masalan:
متسود
!
مراد غارس هفاک کي زا نم
ميور یم اجنآ بشما ٬ایب .
125
.
Dustam! Man az yek kāfe sorāγ dāram. Biyā, emšab ānjā miravim.
Do‘stim! Men bir kafeni bilaman. Kel, bugun kechasi u yerga boramiz.
دورب وا غارس هب مناخ یجبآ هک دشن رابﮑي یراﮑتمدخب دوب هتفر خرهام هک مین و لاس کي تدم رد
دسرپب ار شلاوحا اي
126
.
Dar moddat-e yek sāl-o nim ke Māhroh rafte bud bexedmatkāri yekbār našod
ke Ābjixānom be sorāγ u beravad yā ahvālašrā beporsad.
Mohroxning xizmatkorlikka ketganiga bir yarim yil bo‘lgan bo‘lsa ham,
Objixonim uni biror marta yo‘qlab yoki ahvolini so‘rab bormadi.
غارس هب یدوزب ناوج درم و تفر دهاوخن رتلااب نيا زا شورف هک دوب هدرک رﮑف لوا زا نوچ
.
خ شنادنفسوگ
تفر دهاو
127
Čun az avval fekr karde bud ke foruš az in bālātar nahāhat raft va mard-e
javān be sorāγ-e gusfandānaš xāhad raft.
Narhning bundan balandroqqa ko‘tarilmasligini ilk o‘ylaganidayoq yosh
yigit qo‘ylarini qidirib (yo‘qlab) ketadi.
Turkiy tildan fors tiliga yangi ma’no kasb etib o‘zlashgan bunday turkiy
so‘zlarning miqdori ham ko‘p emas. Agar ularning fors tilidagi yangi ma’nolariga
e’tibor bersak, ularning turkiy tillardagi ma’nolariga bog‘liqlik va yaqinligi bor.
125
www.eccim.com/site.aspx( هفاک
)
126
Ҳазратқулов Ж.Е., Абдусаматов М.Ш. Эрон адабиёти хрестоматияси. –Тошкент: Ўзбекистон, 1992. –Б.
94.
127
.نازورف شهوژپ و رشن:نامرهق ارآ لد :مجرتم رگایمیک :ولیئوک ولوئاپ
82
4.4. Ma’no o‘zgarishsiz turkiy tildan fors tiliga o‘zlashgan so‘zlar
Turkiy o‘zlashmalar orasida o‘z ma’nosini o‘zgartirmay ko‘chgan so‘zlar
ko‘pchilikni tashkil etadi. Bunday o‘zlashmalarga odatda turkiy tillarning o‘zida
bir ma’noga ega bo‘lgan so‘zlar kiradi. Bular asosan terminologik leksika bo‘lib,
narsa va hodisani nomlash vazifasini bajaradilar. Masalan, كلا
alak
‘elak’, قشاق
γāšoγ
‘qoshiq’, باقشب
bošγāb
‘likopcha’, هغابرق
γurbaγe
‘qurbaqa’, هبملت
tolombe
‘nasos’,
قامیق
γeymāγ
‘qaymoq’,
یچیق
γeyči
‘qaychi’,
ت
هچناپ
tapānče
‘to‘pponcha’,
ناقزاق
γāzγān
‘qasqon’,
زاغ
γāz
‘g‘oz’ kabi so‘zlar. Masalan:
نآ
نز
ملاس
درك
و
تفگ
” :
لاف
ىم
مریگ
.
هرهم
رام
ميراد
كلا٬
ودرگ٬ریبلغ٬
“ …
128
.
Ān zan salām kard va goft: “Fāl migiram. Mohre-ye mār dārim, alak,γalbir,
gerdu…”.
O‘sha ayol salom berdi va dedi: “Fol ko‘raman. O‘qib qo‘yamiz, elak,
g‘albir, yong‘oq …”.
.
129
دندش لخاد و درك زاب اررد ٬دروآرد تفچ ىوت زا دوب نولك ىاج هب هك ار ىروخياچ قشاق
γāšoγ-e čāyxuri rā ke be jā-ye kolun bud ke az tu-ye čeft dar āvard, dar rā bāz
kard va dāxel šodand
Surma zulfin o‘rniga tiqib qo‘yilgan choy qoshiqni halqadan sug‘irib olib
eshikni ochdi va ichkariga kirdi.
دندروآ ار هبملت ٬دش هدایپ مه وا
.
دنچ
ىيات
هبملت
دندز
130
.
U ham piyāde šod, tolomberā āvardand. Čandtāi tolombe zadand.
U ham tushdi, nasosni olishdi va biroz balon damlashdi.
128
.٣٣.ص.١٨٤٤ ٬ریبک ریما :نارهت – .نوخ هرطق هس .تياده قداص
129
.١٦٨ .ص.١٨٣٥ ٬زربلا رشن:نارهت –.روك لد .حیصف لیعامسا
130
.١١٦ .ص.١٨٣٣ ٬رثوك :نارهت –. راتس .دمحا لا للاج
83
Yuqorida كلا
alak
, قشاق
γāšoγ
, هبملت
tolombe
, کزب
bazak
kabi so‘zlar misol
tariqasida berildi. Bunday turdagi turkiy o‘zlashmalarning xarakterli tomonlaridan
biri shuki, ular aniq bir funksional sferaga xosdir va semantik turg‘undirlar.
Dostları ilə paylaş: |