İ Ç İ ndek I l e r cilt I ab müktesebatının Üstlenilmesine İlişkin Türkiye Ulusal Programı
MÜKTESEBATIN UYGULANMASINA YÖNELİK İDARİ KAPASİTE
Yüklə 7,49 Mb.
|
5.MÜKTESEBATIN UYGULANMASINA YÖNELİK İDARİ KAPASİTE5.1. Müktesebatın Uygulanmasına Yönelik İdari Kapasite
AB ile ilişkilerde etkin bir koordinasyon sağlanması amacına yönelik olarak, Başbakanlığa bağlı "Avrupa Birliği Genel Sekreterliği" 27 Haziran 2000 tarih ve 4587 sayılı Kanunla kurulmuştur. Bünyesinde iç uyum çalışmalarını yürüten kamu kurum ve kuruluşlarının oluşturduğu İç Koordinasyon ve Uyum Komitesini de bulunduran Genel Sekreterlikte, Büyükelçi sıfatını taşıyan bir Genel Sekreter ve daha önce kendi alanlarında iç koordinasyon işlevini yürüten dört kamu kurumu (Dışişleri Bakanlığı, Devlet Planlama Teşkilatı, Dış Ticaret Müsteşarlığı ve Hazine Müsteşarlığı) tarafından atanan Genel Sekreter Yardımcılarının yönetiminde, ana hizmet birimi niteliğindeki altı daire başkanlığı bulunmaktadır :
1. Malların Serbest Dolaşımı Malların serbest dolaşımı alanında, özellikle Modüler Yaklaşım ile ilgili Kararın uygulanması aşamasında kullanılacak olan bağımsız bir akreditasyon altyapısının oluşturulması aşaması Türkiye Akreditasyon Kurumunun 4 Kasım 1999 tarihi itibariyla resmen kurulması ile tamamlanmıştır. Kurum en kısa zamanda faaliyete geçecektir. Yeni Yaklaşım Direktiflerinin uygulanmasına yönelik olarak yayınlanacak olan Çerçeve Kanun uyarınca uygunluk değerlendirme ve belgelendirme kuruluşları ile bazı yüksek risk grubu ürünlere yönelik mevzuata uygunluğu değerlendirecek ve belgeleyecek olan ve aynı zamanda AB Komisyonuna da bildirilecek olan onaylanmış kuruluşların oluşturulması ve gelişimi gerçekleştirilecektir. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı bünyesinde yapılması düşünülen Piyasa Gözetiminin kendi alanlarındaki mevzuatın uyumlaştırılmasından sorumlu olan her bir Genel Müdürlük altında ayrı birer şube kurulması yoluyla gerçekleştirilmesi planlanmaktadır. Ölçü ve Kalibrasyon faaliyetlerinin yurt genelinde daha etkin, süratli ve verimli bir şekilde yerine getirilebilmesi ve sürekli bir izlenebilirliğin sağlanabilmesi amacıyla Ölçü ve Kalibrasyon Merkezi Laboratuarının kurulması ve diğer il laboratuarlarının tam kadro eğitilmiş personel ve tam donanımlı olarak faaliyete geçirilmesi de zorunlu bulunmaktadır.
Kamu ihalelerine ilişkin uygulamayı yönlendirecek ve şikayetleri çözüme bağlayacak hukuki veya idari (tercihen idari) bağımsız bir kurum oluşturulması ihtiyacı bulunmaktadır. 2. Kişilerin Serbest Dolaşımı Mesleki eğitim belgelerinin karşılıklı olarak tanınmasını temin etmek ve mesleki eğitimde bir standart oluşturulması için işçi, işveren ve devlet kurumlarının yer aldığı bir Meslek Standartları Kurumunun kurulması ve mesleki belgelerin bu kurumun koordinasyonunda diğer ilgili kurumların işbirliği ile yürütülecek ‘Sınav ve Sertifikasyon Sistemine göre verilmesi sağlanacaktır. Meslek Standartlarını düzenleyen ve bir Meslek Standartları Kurumu kurulmasını öngören “Ulusal Meslek Standartları Kanunu” tasarısı taslağı hazırlanmıştır. 3. Hizmetlerin Serbest Dolaşımı Mali hizmetler alanında düzenleme ve denetleme işlevini gören Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu ve Kurumu faaliyete geçmiştir. Bununla birlikte, benzer bir şekilde, diğer mali kuruluşları düzenleyen ve denetleyen birimlerin de, ayrı kurum veya kurullar olarak faaliyet gösterecek şekilde yapılandırılması sağlanabilecektir. Türkiye Bankalar Birliği nezdinde bankacılıkla ilgili “Ombudsman”lık müessesesinin kurulmasında da yarar görülmektedir. Sigortacılık sektöründe Hazine Müsteşarlığı, Sigortacılık Genel Müdürlüğü düzenleyici otorite işlevi görmekte, Sigorta Murakebe Kurulu ise denetleme organı olarak faaliyette bulunmaktadır. Mali hizmetler dışındaki hizmetlerin serbest dolaşımı alanındaki çalışmaların koordinasyonu, bu alandaki Kamu Kurum ve Kuruluşlarının çokluğu da dikkate alınarak, diğer konularda olduğu gibi Avrupa Birliği Genel Sekreterliği tarafından yürütülecektir. 4. Sermayenin Serbest Dolaşımı Hazine Müsteşarlığı, Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü tarafından“Yabancı Sermayenin Teşviki Kanunu”nu yürürlükten kaldıracak “Yabancı Sermaye Kanun Tasarısı” yasallaştığında izin prosedürü kaldırılıp yerine kayıt sistemi getirilecektir . Ayrıca yeni bir idari sistem geliştirilmesi için de çalışmalar sürdürülmektedir. 5. Şirketler Hukuku Sınai Mülkiyet Türk Patent Enstitüsünün altyapı olanaklarının geliştirilmesi ve fikri ve sınai mülkiyet haklarıyla ilgili mevzuatta öngörülen ihtisas mahkemelerinin kurulması gerekmektedir. Patent ve marka vekillerine ait bir birlik oluşturularak vekillik müessesesinin kurumsallaştırılması ihtiyacı da tespit edilmiş bulunmaktadır. Fikri Mülkiyet Bu alanda gerekli denetimin ve koordinasyonun sağlanması amacıyla, mevcut Telif Hakları ve Sinema Genel Müdürlüğünün iki ayrı kurumsal yapı şeklinde organize edilmesi gerekmektedir. Türk fikri mülkiyet sisteminin güçlendirilmesi amacına yönelik olarak, Kültür Bakanlığına bağlı ya da ilgili kuruluş statüsünde bir Enstitü ya da kurumun oluşturulması düşünülmektedir. Ayrıca fikri ve sınai mülkiyet hakları konusundaki uyuşmazlıklarda ihtisaslaşmayı teminen 12 ihtisas mahkemesinin kurulması konusunun da yer aldığı AB destekli projenin sonuçlandırılması beklenmektedir. AB'nin gerekli finansmanı aktarması durumunda, 2005 yılı sonuna kadar sistemin oluşturulması beklenmektedir.
Ulusal düzeyde oluşturulacak bir Devlet Yardımları İzleme ve Denetleme Kurumuna ihtiyaç bulunmaktadır. Oluşturulacak organ ya da kurum, devlet yardımları konusunda AB ile yürütülecek çalışmalarda mevzuat ve uygulama sonuçlarıyla ilgili gerekli bildirimlerin yapılması, bilgilendirme ve karşılıklı soruların yanıtlanmasında aktif olarak görev alacak, devlet yardımlarına yönelik GATT/WTO gibi uluslararası anlaşmalara, AB'de geçerli kural ve ilkelere uygunluğu sağlayacak, ülkemizin çıkarları doğrultusunda gerekli devlet yardımları politikasının oluşturulmasına katkı yapacak, uygulamaya yönelik yasal düzenlemelerin hazırlanmasında rol oynayacak ve uygulama sonuçlarını değerlendirecektir. 7. Ortak Tarım Politikası Tarım kesiminde olan yetki dağınıklığının giderilmesi ve hizmetlerin tek elde toplanması amacıyla “Tarım Hizmetlerinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun Tasarısı” hazırlanmış ve Başbakanlığa sunulmuştur. Söz konusu kanunun amacı, tarımla ve tarımın desteklenmesi ile ilgili kurum ve kuruluşların katılımı ile oluşturulan bir Üst Kurul tarafından; tarımsal politika ve hedefleri belirlemek, tarım sektöründe yeniden yapılanmayı sağlamak, sürdürülebilir tarımın temel ilkelerini belirlemek, uzun süreli tarımsal planlar yapmak, tarımsal destekleme modellerini belirlemek, tarıma ayrılan plasmanların rasyonel bir şekilde kullanımını sağlamak, üretici ve yetiştirici birliklerinin kurulmalarını desteklemek, tarımsal örgütlenme çalışmalarının tek elden yürütülmesini sağlamak, yönlendirmede görevlendirilecek müdahale kuruluşlarını belirlemek, ürün deseni ve ürünler arası parite çalışmalarını yapmak, tarımsal ürünlerin doğal afetlerle ilgili risklere karşı sigorta ettirilmesini teşvik etmek, tarımsal sigorta uygulamalarını yaygınlaştırmak, devletçe yapılacak prim desteği ile ilgili esasları düzenlemek, doğal ve sınırlı bir kaynak olan tarım topraklarının korunması, geliştirilmesi, sürekli olarak üretken bir şekilde kullanımını sağlamak, toprağın amaç dışı kullanımlarını ve yanlış tarım uygulamalarını önlemek, arazinin koruma ve kullanım öncelikleri ile uygulama esaslarını belirlemek, tarımsal üretim parsellerinin, ekonomik işletme büyüklüğünün altında parçalanmasını önlemek, tarımsal üretime konu olabilecek her türlü gen kaynağını korumak, ekolojik ve sözleşmeli tarımsal üretimi desteklemek ve geliştirmektir. Türkiye’de çiftçilerimizin kooperatifler şeklinde teşkilatlanmasını sağlayabilecek hukuki ve mali alt yapı bulunmasına rağmen AB normlarına uygun tarımsal üretici birlikleri mevzuatı henüz bulunmamaktadır. Bu konuda hazırlanan Tarımsal Üretici Birlikleri Kanun Tasarısının bir an önce yasalaşması gerekmektedir. Bu kanun ile AB’de mevcut olan çiftçi örgüt yapısının Türkiye’de de oluşması mümkün olacaktır. Kamudan bağımsız bir yapıda üreticilere üretimden pazarlamaya kadar olan safhalarda hizmet vermek üzere kar amacı gütmeyen organizasyonlar oluşturmaya yönelik söz konusu kanun ile örgütlü çiftçi kesiminin desteklenmesi ve bu yönde teşvik önlemlerinin uygulamaya geçirilmesi sağlanacaktır. Söz konusu örgütlerde denetimin özerkleştirilmesi yönünde düzenlemeler yapılacaktır. Tarım Satış Kooperatif ve Birlikleri hakkında 16 Haziran 2000 tarihinde çıkarılan Kanun ile kooperatif ve birliklerin etkin ve sürdürülebilir bir şekilde özerk ve mali yönden bağımsız bir yapıya kavuşturulmaları hedeflenmiştir. Kooperatif ve birliklerin yeniden yapılandırılması, ekonomik etkinlik ve verimlilik ilkeleri çerçevesinde faaliyetlerini sürdürülebilir bir yapıya kavuşmaları için gerekli çalışma, inceleme ve öneriler Yeniden Yapılandırma Kurulunda oluşturulmaktadır. Tarım Satış Birliklerinin özelleştirilmesi için dört yıllık bir geçiş süresi öngörülmektedir. Türkiye’de tarım ürünleri pazarlama sistemi kamu, özel ve kooperatifler olmak üzere üç kurumsal yapıda yer almaktadır. Pazarlama sistemi içinde kamu kurumları; hububat (TMO), şeker pancarı (TSFAŞ), çay (ÇAYKUR) ile tütün, tuz ve alkol (TEKEL) ürünlerinin pazarlanmasında aktif olarak yer almakta ve fiyat oluşumunda ürün alımları oranında etkili rol oynamaktadırlar. Türkiye Hükümeti ile IMF arasında imzalanan stand-by anlaşmasında yer alan tarım reformu kapsamında bu kurumların bazılarının özelleştirilmesi öngörülmektedir. Tarımda Yeniden Yapılandırma ve Destekleme politikaları çerçevesinde proje bazında 2000 yılında başlatılan ve 2001 yılında tüm yurtta tedricen uygulanması planlanan Çiftçilere Doğrudan Gelir Desteği kapsamında yer alan çiftçi kayıt sistemi ile çiftçiler tapu kayıtlarına göre sisteme dahil edilecektir. Bilgilerin geliştirilerek tarımsal pazarlamada kullanılabilecek verileri içeren bir pazarlama bilgi sisteminin oluşturulması mümkün olacaktır. Tarım Bilgi Sistemi, tarım sektöründe ve kırsal alanlarda sürdürülebilir bir kalkınma sağlamak amacıyla; bilim ve araştırma, tarımsal yayım hizmetleri ve tarımsal eğitim alanlarında etkin bir koordinasyona yönelik kurumsal düzenlemeleri kapsamaktadır. Yaygın olarak doğal kaynaklar ile çevre ve gıda güvenliği konularında etkin politikaların uygulanmasını sağlamak üzere oluşturulan sistem, iyi bir organizasyon ve koordinasyon gerektirmesi bağlamında oldukça geniş bir içeriğe sahiptir. Tarım Bilgi Sistemi içerisinde yer alan unsurlar (kurumlar) dışında üreticiler, tüketiciler, sivil toplum örgütleri ve gıda sanayi arasında uygun bir işbirliğinin sağlanması da önem arz etmektedir. VIII. Beş Yıllık Kalkınma Planı'nda Genel Tarım Politikaları bölümünde Tarım Bilgi Sistemi'nin kurulması yönünde bir ilke yer almaktadır. Yine planda, “tarım sektörü ile ilgili konuları bir bütünlük içinde ele alan Çerçeve Tarım Kanununun çıkarılması” öngörülmektedir."Tarımda Yeniden Yapılandırma ve Destekleme Kurulu”, özel sektör kuruluşları ile çiftçi örgütleri temsilcilerini yeterince kapsamadığından, yeni üyelerin katılımıyla genişletilecektir" ifadesi de planda yer almış olup, ilgili kesimlerin yer aldığı geniş katılımlı bir danışma platformu öngörülmüştür. Tarım Bilgi Sistemi ve tarım sektöründe dolaylı ve dolaysız açılardan söz sahibi kuruluşlar arasında etkin bir organizasyon sonucu yüksek düzeyli bir koordinasyon sağlamayı amaçlayan çerçeve nitelikli söz konusu Kanun ve Kurul, istenen hedefler bakımından bir uyum göstermekte olup, büyük önem taşımaktadır. Tarım Çerçeve Kanununun, kamu kurum ve kuruluşlarının mevcut yetkileriyle ve yürürlükteki kanunlarla mükerrerliğe yol açmayacak şekilde oluşturulması, buna karşılık tarımsal üretim ve yapılanma konularında öngörülen görev ve yetkilerin eşgüdüm içinde yürütülmesini sağlayacak bir biçimde çıkarılması önem arz etmektedir. Ayrıca sivil toplum kuruluşlarının Ortak Tarım Politikasını uygulayacak bir yapıya kavuşturulması gerekmektedir. AB’nin veterinerlik dolayısıyla hayvan sağlığı alanındaki mevzuatına uyum için Türk mevzuatının merkezden taşraya etkin bir şekilde yürütülebilmesi için yetki paylaşımını ve koordinasyon karmaşasını ortadan kaldıracak Merkezi Veterinerlik otoritesinin idari yapılanmada kurulması ve bunun taşra teşkilatı ile doğrudan uzantısının olması gerekmektedir.
Denetleme ve kontrol önlemleri yoluyla balıkçılık piyasasının yapısal gelişmesini izleyecek idari yapının kurulması ve balıkçılık filosu kayıtlarının iyileştirilmesi amaçlanmaktadır. Su ürünleri sektörel faaliyetleri, ana görev olarak Tarım ve Köyişleri Bakanlığına verilmiştir. Ancak su ürünleri sektörü ile ilgili görev, yetki ve sorumluluk çeşitli kuruluşlar arasında dağılmış olup koordinasyon eksikliği yaşanmaktadır. Sektördeki faaliyetlerin etkin bir şekilde yürütülmesi amacıyla, merkez ve il teşkilatındaki yapılanmanın etkinliği ve uyumu göz önüne alınarak Tarım ve Köyişleri Bakanlığının yeniden yapılandırılması gerekmektedir. Topluluk mevzuatının uygulamaya konulabilmesi için Bakanlığın merkez ve taşra teşkilatının bu mevzuatı uygulayabilecek niteliğe kavuşturulması gerekmektedir. Bu amaçla merkezde su ürünleri ile ilgili birimlerin güçlendirilmesi ve koordinasyonun etkinleştirilmesi, özellikle balıkçılık faaliyetlerinin yoğun olduğu illerde ise konu ile ilgili birim oluşturulması gerekmektedir. Her ne kadar Bakanlık tarafından TBMM’ye sunulan Tarımda Yeniden Yapılanma Kanun Tasarısı içerisinde Su Ürünleri Genel Müdürlüğünün kurulması hususu öngörülmüşse de, bu yapılanma, taşra teşkilatı anlamında su ürünleri hizmetlerinin yürütülmesi için yeterli değildir. Su ürünleri taşra teşkilatının, bölge, deniz veya göl havzası anlamında örgütlenmesi gerekmektedir. 9. Ortak Taşımacılık Politikası Demiryollarının yeniden yapılandırılması ve denizyolu taşımacılığındaki güvenlik gereklerine uyumun artırılması hedeflenmektedir. Bu amaca yönelik olarak Ulaştırma Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında 3348 sayılı Kanunda ve Kamu İktisadi Teşekkülleri Hakkında 233 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede ve TCDD Ana Statüsü’nde değişiklik yapılarak, Demiryolları için yeni bir kurumsal yapı oluşturulacaktır. Denizcilik sektöründe Bayrak Devleti, Liman Devleti uygulamalarının etkinliğinin arttırılması için mevcut idari, hukuki ve teknik altyapı yeniden ele alınacak ve gerekli eğitim, malzeme, maddi kaynak temini ve teknoloji transferi suretiyle yeni bir yapılanmaya gidilecektir. Bayrak Devleti Kontrolüne yönelik uygulamalarda etkinlik sağlanması amacıyla doğrudan Denizcilik Müsteşarlığı Bölge Müdürlüklerine bağlı Gemi Sörvey Kurullarının kapasitesi arttırılacaktır. Ayrıca AB Direktiflerinde yer alan kriterlere uygun olarak yeterli sayıda personelle donatılmış Liman Devleti Kurulları oluşturulacaktır.
Türk vergi idaresi Topluluk mevzuatının uygulanması için gerekli temel idari yapılanmaya sahip olup, şu anda idari yapıda ek bir değişiklik yapılması ihtiyacı bulunmamaktadır. 11. Ekonomik ve Parasal Birlik AB Merkez Bankaları Sistemine uyumu sağlamak için, T.C. Merkez Bankası Kanununun, Bankanın görevleri, bağımsızlığı, kamu kurumları ile olan ilişkileri gibi bölümlerinde değişiklik yapılacaktır. Bu değişikliklerle;
12. İstatistik İstatistik alanında kurumlar arası işbirliği ilkelerinin tanımlanması gerekmektedir. AB Müktesebatında belirtilen ayrıntılı çalışmaların yapılabilmesi için sorumlu kuruluşlarda ilave birimlerin (müdürlük, daire başkanlığı, koordinatörlük vb.) oluşturulması gerekecektir. Çeşitli uluslararası kuruluşlar tarafından önerilen Ulusal Hesaplar ile ilgili sistemin uygulanabilmesi amacıyla da gerekli yapısal düzenleme yapılacaktır. Ayrıca tam üyelik aşamasında, Ekonomik ve Sosyal Alanlardaki İstatistik Danışma Komitesi ile İstatistiki Program Komitesinin üye ülkelerin istatistik kuruluşları ile çalışma yöntemi doğrultusunda yeniden bir yapılanmaya gidilmesi gerekli olacaktır. 13. Sosyal Politika ve İstihdam
14. Enerji “Elektrik Piyasası Düzenleyici Kurumu”nun tesisi ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğünün “Petrol Piyasası Düzenleyici Kurumu” olarak yeniden yapılandırılması öngörülmektedir. 15. Sanayi Politikaları AB tarafından mevcut olması gereken anahtar kurumlar olarak sıralanan, özelleştirme ajansı, rekabet otoritesi, kalkınma ajansı (ihracat geliştirme dahil), KOBİ ajansı, ticaret odaları ve iş dünyasını temsil eden derneklerden (yatay ve sektörel) oluşan listenin tamamının muadili kurumlar Türkiye’de mevcuttur. AB tarafından yerel düzey için örnek olarak listelenen bölgesel kalkınma ajansları ve iş geliştirme merkezlerine (“ Euro InfoCenters” dahil) karşılık ülkemizde Güneydoğu Anadolu Bölgesine hizmet veren GAP Bölge Kalkınma İdaresi, MEDA-1 uygulaması sırasında kurulan üç adet iş geliştirme merkezi ve “ Euro Info Center” olarak anılan merkezler mevcuttur. Ulusal planlama kurumu olan Devlet Planlama Teşkilatının da bölgesel planlama birimleri kurması gündeme alınmıştır. Sektörle ilgili olarak Türkiye’nin hukuki bakımdan kurumsal bir eksiği görünmemesine rağmen, bu hukukun uygulanmasında, sektördeki reel durumun uyumunun sağlanması için ilave kurumlara ya da bazı özel imkanların oluşturulmasına ihtiyaç hasıl olabilecektir. İç pazarın rekabetine uyum bakımından Türk sanayiinin AB sanayilerine göre bazı yapısal eksiklikleri, KOBİ ağırlıklı Türk sanayisinin entegre Ar-Ge kapasitelerinin olmayışı, Ar-Ge hizmetleri sektörü ile gelişmiş ticari bağlantılarının bulunmayışı, AB’nin fikri ve sınai mülkiyetin korunmasına yönelik düzenlemelerinin etkin olarak uygulamaya geçmesi nedenleriyle, know-how transferini kolaylaştırıcı ve Ar-Ge hizmeti sunucuları ile ticari etkileşimi geliştirici katalizör kuruluşların oluşturulmasını gerekli kılacaktır. 16. Küçük ve Orta Boy İşletmeler - KOBİ’ler AB tarafınca örnek olarak sıralanan asgari kurumlar bakımından ülkemizde bir eksiklik görülmemektedir. Ancak AB mevzuatının uygulanabilmesi ile Türk KOBİ’lerinin iç pazar koşullarına uyumlarının gerçekleştirilmesi için ilave kurumsal kapasitelerin oluşturulması gerekebilecektir. Türk KOBİ’lerinin finansman darboğazını gidermek için KOBİ finansmanı sahasındaki kurumların kapasitelerini artırmak ve henüz uygulanmayan finansman yöntemlerini uygulamak için yeni kurumları oluşturmak gerekecektir. Yeniden yapılanma ya da embriyo şirketi büyütme yatırımlarına hisse finansmanı sağlanmasını yönlendirecek, yönetim desteğini sermaye finansmanı ile birlikte sağlayacak özel kuruluşlar geliştirilecektir. PHARE kapsamında aday Merkezi ve Doğu Avrupa ülkeleri için geliştirilen KOBİ Finansman Düzenlemesinin Türkiye için de geliştirilmesine ihtiyaç duyulmaktadır. Türk KOBİ’lerinin teknolojik düzeylerinin yükseltilmesi için ülkedeki hizmet sunma kabiliyetleri ile yararlanıcılar arasında piyasa oluşturucu bir köprü kuruluşun tesisi amacıyla bir proje oluşturulmuş olup bu projenin hayata geçirilmesi, KOBİ’lere gerekli destekleri veren hizmet sektörlerinin gelişmesi için ilk momentumu sağlayacaktır. Küçük sanayi sitelerinde de işletmelerinin ortak iş operasyonları yapabilme kapasitelerini geliştirilmesi gerekmektedir.
AB’nin bu alandaki Çerçeve Programlarına katılım için TÜBİTAK gerekli kurumsal alt yapısını kendi içinde hazırlayacak, ilgili diğer kuruluşlarla işbirliği halinde programların uygulanmasında hızı ve esnekliği sağlayacaktır. AB ile yapılacak anlaşmada Çerçeve Programlarının ayrı bir parçası olan EURATOM’a ilişkin anlaşmaya da Türkiye’nin dahil edilmesi halinde, Türkiye Atom Enerjisi Kurumunun da kendi içinde kurumsal düzenlemeye gitmesi gerekebilecektir.
AB'nin Gençlik ve Eğitim Programları'ndan sorumlu Ulusal Ajansın Kuruluş ve Görevleri Hakkındaki Kanuna ilişkin çalışmalar sonuçlandırılıp, uygulamaya konulacaktır. Ayrıca mesleki eğitim belgelerinin karşılıklı olarak tanınmasını temin etmek ve mesleki eğitimde bir standart oluşturulması amacına yönelik olarak bir Meslek Standartları Kurumunun kurulması eğitim açısından da önem taşımaktadır.
4502 sayılı Telekomünikasyon Kanunu ile sektörde bağımsız düzenleyici otorite kurulmuş, rekabetin sağlanmasına yönelik düzenleme faaliyetlerine başlanmıştır. Bu yeni yapılanmada, Ulaştırma Bakanlığı genel politikaları belirleyecek ve lisansları verecek, Telekomünikasyon Kurumu da verilen lisanslar ve sunulan tüm telekomünikasyon hizmetlerine ait gerekli teknik, idari ve mali işlemlerle denetim görevini yerine getirecektir. 20. Bölgesel Politikalar 2005 yılına kadar, ihtiyaç duyulan illerde Devlet Planlama Teşkilatının idari bölge birimleri kurulacaktır. 21. Çevre Mevzuatın uyumlaştırılması sürecinde mevcut kurumsal yapıda herhangi bir değişikliğe gerek duyulmamaktadır. Ancak mevzuatın etkin uygulaması için, Çevre Bakanlığı ve diğer ilgili kurumların sorumluluklarının açık ve net biçimde tanımlanması ve Hıfzısıhha Merkezi’nin kurumsal yapısında değişiklik gerekmektedir. Bu arada atık yönetimi sistemlerinin uygulanması amacı ile merkez ve yerel düzeyde yönetimin güçlendirilmesi önem arz etmektedir. Kalifiye ve yeterli sayıda eleman istihdamı ve eğitim programlarının uygulanması, bölgesel anlamda tehlikeli atık envanterlerinin miktar ve içerik olarak belirlenmesi gereklidir. İzleme ve yönetim merkezinin ve NATURA 2000 sisteminin oluşturulması için gerekli faaliyetleri hazırlayan Daimi Komitenin Çevre Bakanlığı bünyesinde kurulması önem taşımaktadır. “İyi Laboratuar Uygulamaları” nın yürütülebilmesi kapsamında kimyasal ürünlerin fiziko kimyasal ve toksikolojik testleri için yeni toksikoloji laboratuvarları kurulması veya mevcut laboratuarların komplike analiz cihazları ile donatılması zorunludur.
Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın Hazırlanması ve Uygulanmasına Dair Kanun Taslağının yasalaşmasını takiben ürünlere ilişkin teknik mevzuatı hazırlama ve yürütme görevini üstlenecek yetkili kamu kurum ve kuruluşları oluşturulacaktır. Bu yetkili kamu kurum ve kuruluşlarının belirleyeceği onaylanmış kuruluşlar ve uygunluk değerlendirme kuruluşları devreye girecektir. 23. Adalet ve İçişleri Jandarma birliklerinde -sınır birlikleri dahil- karakol seviyesine kadar telsiz haberleşme sistemi mevcuttur. İl Jandarma Komutanlıklarında ve sınır tugay/tümen komutanlıklarında çok kullanıcılı bilgisayar sistemi ve iletişimi mevcuttur. İlçe Jandarma Komutanlıkları ile Jandarma Karakol Komutanlıklarının, Jandarma Bilgi Sisteminden yararlandırılmalarına yönelik altyapı çalışmalarının esas itibariyle 2001 yılında tamamlanması öngörülmektedir. Kaçakçılık suçlarına ilişkin polis bölgesi kayıtları, Kaçakçılık Network İletişim ve Sorgulama Sistemi Projesi altında, halen İçişleri Bakanlığı Emniyet Genel Müdürlüğü Kaçakçılık ve Organize Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığınca tutulmaktadır. Bu projenin diğer kolluk birimlerince yapılan yakalamaları da kapsayacak şekilde genişletilmesini sağlayacak teknik altyapı ihtiyaçlarının öncelikle belirlenmesi öngörülmektedir. Ulusal nitelikli bu ağın Avrupa Uyuşturucu ve Uyuşturucu Bağımlılığı İzleme Merkezine bağlı Avrupa Uyuşturucu Bağımlılığı Enformasyon Ağı (REITOX) ile uyumunun sağlanması imkanları da araştırılacaktır. REITOX'a katılım için bu enformasyon ağının yapısı hakkında teknik bilgilere ihtiyaç duyulmaktadır. Maliye Bakanlığı Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığının organizasyon yapısında Kurulun etkinliğini artırmaya yönelik değişiklik yapılması öngörülmektedir. Rüşvet, yolsuzluk ve kara para aklamayla etkin bir mücadele için veri tabanı oluşturulması ve denetimin artırılması hedeflenmektedir. İçişleri Bakanlığı bünyesinde AB konularında koordinasyon için mevcut idari yapılanmanın güçlendirilmesi ve personel kadrosunun geliştirilmesi öngörülmektedir. Bu çerçevede, Emniyet Genel Müdürlüğünde polis işbirliği için idari bir birim oluşturulması planlanmaktadır. Bilişim ve bilgisayar suçlarıyla ilgili olayların aydınlatılmasında Kriminal Polis Laboratuarları Dairesi Başkanlığı Ses-Görüntü Data İncelemeleri Şube Müdürlüğü bünyesinde Data İncelemeleri Büro Amirliğinin faaliyete geçirilmesi planlanmaktadır. Dış finansmanı Dünya Bankası kredisinden temin edilen “Gümrük İdaresinin Modernizasyonu Projesi” (GİMOP) kapsamında, gümrük işlemlerinin bilgisayar ortamında yürütülmesine ilişkin çalışmalar son aşamasına gelmiştir. Proje tamamlandığında, Topluluk müktesebatının gümrük işbirliğiyle ilgili alanlarda uygulanması için gerekli idari ve teknik yapı geliştirilmiş olacaktır. Adalet Bakanlığı bünyesinde halen Avrupa Topluluğu Koordinasyon Dairesi olarak faaliyet göstermekte olan birim, kanun değişikliği sonrasında Genel Müdürlük olarak daha etkin hizmet verebilecektir. Adli reform süreci çerçevesinde, Kişisel Verilerin Korunması Kurumu, İstinaf Mahkemeleri, Fikri-Sınai Haklar İhtisas Mahkemeleri, Türkiye Adalet Akademisi, Uzlaştırma Kurulları ve İnfaz Hakimliği ihdası öngörülmektedir. Ayrıca, Ceza ve Tevkif Evleri Genel Müdürlüğünün yeniden yapılanması çerçevesinde, Çocuk ve Gençlik Hizmetleri Dairesi Başkanlığının, Çocuklar İçin Gözlem ve Tedbir Merkezleri ile açık ve kapalı gençlik kurumlarının kurulması hedeflenmektedir.
Modern bir idari yapının oluşturulması için sarf edilen çabalar Gümrük Birliğinden önce başlamış olsa da Gümrük Birliği'nin 1 Ocak 1996 tarihinden itibaren yürürlüğe girmesi yapılan çalışmalara ivme kazandırmıştır. Bu çalışmalardan biri de, Adalet ve İçişleri bölümünde de değinilen ve 1993 yılından bu yana sürdürülen "Gümrük İdaresi'nin Modernizasyonu ve Otomasyonu Projesi"dir. Projenin hedefleri arasında mevzuatın ve rejimlerin geliştirilmesi, Gümrük teşkilatının yeniden düzenlenmesi ve daha etkili vergi tahsilatı ile seçici ancak daha etkili Gümrük kontrolünü sağlamaya yönelik bilgisayar sisteminin geliştirilmesi ve uygulanması yer almaktadır. Dış finansmanı Dünya Bankası kredisinden temin edilen “Gümrük İdaresinin Modernizasyonu Projesi” (GİMOP) kapsamında, gümrük işlemlerinin bilgisayar ortamında yürütülmesine ilişkin çalışmalar son aşamasına gelmiş olup, projenin tamamlanması ile Topluluk müktesebatının gümrük işbirliği ile ilgili alanlarda uygulanması için gerekli idari ve teknik yapı geliştirilmiş olacaktır. GİMOP çerçevesinde geliştirilen ve Fransa’dan satın alınan SOFIX çekirdek yazılımının üzerine inşa edilen BİLGE yazılımı sayesinde, özet beyan, gümrük beyanı ve transit beyanı bilgisayar ortamında yapılmaya başlanılmıştır. BİLGE sistemi Türkiye’de geliştirilen ve dış ticaret erbabının kendi bürolarından gümrük idarelerine beyanda bulunmalarına olanak sağlayan CUSTOMS/EDI yazılımı ile daha da etkin bir yapıya kavuşturulmuştur. Keza, halen yazılımı devam eden “DATA-WAREHOUSE” yazılımının da devreye girmesi ile birlikte, gümrük idaresinden yapılacak sorgulamalardan kısa süre içinde doğruya en yakın sonucun alınması mümkün hale gelecektir. Böylece, Türk Gümrük İdaresi yeni bir teknoloji ürünü olan EDI (Elektronic Data Interchange) ve DATA-WAREHOUSE yazılımlarını geliştiren ve kullanan ilk kamu kuruluşu olacaktır. BİLGE Sistemi ilk olarak 1998 yılında İstanbul Atatürk Havalimanı Gümrük Müdürlüğünde pilot uygulamaya alınmıştır. CUSTOM/EDI yazılımının pilot uygulamasına da 1999 yılında geçilmiştir. Daha sonra her iki sistemin diğer gümrük idarelerine de yaygınlaştırılması işlemlerine başlanılmıştır. Bunun sonucunda, 2000 yılı sonu itibariyle Türkiye’deki tüm gümrük işlemlerinin yüzde 75’i elektronik ortamda yürütülür hale gelmiştir. Bu oran 2001 yılının Ekim ayı itibariyle yüzde 95’e ulaşacaktır. Modern bir Gümrük İdaresinin oluşturulmasına yönelik çalışmalar, idari yapının teşkilat kanunu ile değiştirilmesini de içermektedir. Bu bağlamda, Gümrük İdaresi'nin teşkilat yapısı da yeniden düzenlenecektir.
Bütçe organizasyonu, AB bütçesinden sağlanacak fon akımlarının etkili yönetimine imkan verecek bir hale getirilmelidir. Diğer yandan, AB mevzuatının özkaynaklar ve idari altyapı bağlamında uygulanması amacıyla; her bir üye devlette, değişik tipteki özkaynakların (geleneksel, KDV, GSMH) ülkeye katkısını sağlayacak sistemi gerektiği gibi kurabilen ve katkıyı yapabilen bir organ veya organların Türkiye’de de oluşturulması gerekmektedir. Bu durum, Türkiye’nin topladığı gümrük vergileri seviyesi ve KDV’nin şeffaf, doğru ve güvenilir bir şekilde hesaplanma kapasitesi ile ülke GSMH’sının tam olarak hesaplanabilmesini içerir. Bu hesaplamalar uyumlaştırılmış ve kontrol edilebilir bir şekilde yapılmalı ve bu bilgiler Komisyona kontrol imkanı sağlayacak şekilde, en az üç yıl kullanılabilir şekilde muhafaza edilmelidir. Türkiye’nin Topluluk özkaynaklarına katkı düzeyini düzgün bir şekilde hesaplayacak idari kapasitesinin yanında, Topluluk bütçesine tahsis edilen kaynakları layıkıyla toplayacak ve zamanında transfer edecek idari kapasiteye de sahip olması zorunludur. Bunun ötesinde, Türkiye durumunu her bir özkaynak türü itibarıyla muntazaman ve doğru şekilde rapor etmek için de gerekli idari kapasiteyi oluşturmak zorundadır. Mevcut kurumsal yapılar, organizasyonlarını ve bütçelerini çerçevesi bir anlamda yeniden çizilen mali sisteme uyarlamak zorundadır. Yine bu anlamda sisteme dahil edilecek yeni mekanizmaların işleyiş kazanması için gerekli olan kurumsal alt yapı çalışmaları tamamlanacaktır. Dış denetim birimlerinin bir çatı altında toplanması da özellikle koordinasyon probleminin çözülmesi ve dış denetimde etkinliğin sağlanması amacıyla önem taşımaktadır. Muhasebe, denetim ve raporlama standartlarını geliştirecek ve uygulamayı izleyecek bağımsız mesleki kurullar oluşturulacaktır.
Kamu kesimi ve özel kesim personelinin yabancı dil seviyelerinin yükseltilmesi ve AB konularında farklı düzeylerde eğitim verilmesi çalışmalarına devam edilmiş ve Ankara Üniversitesi Avrupa Topluluğu Araştırma ve Uygulama Merkezi kurslarıyla yabancı dil alanında 3177, Temel Eğitim alanında 2567, Uluslararası İlişkiler alanında 826, Ekonomik ve Mali Politikalar alanında 362, Ortak Tarım Politikası alanında 63, Sosyal Politikalar alanında 59, Sanayi Politikası alanında 13 ve Topluluk Hukuku alanında 22 olmak üzere, toplam 7089 personelin eğitim görmeleri sağlanmıştır. Diğer yandan, AB Komisyonu kaynaklı Jean Monnet Bursları ile değişik kamu kuruluşları ve üniversitelerden yaklaşık 100 kişinin yurt dışında eğitim görmeleri temin edilmiştir. Türkiye üniversitelerinde AB ile ilgili faaliyetlerin tespitini konu alan araştırma sonuçlanma aşamasına getirilmiş bulunmaktadır. Ayrıca, yüksek öğretim programlarında AB ve uluslararası konulara ağırlık verilecek biçimde gerekli değişikliklerin yapılması ve üniversitelerde “Türkiye–AB İlişkileri Araştırma Merkezleri” kurulması yönünde çalışmalar sürdürülmüştür. Bu kapsamda, aşağıda sayılan üniversitelerde araştırma merkezleri kurulmuştur :
Yüklə 7,49 Mb. Dostları ilə paylaş:
|