Hldlniava V l h o n I n, I,1 V a hjhvi 3a I o I l n V 31 V h fi 11 fi

NAMIK KEMAL

(21 Aralık 1840, Tekirdağ -2 Aralık 1888, Sakız Adası [bugün Yunanistan 'da]) Şair, yazar, gazeteci.

Asıl adı Mehmed Kemal'dir. Müneccim-başı Mustafa Asım Bey'in oğludur. Dedesi Abdüllatif Paşa'mn yanında büyüdü ve onunla birlikte imparatorluğun çeşitli bölgelerim dolaştı. Sofya'da bulunduğu sırada yabancı dil öğrendi ve ilk şiir denemelerine başladı. İstanbul'a döndüğünde önce şair ve edebiyatçı çevrelerinde bulundu (bak. Encümen-i Şuara). 1862'de Şinasi ile tanıştı ve onun çıkardığı Tasvir-i Efkâr gazetesine toplumsal içerikli yazılar yazmaya başladı. Sonraki fikirleri ve mücadele çizgisi bu yıllarda oluştu. Daha sonra Yeni Osmanlılar Cemiyeti adını alacak olan gizli İttifak-ı Hamiyet Cemiyeti'ne girdi. Şinasi Paris'e kaçınca, gazetenin sorumluluğunu üstlenerek siyasal muhalefet ve eleştiri yazıları yazmaya başladı. Bu sırada, Yeni Osmanlılar adı verilen bir kısım hürriyetçi Osmanlı aydınları Paris'te toplanmışlardı. Paris'te bulunan Mustafa Fazıl Paşa'mn çağrısı ile ve İstanbul'da giderek daralmaya başlayan siyasal çember yüzünden, Zi-

ya Paşa ile birlikte Mayıs 1867'de Paris'e kaçtı. Buradan Londra'ya geçerek Hürriyet gazetesini çıkardı.

1870'te Yeni Osmanlıların bir bölümüyle anlaşmak ve muhalefeti yumuşatmak isteyen Osmanlı yönetiminin, Zaptiye Nazırı Hüsnü Paşa aracılığıyla yaptığı çağrı üzerine İstanbul'a döndü. 1872'de Avrupa'dan dönen başka aydınlarla birlikte İbret gazetesini çıkarmaya başladı. Ancak bu gazeteye yazdığı "Garaz, marazdır" makalesi gazetenin dört ay süreyle kapatılmasına neden oldu, Namık Kemal de Gelibolu mutasarrıflığına tayin edildi. Gelibolu'da ünlü Vatan Yah ut Silistre oyununu yazdı. Oyun l Nisan 1873'te, Gedik-paşa Tiyatrosu'nda(->) büyük ilgi ve tezahürat arasında oynandı. Seyirciler Namık Kemal'i görmek istiyorlar, alkışların ardı arkası kesilmiyordu. Bir kısım seyirci Namık Kemal lehine tezahürat yaparak, ellerinde fenerlerle Galatasaray'daki İbret gazetesi idarehanesine geldi. Namık Kemal orada da yoktu. Ertesi gün olayların haberi gazetede yayımlanınca İbret, bu defa süresiz olarak kapatıldı. 4 Nisan'da da başka Yeni Osmanlılarla birlikte Namık Kemal de tutuklanarak Magosa'ya gönderildi. Kemal ve diğerleri zaptiyeler arasında Sirkeci'ye kendilerini Magosa'daki zindana götürecek vapura getirildiklerinde, mahkûmları seyreden halkın ilgisizliği, şairi derinden etkiledi. Namık Kemal İstanbul'a, Abdülaziz'in(->) tahttan indirilmesi ve daha liberal bilinen V. Mu-rad'ın(->) tahta çıkarılmasından sonra, 1876'da gelebildi. Ancak V. Murad tahtta çok kısa kalmış, rahatsızlığı nedeniyle II. Abdülhamid 1876'da, meşrutiyet vaadiyle tahta çıkarılmıştı. Namık Kemal 1876' da ilk Kanun-ı Esasi'yi hazırlayan heyette yer aldı. Ancak 1877'de Osmanlı-Rus Savaşı çıktı. Ruslar Yeşilköy önlerine kadar geldiler. Siyasal hava yemden döndü. 1878 başında da Meclis dağıtıldı. Namık Kemal 1877'de beş ay süreyle tutuklandı, daha sonra da Midilli'ye sürüldü. 1879'da Midilli, 1884'te Rodos, 1887'de Sakız mutasarrıflıklarında bulunan Namık Kemal burada öldü, doğum yeri olan Gelibolu yakınındaki Bolayır'a gömüldü. Mezarının üstünde, kendi Ölürsem görmeden bu