve bentlerin ardında biriken suları kente akıtmak için sukemerleri inşa edilmiştir. Bunlardan II. Mahmud, Topuzlu ve Valide bentleri ile Bahçeköy ve II. Mahmud sukemerleri ilçe sınırları içindedir, ilçe, eskiden kıyılarındaki plajlarıy-la da ünlüydü. Ama günümüzde istanbul Boğazı kıyısında yalnızca Altınkum ve Ta-rabya plajları faaliyet halindedir. Deniz kirlenmesinin yoğunlaşması nedeniyle, dalyanlar gibi Boğaz'daki öbür plajlar da kapanmıştır. İlçenin en gözde plajı Kil-yos'tadır(->).

İlçede mimari değer açısından önem taşıyan birçok yapı vardır. Bunlar arasında konsolosluk binaları, kasırlar, köşkler ve yalılar dikkati çeker. Baltalimam Kemik Hastalıkları Hastanesi(->), Huber Köşkü^), Maslak Kasırları(-0, Emirgân Ca-mii(->), Şerifler YalısıO) ve Sait Halim Paşa Yalısı(->) bunların en önemlileri arasında yer alır. Sarıyer İlçesi'ndeki en görkemli tarihsel yapı Rumeli Hisarı'dır(->).

İlçe sınırları içinde birçok yükseköğretim kurumu vardır. Bunlar Boğaziçi Üniversitesi, İstanbul Teknik Üniversitesi Aya-zağa Kampusu ve İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi'dir. Türk Silahlı Kuvvetle-ri'nin Harp Akademileri de ilçe sınırları içinde kalır.

Sarıyer İlçesi'nde yaşayanlar deniz ye kara yollarından yararlanarak kentin öbür kesimlerine ulaşırlar. Denizyolu ulaşımı semtlerdeki iskelelerden Şehir Hatları İşletmesi 'nin(-0 vapurlarıyla sağlanır. İlçe kıyılarında balıkçı teknelerinin sığındığı bazı iskeleler vardır. Bunlardan başlıcala-rı Rumelifeneri'ndeki balıkçı barınağı ile Sarıyer'deki küçük dalgakırandır.

Kentin batı kesimini İstanbul Boğazı yakınından Karadeniz kıyısına bağlayan karayolları Sarıyer İlçesi'nde sona erer. İlçede üç önemli karayolu ekseni vardır. Bunlardan biri Boğaz kıyısını izleyen ve değişik semtlerde farklı adlar taşıyan "sahil yolu", ikincisi ise Zincirlikuyu'dan gelip Tarabya kavşağından sonra Hacı Osman Bayırı adıyla anılan ve Kefeliköy'de sahil yoluna bağlanan Büyükdere Caddesi' dir(-*). Üçüncü önemli karayolu ekseni, batı ayağı Rumelihisarı'nda olan Fatih Sultan Mehmet Köprüsü 'yie kenti Anadolu yakasına bağlayan batı-doğu doğrultulu çevre yoludur.

ATİLLA AKSEL