Hldlniava V l h o n I n, I,1 V a hjhvi 3a I o I l n V 31 V h fi 11 fi

RIDVAN PAŞA KÖŞKÜ

Kadıköy llçesi'nde, Erenköy'de Ömer Paşa Sokağı'nda no. 23'te bulunuyordu.

Köşke adını veren Rıdvan Paşa (1855-1906), Matbuat Müdürü Mehmed Nüzhet Bey'in oğludur. İstanbul'da doğmuştur. Kaymakamlık, savcılık gibi idari görevlerden sonra mabeyin başkatipliği ve dahiliye müsteşarlığı yapmıştır. II. Abdülhamid (hd 1876-1909) kendisine paşalık ve vezirlik görevleri vermiştir. Daha sonra şehremini olmuş ve 16 yıl bu görevde kalmıştır. Tepebaşı'nda kışlık ve yazlık tiyatro yaptırmış, Avrupa'dan tanınmış grupların gelmesine yardımcı olmuştur. Bir yol yapımı nedeniyle Rıdvan Paşa ile Abdülrezzak Bey'in arası açılmış, Ali Şamil Paşa'mn adamları tarafından trenden inip arabasına binerken öldürülmüştür.

Maliye memurlarından Süleyman Efen-

di'ye ait olan bu arazide iki ahşap köşk vardır. Şehremini Rıdvan Paşa burayı satın alarak meşhur köşkünü yaptırmıştır. Öldükten sonra köşkü Mabeyinci Faik Bey almıştır. Son olarak Maarif Vekâleti'nce 7.500 altına satın alınmıştır. Yatakhane olarak kullanılan bina, Topçu Reisi Hacı Hüseyin Paşa'mn köşküdür. Bu bina Maarif Vekâleti tarafından son sahibi Hatice Sul-tan'dan satın alınarak okula ilave edilmiştir. Burada II. Meşrutiyet'ten sonra bir kız numune mektebi kurulmuş ve 19l6'da Erenköy İnas Sultanisi, 1924-1925 öğretim yılında ise Erenköy Kız Lisesi(->) ismini almıştır. 22 Şubat 1945'te yanan bu ahşap köşkün yerine 1953'te okulun halen yatakhane ve pansiyon kısımlarının bulunduğu büyük kagir bina yapılmıştır.

Rıdvan Paşa Köşkü'nün iç ve dış süslemeleri, bahçedeki hamamı ve kızı için yaptırdığı kasrın güzelliği dikkat çekiciydi. Her sene 19 Ağustos'ta yapılan cülus şenliklerinde Göztepe-Feneryolu arasındaki Mabeyin Başkâtibi Tahsin Paşa Köşkü, Göztepe'deki Rıdvan Paşa Köşkü ve Suadi-ye'deki Sadi Bey Köşkü'nün gerçekleştirdiği donanmanın güzelliği ve ihtişamı göz kamaştırıcıydı.

Rıdvan Paşa Köşkü, küçük kasrı, hamamı, serası, kameriyesi ve selsebilli havuzları bulunan bir kompleksti. Rıdvan Paşa Köşkü üç katlıydı. Dış cephe at nalı şeklinde ve düz kemerler ile dikkat çekiyordu. Cepheler pilastrlar ve pencere üstlerinde çeşidi formlarda alınlıklar ile ha-reketlendirilmişti. Bunlar üçgen, dikdörtgen ve at nalı şeklindeydi. Çatısı parapet ile gizlenmişti. Büyük boy aynaları, heykelleri, tavanlarda rokoko tarzında süslemeleri bulunan bu köşkten bir yangın nedeniyle günümüze hiçbir şey gelmemiştir. Yıkık bir vaziyette ayakta durmaya çalışan kasır ise ahşap ve Batı etkisiyle yapılmış tek katlı bir binadır. Yapının dış cephesi balıksırtı tarzında, ahşap süslemeleri, ajurlu pencere üstleri, kıvrık "S" ve ters "S" formları ve çatıya geçişte ise her pencerenin üstüne gelecek şekilde dizaynlı küçük sütunçeler üzerinde üçlü kemerler ile hareketlendirilmiştir. Geniş saçaklar dizi halinde ahşap sütunlar tarafından taşınır. Duvarlardaki fresko tekniği ile yapılmış manzara resimleri (ağaçlar, dağ, deniz) oldukça harap bir durumdadır. Odaların kapıları abidevi ölçülerde vitrayla süslenmiştir.

Köşkün hamamı kagirdir. Mekânların üzerleri aydınlık fenerli tonoz ve küçük kubbeler ile örtülmüştür. Pilastrlar, sütun başlıkları, sağır nişler ve çiçek vazoları ile dış cepheye önem verilmiştir.

Merdivenle çıkılan kameriye altıgen biçimlidir. Alt katında mahzen bulunur. Dökme demirden ağaç dallan, bütün kameriyeyi çevreler. Üst örtüsü balık pulu şeklinde çinko kaplıdır. Bütün formlar barok üsluptadır. Köşkün bahçesinde selsebilli havuzlar da bulunmaktadır. Eskiden son derece bakımlı olan bahçede asırlık fıstıkçamları ve çeşitli ağaçlar yer almaktadır.

CAVİDAN GÖKSOY