İstanbul ansiklopediSİ Büyükada Camii (Resim: Kemal Zeren)

Hakkı Göktürk

AYİOS İOANİS PEODROMOS AYAZMASI — Kadırgada, Kadırga limanı Caddesinde 66 numaralı evin bahçesindedir. Methal kısmı kiremit örtülü ahşap bir çatı, ayazma kısmı alçak kagir bir yapıdır; içinde derin bir kuyu vardır.

Hakkı Göktürk

AYİOS İOANİS PRODROMOS AYAZMASI — Kalamışta, Kalamış İskelesi Sokağında Ayios İoanis Hırisostomos kilisesin-dedir, mabedin içinde, ikonostasionun sol tarafında duvar içindedir, 12 metre kadar derinlikte bir kuyu olup alt kısmı yer altında üstü tonoz bir dehliz halinde uzanır. Narteks-te de ayrıca bir ayazma yeri yapılmıştır ki buraya 1937 yılında Elekterios Elefteriadu adında biri tarafından gayet güzel bir mermer

tekne konmuştur, kabartma nakışlarla müzeyyen dört ayak üstünde bu tekne üç musluklu, ve serapa kabartma çiçeklerle müzeyyen olup ortada, yine kabartma olarak bir tabak içinde Ayids İoanis'in kesik başı nalıtedilmiştir. Ayazma suyu bu tekneye tulumba ile çekilir. Kilise yapılırken temel kazasında çıkmış oyma başlıklı yekpare mermer bir Bizans sütunu da burada durmaktadır-.

Hakkı Göktürk

AYİO'S İOANİS PRODROMOS AYAZMASI — Pendikte, Tuzla yolundadır; Temenna demlen mevkidedir. İki yanı ve üstü ka-bataş ile örülmüş bir su yoludur, etrafı ağaçlarla bezenmiş bir mesire yeridir. Yazın çok sıcak ve kurak zamanlarda suyunun baz'an çekildiği görülür.

Hakkı Göktürk

AYİOS İOANİS PRODROMOS AYAZMASI — Salmatomrukta, Araf Sokağında Pa-naiya kilisesindedir. Soleanın sağ cenahının altındadır, îki metre kadar uzunlukta, bir buçuk metre kadar genişlikte bir tonozdur.

Beş taş basamaklı merdivenle inilir. İçerisinde bir kuyu bulunmaktadır.. Narteksin sol tarafına ayrıca bir oda yapılmış, içerisine üç musluklu bir mermer tekne konmuştur. Kuyudan kova ile çıkarılan su bu tekneye doldurulur ve buradan içilir. Müteaddit ikon-larla müzeyyendir.

Hakkı Göktürk

AYİOS İOANİS PRODROMOS AYAZMASI — Samatyada, Narlıkapıda, sur dışarısında Ermeni kilisesi yanındaki küçük kapıdan geçilerek deniz kenarında Faruk Cem'-in evinin içindedir. Duvarda bir höcre olup önünde bir kuyu bulunmaktadır. Höcrenin duvarında küçük demir çiviler vardır. Söylenildiğine göre burada bulunan yazılı ve haçlı bir taşı kiliseye almışlar. Evvelce yanında bulunan üç kubbeli tonoz yıkılmış veya yıktırılmış, bugün bir tonoz kalmıştır.

AYİO İOANİS RUM ORTODOKS KİLİSESİ — Arnavudköyünde, Arnavudköy, Kuruçeşme .Caddesindedir; dört duvar üzerine kiremit örtülü bir çatı ve ortasında yüksek kasnaklı bir kubbeden ibaret kagir bir yapıdır; 1814 senesinde inşa 'edilmiştir. Bu tarihten, önce küçük bir mâbed olup patrikhane-

nin yazlık kilisesi idi. Kubbe kasnağı dört pencerelidir, iç sathı ikonlar ile tezyin edilmiştir; zemini mermer döşelidir, îkonostasionu, încil okuma yeri ve despot kürsüsü ahşap olup kabartmalarla süslüdür ve altın yaldızlıdır; Kapıdan girince sağda oyma ve kabartma kor-nişli dört ince sütunlu ve altın yaldızlı büyük bir çerçeve için Ayios îoanis'in gümüş kaplı bir ikonu vardır. İki_tbüyük bakır şamdan, mü-teaddid kandil ve bir avize kilisenin tezyinatı arasındadır. Kilisenin giriş kapısında sekiz basamak taş merdiven çıkılır. Çan kulesi avluda, asıl binadan ayrı yapılmıştır.

Hakkı Göktürk

AYİOS İOANİS RUM ORTODOKS KİLİSESİ — Büyükadada, Çınar Meydanında idi. On iki sene kadar evvel belediyece istimlâk edilerek yıktırılmış, yerine park yaptırılmıştır.

Hakkı Göktürk

AYlOS İOANİS RUM ORTODOKS KİLİSESİ — Galatada, Hacı Mini mahallesinde, Sakızcılar sokağı, Kaval Sokağı ve Vekilharç Sokağı ve Necatibey Caddesi arasında kalan ada üzerindedir. 1934 Belediye Şehir Rehberinde Sakızcılar Sokağı Sakızcılardan bozma olsa gerektir.

Galatada Ayios İoanis Kilisesi (Resim: Salih Sinan)

Kilise 1843 de Sakızlı tüccar ve gemicilerin ianesiyle yaptırılmıştır, inşası tarihinden bu satırların yazıldığı zamana kadar da (1947) Sakızlıların elindedir, hademe ve ruhbanını Sakızlı mütevelli heyeti tâyin eder, ruhbanın tayin tasdikini patrikhaneye arzeder. Bu kilise eskiden âdeta bir maslahatgüzarlık vazifesi görmüştür. Sakızlıların îstan-buldaki bütün medenî ve ticarî aMdleri burada yapılır, buradan verilen ilâmlar ve hüccetler, burada tanzim edilen mukavelenameler fevkalâ bir itibara sahip imiş.

Vaktiyle bir Katolik kilisesi imiş; birkaç defa yanmış ve tamir edilmiş, son bir yangından sonra tamirine Katoliklerin parası yetişmemiş, bunun üzerine zengin Sakızlı Ortodokslara terketmişler. Kilise 1843 denberi tamir görmemiştir.

Dört kagir duvar üzerine içi tonozlu, dışı kiremit örtülü bir çatıdan ibaret bir binadır. Avluda bulunan ahşap çan kulesi harap bir haldedir. Vaktiyle kilisenin yanında bulunan bir mezarlık kaldırılmış ve mermerden büyük kabir taşları yazıları üste gelmek üzere avluya döşenmiştir, kabir taşının bir avlu zemini olması hazin bir şey olsa gerektir; bu taşların içinde en yenisi 1865 tarihini taşır. Kilisenin narteks kısmında da duvarlara yerleştirilmiş birkaç taş vardır; bunların arasında taşçı ustası-heyketraş F. Regus'-un imzasını taşıyanlar, bunlar içinde de 1860 da ölmüş Arye-ta Falyeru isminde bir kadının taşı 1883 ve 1885 tarihlerini taşır, Aleksandros Mavrokorda-t o ' nün kabir taşı da buradadır.

Kilisenin içinde zengin ahşap oymalı jkonostasion, despot kürsüsü ve vaiz kürsüsü nefîs birer sanat eseridir; sedefli încil sehpaları, muazzam pirinç şamdanlar ve gümü§ kandiller kay-

AYİOS İOANİS

— 1574 —

İSTANBUL

ANSİKLOPEDİSİ

1575 —

AYİOS KOSTANTİNOS

dedilmeğe değer. Bibi.: REK, Muzaffer Esen ve O. Tolga Gezi Notu.

AYİOS İOANİS RUM ORTODOKS KİLİSESİ — Boğaziçinde, Yenimahallede İbni-sina sokağındadır; dört duvar üzerine kiremit örtülü kagir bir yapıdır, eski ve küçük fair kilisenin tecdit ve tevsii suretiyle 1834 de yapılmıştır. İkinci Cihan Harbi başındanberi mescit ve kilise arasında askerî depo ittihaz edilmiş olup, şu satırların yazıldığı sırada ibadet, narteksinde yapılmaktaydı. Bu kilisenin avlusunda 500 senelik, yani fetih asrından kaldığı söylenen bir çınar ağacı vardır. (1947).

Hakkı Göktürk

AYİOS İOANİS RUM ORTODOKS KİLİSESİ — Burgaz adasında Gökdemir Sokağındadır. İlk binası, zevci imparator Teofilos'-un ölümünden sonra imparatoriçe Teodora tarafından, asrının büyük din âlimi Metodios'-un hapsedildiği mağaranın yanında, 867 senesinde tesis edilmişti. Celâl Esad «Eski İstanbul» adındaki eserinde binanın Gül Camiini andırdığını söyler (B.: Gül Camii).

Patrik Motodios, tasvirlere ibadeti kaldırmak istiyen imparator Leon zamanında İtalyaya firar etmiş, Kekeme Mihal tahta çıkınca da, Papanın bir mektubu ile beraber İstanbula dönmüştü; fakat bir müddet sonra yeni imparatorun da Tasvirkırıcılar fırkasına temayül etmesi üzerine, 829 da Metodios mahkûm olmuş, yediyüz kamçı atıldıktan son ra yarı ölü bir halde Burgaz adasına sürülmüş, bugünkü binada methalin solunda bulunan mağarada iki haydut ile beraber hapsedilmişti. Mihailin ölümü ile yerine geçen oğlu Teofilos,. bazı eski metinlerin okunmasında Metodios'a muhtaç olmuş, Burgaz'daki mahbesinden İstanbul saj-ayına getirmişti, bir tasvirkırıcı olan Teofilos'un 841 de ölümü, iktidarı tasvirperest zevcesi Teodoraya bırakmış, o da bir yıl sonra Metodios'u patrikliğe getirerek tasvirperestliğin kat'î galebesini temin etmişti.

Bugünkü bina, 1896 da Metodios mağarasının tam üzerine inşa edilmiştir. Salip plânlı büyük bir kagir yapıdır, dört kolu kiremitli çatı ile örtülmüş, ortada büyük bir kubbesi vardır, kubbe, dört fil ayağı üzerine atılmış dört kemer üstüne kurulmuştur. Ze-

mini mermer döşeli olan mabedin içi, tarihî hatıratına lâyık bir surette tanzim ve tezyin edilmiştir. Narteksin sol yanında iki sütunlu ve kemerli bir kapıdan bir odaya girilir ki mağara bu odanın altındadır, demir kafes içine alınmış methalinden on bir basamaklı taş merdivenle sola doğru dönmeli olarak inilir, 3,5x1,75 genişliğinde bir yerdir, tavanı ince kırmızı tuğladan, duvarları kesme taştandır, tavanında üzerine kilise yapılırken örülmüş iki delik vardır ki Metodios'un yiyeceği buradan atılırmış. Bu odada Metodios'un mağara hayatını tasvir eden büyük bir yağlı boya tablo vardır: Önde ve sağda, patrik kukuletalı ruhanî kisve ile asasına dayanmış ayakta durmaktadır, başını mukaddes hâle çevirmiştir; solda ve ikinci plânda yalın ayak başı açık ihtiyar bir balıkçı bir koltuğunda ekmek, öbür koltuğunda bir su destisi ile merdivenden inmektedir.

Hakkı Göktürk

AYİOS İOANİS RUS MANASTIRI —

Galatada, Galata Mumhanesi Caddesindedir; 151 kapı numaralı beş katlı bir bina olup on altı odadır; üst katta küçük bir ibadethanesi vardır. 1888 de inşa edilmiş, Birinci Cihan Harbine kadar Kudüs ile Aynarozu ziyarete giden Rus hacıları gidişte ve dönüşte îstan-buldan geçerken bu manastırda misafir edilirlerdi. Birinci Cihan Harbinde askerî işgal altına kondu, 1918 mütarekesinde Rus cemaatine iade edildi. Bina hâlen oda oda¹ kiraya verilmektedir (1948).

AYİOS EOSTANTİNOS AYAZMASI — Beykoz ile Psfabahçesi arasında, Gümüşsüyü tepelerindedir, halk ağzında sadece ayazma diye/de meşhurdur. Sultaniye Çayırından yarım saatlik yerdir, şoseden ve keçi yollarından gidilir, yüksekçe bir tarlanın altındadır. 1947 de yanı başında ulu bir çınar ağacı vardı, içi su dolu idi, kaya içinde iki metre boyunda bir metre eninde bir yerdir.

Hakkı Göktürk

AYİOS KOSTANTİNOS AYAZMASI —

Büyükderede tuğla ocaklarının arkasına rastlar. Tepede, Maksudun çayırındadır. Tuğla yapı küçük bir tonostan ibarettir. Bir boru ile su devamlı akarak biraz ilerisinde tuğla yapı bir havuza dolar.

Hakkı Göktürk

Büyükdere Ayios Kostantinos Ayazması (Resim: Hâşim)

AYÎOS KOSTANTİNOS AYAZMASI — ÇengelMyünde Çaprazlı İngilizalibey Çiftliğinin arka tarafmdadır. Yer altında bir kanaldan gelen bir sudur ki, kanalın yer yüzüne çıkan kısmı 1947 de paralel iki tuğla duvar arasında bulunuyordu, ağzın başında bir ka-

Çaprazlı Çiftliğinde Ayios Kostantinos Ayazması (Resim: Hâşim)

raağaç vardı, ve su, beton yapı müdevver bir havuza akmakta idi.

Hakkı Göktürk

AYİOS KOSTANTİNOS AYAZMASI —

Yeniköyde, Köybaşı Caddesinde (İstinye yolu) Bayan Emine Müzeyyenin 225-1 numaralı evinin bahçesinin altındadır. Altı taş basamaklı merdivenle inilir. Tonosun altında bir metre uzunlukta, bir metreye yakın genişlikte derince bir kuyu bulunmaktadır. Metruk olan bu ayazma evin kuyu vazifesini görmektedir. , .

Hakkı Göktürk

AYİOS KOSTANTİNOS AYAZMASI —

Büyükadada Dilde Heybeliadaya karşı deniz kenarında kayalıkların yanındadır. Kapıdan karşı duvarda mermer üzerine kabartma bir haçın iki yanında Büyük Kostantin ile anası Eleninin kabartma tasvirleri vardır. 1881, tarihini taşıyan bu kabartmadan gayri ayazmanın kayda değer bir hususiyeti yoktur. Panayırı 21 mayısta yapılır.

Hakkı Göktürk

AYİOS KOSTANTİNOS RUM ORTODOKS KİLİSESİ — Tarabya Rum mezarhğındadır, dört duvar üzerine kiremitli bir çatıdan ibaret kagir bir yapıdır. Kitabesinin türcümesi şudur:

«İşbu kilise ustası Yorgi Zafiridir. Mühendis N. Fusta nezareti tahtında 1875 sene-sindedir».

Tezyinatı ve yapı kıymeti bakımından kayde değer bir hususiyeti yoktur.

Hakkı Göktürk

AYİOS KONSTANTİNOS RUM ORTODOKS KİLİSESİ — Pagabahçesinde, Çağatay Sokağındadır. Mimari tarzi bazilika şeklindedir. Kagir yapıdır. Mâbed Sokak üzerinde olup dış avlusu yoktur; on. bağdadî sütun üzerine tutturulmuş bir beşik örtüsü çatı ile örtülmüştür. Kapısının üstündeki kitabeye göre inşası 26 Ekim 1894 de hitam bulmuştur. Nar-tekse sağ yan kapıdan sekiz mermer basamaklı merdivenle girilir, Narteksin Sokağa açılan bir orta kapısı ve sol tarafta yan avluya açılan diğer bir kapısı vardır.

Mabedin zemini mermer döşenmiştir. Kadınlar mahfili kagir olup narteksin yanında bulunan methalden ahşap basamaklı mer-

AYİOS KOSTANTİNOS

— 1576 —

istanbul

ANSİKLOPEDİSİ

— 1577

AYİOS MİNAS

Samatyada Ayios Kostantinos Kilisesi (Resim: Hâşân)

divenlerle çıkılır. İkonostasion ahşap olup beyaza boyanmış, oyma ve kabartmalar ile tezyin edilmiştir. İncil okuma yeri ve despot kürsüsü ahşaptır. Kayda değer bir hususiyeti yoktur.

Hakkı Göktürk

AYİOS KOSTANTİNOS RUM ORTODOKS KİLİSESİ — Samatya ile Yedikule arasında, tramvay Caddesi üzerindedir; Sa-matyadan yüründüğüne göre sol koldadır. 1805 de, İmrahor ve civarı ramların ianesi ile yaptırılmıştır. Avlusu içinde papas, kandilci, zangoç odaları ve bir de ilk okulu vardır. Çanı ve çan kulesi 1903 de semt zenginlerinden Avram Vasiliyadi, Yorgiyadis ve Kalfa tarafından yaptırılmıştır.

Osman Tolga

AYİOS KOSTANTİNOS VE AYİA ELE-

Nİ AYAZMASI — Tarabyada Tokatlıyan (Konak) otelinin avlusundadır. 1,65x1 metre genişliğinde 2 metre yükseklikte bir tuğla yapıdır. Üzeri camekân örtülü, zemini mermer döşelidir. Camlı bir kapısı vardır. Kapıdan girilince sağ tarafta demir kapaklı bir kuyu ve bir küçük bakraç bulunmaktadır. Karşı tarafta duvara raptolunmuş mermer raf olup üzerinde bir bardaktan yağ kandili, bir tahta kumbara bulunmaktadır. Karşı tarafta duvarda mermer çerçeve içeri-

sinde Büyük Kostantin ile anası Eleninin. gü-ikonları ve küçük tasvirler vardır. Sağ tarafta duvara raptolunmuş ayaksız bir küllü şamdan vardır.

Hakkı Göktürk

AYİOS KOSTANTİNOS VE AYİA ELE-Nİ RUM ORTODOKS KİLİSESİ — Beyoğ-lunda Kalyoncukulluğu Caddesinde; bu cadde ile Kemer Bostan sokağı kavşağında, etrafı duvar ile çevrilmiş bir avlu ortasındadır. Yapısına 25 mart 1856 da başlanmış, 9 mart 1861 de bitmiştir.

Kubbeli kârgir büyük bir kilisedir, ön cephenin iki köşesinde çan kulesi vardır, ön cephenin orta yerin tepesinde büyük bir çalar saat olup, bunun üstünde de bir üçüncü çan vardır. Mabedin içi birçok pencerelerde aydınlatılmış, zemini mermer döşelidir. Kubbe dört murabba sütuna dayanan dört kemer üstündedir. Kubbenin kasnağında sekiz pencere vardır. İki yanda bulunan galeriler altı sütun ve sekiz kemerlidir. Kubbenin göbeğinde bir pantokrator kompozisyonu vardır. Kasnağın pencere araları ve kemerlerin zaviyeleri de azizlerin tasvirleri ile tezyin edilmiştir.

Duvarlarında büyük kıtada çerçeveleri oymalı ve işlemeli aziz tasvirleri olup alt kısımları demir parmaklık içine alınmıştır.

Despot tahtı mer-merden yapılmış ve iki *]* _£

\

basamaklı olup basamak başlarında oturmuş vaziyette mermerden İM küçük arslan vardır. Anvonu (încil okumağa mahsus mahfil) da mermerden yapılmış ve azizlerin tasvirleriyle altın yaldızla tezyin olunmuştur.

Kilisenin ikonostasianu da bir sanat eseri olup altın yaldızla tezyin olunmuş, on tane tam boyda gümüşlü ikon ile tezyin edilmiştir, îkonostasionun önünde beşer mumlu iki küçük pirinç şamdan, daha geride birer mumlu iki pirinç şamdan, yanlarda küçük mumları koymak için dört tane kumlu pirinç şamdan ve tavanda bir çok avizeler vardır. Nartekse iki yandan iki «camlı kapıdan geçilir. Narteksin avluya bakan cephesinde de, ortada iki sütunlu bir büyük kapı, İM yanda da birer küçük kapı vardır.

Büyük kapının üstünde tarih kitabesi vardır. Kilisenin cephelerindeki çalar saat, Rum zenginlerinden Kosti Çiçopulos'un hediyesi olup Avrupadan sureti mahsusada getirtilmiştir.

Hakkı Göktürk

AYİOS MAMAS AYAZMASI — Yeşil-köyde, Hava Meydanının arkasındadır; ki eski Ayamama Çiftliğinin arazisi içindedir. Harap bir tonoz altında bir metre kare genişliğinde bir yapıdır. Aşınmış ve bozulmuş iki basamak taş merdiven ile inilir, içinde, yarım metre kadar derinlikte bir kuyucuk vardır. Metruk ayazmalardandr (Eylül 1947)'.

AYİOS MİNAS AYAZMASI — Kum-kapıda;' Müsteşar Sokağında; 3 numaralı evin içinde yer altındadır. Sola doğru kıvrılan bir dirsekle on üç taş basamaklı merdivenle inilir. 2,75 metre genişlikte, dört metre uzun-

Yeşilköyde Ayios Mamas Ayazması (Resim: Hâşim)

lukta karanlık bir tonoz mahal olup orta yerde cidarı tuğla kaplı az derinlikte bir kuyu bulunmaktadır. Dipte sağ köşede su kaynayan bir çukur da vardır. Duvarında iki höc-re vardır. Evin içine bir el tulumbası yapılmış suyundan istifade edilmektedir. Kışın kuyu taşarak girilemiyecek bir durum alır. Metruk ayazmalardandır.

Hakkı Göktürk

AYİOS MİNAS AYAZMASI — Balatta, Mahkeme altı Caddesinde; Panaia kilisesin-dedir. Bir kuyudan ibarettir.

Hakkı Göktürk

AYİOS MİNAS AYAZMASI — Fenerde, Vodina Caddesinde; Ayios Yorgios Metodi kilisesindedir. Soleamn sağ tarafında bileziği yekpare mermerden oyulmuş bir kuyudan ibarettir.

Hakkı Göktürk

AYİOS MİNAS AYAZMASI — Bebekte înşirah Sokağında, caddeden gelindiğine göre sokağın nihayetine doğru sol tarafta yüksekçe bir arsanın altındadır. 70 santim kadar yükseklikte dar bir dehlizden ibaret olup, sokağın altına rastlayan orta kısmının iki metrelik yerinde, dibi çamurlu bir su bulunmaktadır. Dehlizin methaline yakın bir yerde, Önünde bir kandil - fener yanan, biri ayakta diğeri atlı Ayios Minas'ın iki tasviri vardır. Panayırı 11 Kasımdadır.

Hakkı Göktürk

AYİOS MİNAS AYAZMASI — Samatyada Ayios Minas - Polikarpos kilisesinin içindedir; kiliseye arka bahçeye bakan kapısından girildiğine göre solda, 17 basamak taş merdivenlerle inilir; oldukça geniş, tonoz kemerli bir yerdir. Suyu, buradan da 7 - 8 metre derinlikte dar bir kuyudan kova ile çekilir; kuyunun ağzı, yukarıya doğru da bir baca halinde devam eder ki, eskiden bu yer altı kısmı yokmuş, burası yapılınca kuyuya bir ağız açılmış, üst kısmı, da çimento ile kapatılmış. Panayır günü 11 kasmadır.

Osman Tolga

AYİOS MİNAS - POLİKARPOS RUM ORTODOKS KİLİSESİ — Samatyada, tramvay caddesinde set üstündedir; caddeden bu set üzerine 26 basamak dar bir taş merdi-

AYİOS NİKİTAS

— 1578 —

İSTANBUL

ANSİKLOPEDİSİ

— 1579 —

AYÎOS NİKOLAOS

Saınatyada Ayios Minas Polikarpos Kilisesi (Resim: R. Sevinçsoy)

venle çıkılır, kilisenin asıl methal kapısı, arkadaki Bestekârhakkıbey Sokağındadır.

Davudpaşa iskelesi tarafından Samatyaya girerken sağ kolda, kızıl sarı "badanası ve kâr-gir çan kulesîyle derhal göze çarpan ve kâr-gir duvarlar üzerine kiremitli beşik çatı ile örtülmüş bulunan bu kilise, İkinci Sultan Mahmud'dan alınan bir berat ve Samatya Rumlarının topladığı iane parası ile 1833 de, eski bir Bizans kilisesinin uzun zamandan-beri metruk duran harabesi üzerine yapılmıştır.

Osman Tolga, İstanbul Ansiklopedisine verdiği notlarda :

«Eski mütevellilerden Samatyalı kasap
Niko ve papas Dimitrinin rivayetlerine göre
1840 da Saniatyayı harap eden büyük yan
gında, Rum tulumbacılar kiliseyi kurtarma
ğa çalışırken, bir balıkçı, gökyüzünde alev
ler arasında bir atlının dolaştığını görüyor
papaslara söylüyor; kilise yangından kurtu
lunca da, papazlar bu atlının Ayios Polikar
pos olduğuna hükmederek, Ayios Minas adı
na inşa edilmiş olan mabedin ismine bu azi
zin de ismini ilâve ediyorlar»; diye bir fıkra
ınaklediyor. Bundan ötürüdür ki, kilisenin,
11 ikinciteşrinde Ayios Minas adına, 22 şu
batta da Ayios Polikarpos adına iki isim günü
vardır. •

Yüksek çatısı ahşap sütunlara istinat eden, müteaddit kıymetli avizeler, gümüş kandiller, şamdanlar, mum sehpalariyle tezyin edilmiş bulunan kilisenin yaldızlı ahşap ikonostasionünda ve duvarlarında eski ve

kıymetli ikonlar vardır; bu arada, İkonostas-yonu sağ kenarındaki bir Ayios Minas ikonu, 1746 tarihli bir Ayios Yuanis ikonu ahşap oyma çerçeveli bir Ayios Yuanis ve kanatlı melek ikonu bilhassa kayda değer. Kilisenin sol duvarında, büyük bir camekân içinde, İsanın ölüsü etrafında toplanmış yakınlarını gösteren oldukça büyük bir ikon vardır; bu tasvirde, an'anevî altın veya gümüş safihalar yerine, Rus stilinde altın ve gümüş sırma işleme kullanılmış, etrafına da firdolayı rusca bir yazı yazılmıştır; İstanbul Ansiklopedisi için tercüme imkânı bulunamamakla beraber, incilden alınmış satırlar olarak tahmin edilebilir (Mart 1947).

•Kilisenin arka bahçeye bakan kapısından girildiğine göre solda, taş merdivenlerle inilir Ayios Minas adına bir de ayazması vardır.

Bibi.: REK ve Muzaffer Esen, Gezi Notu.

AYİOS NİKİTAS AYAZMASI — Hey-beliada Deniz Lisesi kayıkhanesinin altındadır, lisenin arkasındaki yoldan gidilir, beş altı basamak taş merdivenle inilir ki 1947 de basamaklar bozulmuş, meyilli bir toprak yol halini almış bulunuyordu. Yer altında zemini mermer döşeli bir yer olup içinde bir

Hakkı Göktürk

AYİOS NİKİTAS AYAZMASI — Eğri-kapıda, Tandır Sokağmdadır. 9 numaralı evin yanında bir bahçenin içerisindedir. Bir yan duvarı kagir, ahşap çatı üzerine kiremit örtülü bir yapıdır. Kapıdan girince karşıda solda iki taş basamaklı merdivenle inilir, bir ruvak altında bir kuyu bulunmaktadır. Ru-vağm sağ tarafında yüksekte bir tekne vardır. Duvarında mevzuları İncilden alınmış iki tablo, tavanında bir avize üç kandil asılıdır. Panayırı 15 Eylülde yapılır.

Hakkı Göktürk

AYİOS NİKİTAS AYAZMASI — Büyük-derede, Kefeliköyde; Kireçburnu Caddesinde, dalyanın hizasına rastlıyan Bay Filo To-katlıyan arazisi dahilindedir. Bir kilise harabesinin içerisinde yükselen bir- setin altında 1,5-2 metre yüksekliğinde; 50 - 60 santim genişliğinde müstatil şeklinde içi su dolu

Büyükderede Ayios Nikitas Ayazması (Resim: Hâşim)

sarnıcımsı bir yerdir. Yerden 50 santim kadar yükseklikte olan kısmı mermer kaplıdır. Suyu karşı duvardaki bir delikten gelerek ön tarafta bulunan bir delikten gitmektedir. İçerisinde Ayia Nikita'nın bir tasviri, içinde mumlar bulunan saç bir tekne ve bir kandil vardır. Rivayete göre buraya Birinci Dünya Harbi sıralarında bir kilise yapılmak istenmiş, her ne sebeptense vazgeçilmiş, şimdi dört duvarı kalmış bir haldedir. Kapısı demir kanatlı, kapalı durmaktadır. Panayırı 15 Temmuzda yapılır. 1947 de bu ayazmayı görmek için Kefeliköyde Barba Haralamboyu bulmak lâzım geliyordu.

Hakkı Göktürk

AYİOS NİKOLAOS AYAZMASI — Fenerde, Abdülezelpaşa Caddesinde; Turyağ deposu önündedir. Yaya kaldırmın üzerinde bulunan demir kapaklı methalinden sekiz mo-zayik basamakla merdivenden inilerek sol tarafta duvarın altında bir kuyu olup sol tarafında dar bir tonos gözükmektedir. Ayazma yolun altına rastlar. 1948 d^e uzun zaman-danberi metruk buluşuyordu. Yanındaki bina da ayazmaya ait bir ibadethane olup Turyağ müessesesinin deposu olarak kullanılmaktadır; depoda çalışanların rivayetine göre içinde ayazmaya ait bir kitabe ile ikonlar var imiş ziyaret imkânı bulunamadı.

Hakkı Göktürk

AYİOS NİKOLAOS AYAZMASI — Ka-

sımpaşada, Bahariye Caddesinde; Yenişehire giden yol üzerindedir. Sağda bahçıvan Halil Ay'ın bostanı içerisindedir. Üstü çinko örtü-

lü üç pencereli kagir bir kulübeden* ibarettir. Kapısının üstünde 1932 tarihi yazılıdır; kapısı üstündeki yunanca kitabede de ancak şu satrlar okunabilmiştir:

«Selâmlar!

Güneşin tatlı aydınlığını görenler hoş geldiniz ve hoşça gidiniz, ben âcizleri için dua ediniz. Savatin oğlu Theoklistos burada yatıyor.» Bu kitabenin ayazma kazıldığı zaman Ayios Nikolaos'un bir ikonu ile yeri altından çıktığı rivayet edilir. Bina 1932 senesinde yapıldığı zaman üzerine konmuştur. İçerisinde bir kuyu olup yanına bir set yapılmış setin ortasında bir ağaç gövdesi vardır. Kuyunun ağzı dar ve müstatil şeklinde olup bir kapak vardır.

Tavanında mavuna şeklinde bir avize, sekizi küçük biri büyük yağ kandili asılıdır. Duvarları da birkaç ikon ile tezyin edilmiştir.