İmam həSƏNƏ (Ə) VƏSİYYƏTİNİN ŞƏRHİ İLƏ Əxlaq dərsləRİ) İKİNCİ Cİld müƏLLİF: ustad misbah yəZDİ

DOSTLUQ QIRILASI DEYİL

Zikr olunmuş dürlü kəlam dostluğun formalaşmasında ilkin addımlarla bağlıdır. Buyuruq dostluğun formalaşma mərhələlərini açıqlayır. Bə’zən dostluq təklifi qəbul olunur, bə’zən isə qarşı tərəf dostluğa meyl göstərmir. Bu halda, dediyimiz kimi, insan öz təklifini zorla qəbul etdirməməlidir. Amma dostluq təklifi qəbul olunduğu vaxt, şübhəsiz ki, məsələyə başqa formada yanaşılasıdır. Yə’ni insan bir şəxsi dostluğa seçdikdən sonra və tərəflər bir-birlərinə bağlandıqları vaxt yeni məsələlər ortaya çıxır. Əgər dostluq yarandıqdan bir müddət sonra tərəflərdən biri soyuqluq göstərərsə, nə etmək lazımdır? Görən əvvəlki kimimi rəftar etməliyik? Qarşı tərəf dostluq hüquqlarını pozur deyə, bizdəmi dostluğa son qoymalıyıq? Cavab budur ki, yox! Bu halda başqa bir ünsiyyət qaydasına əməl etmək lazım gəlir.

Əgər dostluq düzgün şəkildə, dini əsaslar üzərində qurulmuşdursa, bu dostluğu pozmaq düzgün iş deyil. Əgər dini və dünyəvi həyatımız üçün münasib bir dost seçmişiksə, qarşı tərəfin soyuqluğu səbəbindən dostluq pozulmamalıdır. Əksinə, çalışmalıyıq ki, qırılmaqda olan dostluğu möhkəmləndirək. Dostumuzu əsassız səbəblərə görə itirməməliyik. Bəli, ilkin mərhələdə dostluğu zorla qəbul etdirmək düzgün deyil. Amma dostluq yarandıqdan sonra hansısa bəhanələrlə bu dostluğu qırmamalıyıq. Bu barədə imamlardan (ə) müxtəlif bəyanatlar nəql olunmuşdur. Əvvəlki söhbətlərimizdə onlardan bə’zilərini xatırladıq. Əmirəl-mö’minin (ə) isə buyurur ki, əgər dostun əlaqəsini qırmaq istəyirsə, sən bu dostluğu qorumağa çalışmalısan. Məbada, bu dostluq əlaqəsinin qırılması ilə razılaşasan. İki pəhləvan güləş meydanında bir-birlərinə qalib gəlmək istədikləri kimi, siz də qalib gəlməyə çalışmalı, dostluğunuzu hifz etməlisiniz. Dostluq əlaqəsinin möhkəmləndirilməsi üçün bütün qüvvənizi sərf etməlisiniz, öz qələbənizlə dostluğun puça çıxmasının qarşısını almalısınız. Ona görə də buyurulur ki, məbada, səndən uzaqlaşmaq istəyən dosta məğlub olasan. Əksinə, qalib gəlməyə çalışmalısan. Dostluğu qorumaq sə’ylərin qarşı tərəfin dostluğu pozmaq sə’ylərindən zəif olmasın. Əgər qarşı tərəf dostluğu pozmağa çalışırsa, sən onun niyyətini boşa çıxarmalısan. Həzrətin (ə) buyuruğu dostluğun qorunmasında insanı şücaətləndirir və o, öz güclü müqaviməti ilə dostluğu qorumağa çalışır. «Məbada, qardaşının dostluğu qırmaq gücü sənin dostluğu qorumaqdakı gücündən çox ola». Əgər o, bu işdə məqsədinə çatsa, bil ki, sən zəifsən və ona təslim olmusan. Həzrət Əlinin (ə) tövsiyyəsinə görə isə sən ondan güclü olmalı, dostluq rabitəsinin qırılmasına imkan verməməlisən. Eləcə də, əgər sizin dostluğunuz Allah istəyincədirsə, bu dostluğu hökmən qorumaq lazımdır. Bu ilahi dostluğu boş yerə əldən çıxarmayın. Çünki insanın dünya və axirəti üçün yaxşı dost olduqca zəruri və əhəmiyyətlidir.