İstanbul ansiklopediSİ Büyükada Camii (Resim: Kemal Zeren)
AYİOS DİMİTRİOS RUM ORTODOKS
Yüklə 4,97 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- ANSİKLOPEDİSİ — 1567
- Hakkı Göktürk AYİOS HARALAMBOS AYAZMASI
- Yeniköyde Ayios Haralambos Ayazması (Resim: Hâşim)
- Hakkı Göktürk AYİOS HARALAMBOS AYAZMA VE
- Hakkı Göktürk AYİOS HARALAMBOS RUM ORTODOKS
- Burgaz Adasında Ayios İoanis Ayazması (Resim: Hâşim)
- Tarabyada Ayios İoanis Ayazması (Resim: Hâşim)
- Hakkı Göktürk
- i ANSİKLOPEDİSİ — 1573 AYÎOS İOANİS
- HRİ- SOSTOMOS) RUM ORTODOKS
AYİOS DİMİTRİOS RUM ORTODOKS KİLİSESİ — Kuruçeşmede; Kırkçeşme So- Edirnekapusunda Ayios Dimitrios Kilisesi (Resim: Hâşim) kağnıdadır. Plânı müstatil şekilde kiremit örtülü kagir bir yapıdır. İlk yapının inşa ta-rihi malûm değildir. Fakat harab bir halde bulunan bu kilisenin 1798 de yeniden yapıldığına bir kayıt vardır. Ortası tonoz bağdadi tavan on iyonik başlıklı, kemerli bağdadî sütuna istinad eder. Zemini mermer döşenmiştir. Kadınlar mah-filinej kilisenin yanında bulunan ayazmanın methalinden girilir; kilisenin içine bakan korkuluğu mevzuları incilden alınmış resimlerle müzeyyendir. İkonostasion, incil okuma mahalli despot kürsüsü ahşap, kabartma nakışlı ve yaldızlıdır. Mabedin nartekse açılan üç kapısı vardır. Ortada çift kartallı bir arma vardır ki; kilise mütevellilerinden Bay Yani . Devletoğlunun verdiği izahata göre: ruhban mektebi ve rum üniversitesi Kuruçeşmede iken, bir rahip metropolit olacağı vakit, dinin ve incilin göstermiş olduğu yollardan ayrıl-mıyacağına ve kiliseye sadık kalacağına yemin ederek bu arma üzerine basar imiş. Ruhban mektebi ve rum üniversitesi Kuruçeşmede 1804 de kurulmuş. 1849 da ruhban mektebi Heybeliadaya, üniversite de Fenere nak-lolunmuştur. Orta kısmın zemininde sol tarafta bir kabir vardır ki, 18 inci asırda Divanı Hüma- Büyükadada Ayios Dimiîrios Kilisesi (Resini: Kemal Zeren) rını rica ederler; dilekleri kabul edilir (1797). Çan -kulesi arka cephenin sol köşesinde-dir. Hakkı Göktürk AYtOS DİMİTRİOS RUM ORTODOKS KİLİSESİ — Kurtuluş tramvay durağının az ilerisinde, Er meydanı ve Ateş Sokaklariyle Kurtuluş Caddesi arasındaki adacıktadır. 1782 de semt cemaatinin ianesiyle inşa edilmiştir. Yanında kadim bir bina vardır ki, 1527 de inşa edildiği söylenen bir Ayios Ha-ralambos kilisesidir; içinde bir ayazması vardır. Ayios Dimitriyos kilisesi 1798 de ilâve edilen inşaat ile büyütülmüştür. 1886 da yanına bir rum ilk mektebi. yapılmıştır. Yirmi . metre yüksekliğinde demir çubuklardan yapılmış çan kulesinde-ki çan Rusyadan gönderilmiştir. İsim günü 26 Teşrinievveldir. Osman Tolga •AYİOS EFTİMİOS AYAZMASI '— Fenerde, İncebel Sokağında; merhum Doğramacı Sınanın 68 numaralı evinin bahçesin-dedir. Evin altına rasthyan bir metre kadar uzunlukta, bir metreye yakın genişlikte bir
— 1566
İSTANBUL ANSİKLOPEDİSİ — 1567 — AYİOS HARALAMBOS
AYİOS ELEFTERİOS RUM ORTODOKS KİLİSESİ — Feriköyünden Bomonti fabrikasına giderken, mezarlığı ile beraber büyük bir ada teşkil eden bir kilisedir. 1880 de, Feriköy Ayios Dimitriyos kilisesi mütevelli heyetinin temin ettiği iane ile inşa edilmiş, mezarlık da kilise ile beraber ihdas olunmuştur. Küçük bir mabet olup içinde, definden evvel yapılması gereken ruhanî âyinler icra olunur.
AYİOS ELEFTERİOS RUM ORTODOKS KİLİSESİ — Kurtuluşta, Kurtuluş Rum cemaati mezarlığındadır. Plânı müstatil şekilde kiremit örtülü duvarları İstinye taşından kagir yapıdır. Defin merasimi yapılan bir mezarlık kilisesidir. 1865 de inşa edilmiştir. Tavanı duvarlar üzerine bindirilmiş ahşap tonozdur. İkonastasion ahşap üzerine Amerikan bezi kaplanmış, aziz tasvirleri resmedilmiştir. Yağlı boya ve gümüşlü ikonlarla süslüdür. İncil okuma mahalli de ikonlarla mü- zeyyen, despot »kürsüsü ahşaptır. Kayda değer bir hususiyeti yoktur.
AYİOS FÂNURİOS AYAZMASI — Ye-nişehirde, Teşrifatçı Sokağındadır, eskiden bir arsa ortasında iken 1913 de inşa edilmiş kiremit örtülü bir methalden girilir, on iki basamak ahşap merdiven ile inilir, sola kıvrılan kısa bir dehlizden sonra dört basamak bir taş merdiven daha inilir, oldukça geniş zemini taş döşeli bir höcrenin duvarları yağlı boya, bazıları gümüşlü ikonlar ile tezyin edilmişti. Buradan on adım kadar süren ikinci bir dehlize girilir, beş basamaklı üçüncü bir taş merdiven ile inilir, ayazma, bu sonuncu merdivenin tam karşısına gelen, ağzı yekpare mermerden oyulmuş bir kuyudan ibarettir. Yanında Nikola Hiristozuludi adında bir hayır sahibinin koyduğu güzel bir mermer tekne vardır, rivayete göre bu zat iri yarı ve gayet kuvvetli, imiş, teknesini teber-rüken kendi sırtında indirmek istemiş ve merdivenlerde ayağı kayarak çok ağır olan, bu mermer teknenin altında kalarak ölmüş. Hakkı Göktürk AYİOS FOKÂS RUM ORTODOKS KİLİSESİ — Ortaköyde, Mecidiye Köprü Soka- >^***.M**> ğı ile tramvay yolu üzerindedir. Ortaköy Or-^ todoks cemaati tarafından 1856 da yaptırılmıştır. Dört duvar üzerine kiremit örtülü kârgir bir yapıdır. Avlusuna iki kapıdan girilir. Çan kulesi kafes şeklinde demirden yapılmış olup cadde üzerindeki kapısının üstündedir. Narteks camekânlı olup iki kapıdan girilir. Duvarında iki azizin tasviri vardır. Mabedin içerisine biri önde ikisi arkada olmak üzere üç -kapıdan girilir. Tavanı tonos kemerli olup zemini mermer döşelidir; yedi büyük pencere ile aydınlatılmıştır. Orta yeri demir parmaklıkla ayrılmıştır. Arka tarafta iki kat kadınlar mahfili vardır. Tronos (iDespot tahtı) üç mermer basamaklı olup kenarlarında oturmuş vaziyette mermerden iki küçük arslan vardır. İçinde Hazreti İsa'nın yağlı boya tasviri olup gerek bu tasvirin çerçevesi gerekse tronos kamilen oymalı ve altın yaldızlıdır. Anvonu ahşap olup azizlerin tasvirle-riyle ve altın yaldızla boyanmıştır. Arkada-sağ duvar önünde de oymalı ve Ayios Fokas-ın bir gümüşlü ikonu vardır. İkonostasyonu ahşap ve serapa oymalı ve altın yaldızlı olup yağlı boya aziz tasvirleri ve Ayos Fokas'ın gümüşlü bir ikonu ile tezyin edilmiştir. Kilisenin sair tezyinatı arasında, ikonositasyon önünde üçer mumlu iki mermer şamdan vardır. Yanlarında üçer mumlu üç mermer şamdan, içine elektrik ampulleri yerleştirilmiş on ufak kandil, ortada on iki ufak yağ kandili, beş büyük avize görülür. Duvarlar ve kadınlar mahfilinin ön cephesi de yağlı boya aziz tasvirleri ile bezenmiştir, çoğunun çerçeveleri oymalı ve altın yaldızlıdır. Tavanın ortasında da bir pan-tokrator kompozisiyonu vardır. Sütun başlıkları sanatkârane işlenmiş ve •altın yaldızlıdır. Sütunların bağlandığı yerler azizlerin tasviriyle süslendirilmiştir. Hulâsa mabedin dahilî tezyinatına büyük Önem verilmiştir. Binanın hariçten görünüşü ise ha-rapcadrr; yapıldığı tarihtenberi tamir görmemiştir,
Fenerde, Sadırâzam Âlîpaşa Caddesinde; rum Ortodoks patrikhanesi avlusundadır. Kilise-arkasmda, kütüphanenin yanında tarasanın Fenerde Ayios Haralambos Ayazması (Resim: Hâşîm) altındadır. Tavanı kemerli, zemini malta tası döşelidir. İçinde bir kuyu bulunmaktadır, ki, sol tarafında dar bir tonos olup su buradan gelmektedir. Hakkı Göktürk AYİOS HARALAMBOS AYAZMASI —-Yeniköyde Rum mezarlığındadır. Bahçenin altında, üstü tonoz ve bir metre kare genişliğinde bir yerdir, içinde yarım metre kadar derinlikte su vardır, iki kanatlı demir kapağının üzerinde Ayios Haralambos'un renkli bir ikonu vardır (1947). Hakkı Göktürk AYİOS HARALAMBOS AYAZMASI — Kurtuluşta, Kurtuluş Caddesi kavşağı ile Safa meydanı kavşağında; Ayios Dimitrios kilisesi avlusundadar. Kiremit örtülü bir kagir yapıdır. Kapısından girince iki taş basamaklı merdivenle inilir. Tavanı kemerli, zemini mermer döşelidir. Tavanında Hazreti İsa'nın bir tasviri vardır. Kapıdan girince karşıdja sanat kıymetinden mahrum bir ikonostasion vardır. İki yanda oturacak yerler bulunmaktadır. Sağ köşede bir mermer tekne olup üzerinde iki musluklu tenekeden bir küçük hazne vardır. Zeminin ortasında iki halkalı müstatil bir mermer kapatılmış, binanın yanına ağzı dört köşe bir kuyu açılmıştır.
— 1568
istanbul ANSİKLOPEDİSİ — 1569 — AYİOS İOANİS Yeniköyde Ayios Haralambos Ayazması (Resim: Hâşim) AYİOS HARALAMBOS AYAZMASI — Cengelköyde, Yeni Mahallede; Lekeci Nuri Sokağında Boşnak Yankonun bahçesindedir; metruk ayazmalardandır. Bu bahçenin yerinde Birinci Cihan Harbi senelerinde ayni adı taşıyan bir kilise bulunmakta idi. Hakkı Göktürk AYİOS HARALAMBOS AYAZMASI — Küçükçekmecede, Salim Korkmaza aid Soğuksu Çiftliğindedir. Yer altında, üstü tonoz örtülü, l metre -kare genişliğinde bir yerdir. İçinde derin bir kuyu vardır. 1947 de metruk bir halde idi.
RUM ORTODOKS KİLİSESİ — Haliç boyunda Cibali civarında, Ayakapıda Ayios Niko-lans kilisesinin bitişiğindedir. Cadde üzerinde ayrı bir methali bulunduğu gibi Ayios Ni-kolaos kilisesinin narteksine de camlı bir bölme ile bağlanmamıştır. Kayda değer bir hususiyeti yoktur. Fakat aynı adı taşıyan ve ayazmayı sağa alarak ilerlendiğinde karşıya gelen kapıdan girilen küçük kilise çok kıymetli bir eserdir. İstanbul surlarının bu parçasında bulunan bir burcunun altında inşa edilmiş olup yanlamasına bir tonosla örtülmüştür. Tonosun üzeri gayet nefîs bir nakışla tezyin edilmiştir ki, maalesef rutubetin tesiriyle bir- çok yerleri bozulmuştur. Ahşap ikonostasyo-nu ve mihrabı derin kemerli iki kapı ile girilen ayrı bir bölme içindedir. Dışarıdan gün ışığı almayan eskiden kandil ve mumla, bu satırların yazıldığı sırada elektrikle aydınlatılan bu küçük kilise, 1947 de harap ve metruk bulunuyordu; yakın zamanda tamirine başlanılacağı söyleniyordu. Zemini mermer döşeli olup methal kapısının üzerindeki kayıttan da anlaşıldığına göre 1710 da bir tamir görmüştür; tonostaki nakışların da o zamana ait olduğu kuvvetle tahmin edilebilir. Ayakapı adını bu ayazma ve kiliseden almıştır. Bibi.: REK, ME ve İE, Gn. AYİOS HARALAMBOS RUM ORTODOKS KİLİSESİ — Çengelköyünde idi, Birinci Cihan harbi sonunda yıkılmıştır, Yerinde 1948 de Boşnak Yankonun bahçesi bulunmakta idi. Hakkı Göktürk AYİOS HARALAMBOS RUM ORTODOKS KİMSESİ — Bebekte, İnşirah Sokağmdadır. Müstakil şekilde, kiremit örtülü kagir yapıdır. İlk yapı tarihi belli değilse de eskiden Aynarozda İvîron manastırına bağlı olup da bu manastırın parasiyle tamir edilmiştir. Hakkı Göktürk AYİOS HARALAMBOS RUM ORTODOKS KİLİSESİ — Büyükadada, tepedeki Ayios Yorgios manastırındadır. Manastırın methalinden girildiğine göre avlunun sağ tarafın-dadır. Bizans yapılarmdandır. Küçük bir höc-reden ibaret, tavanı tonoz, zemini taş döşelidir. Oraya pili kagir olup cam içinde azizlerin tasvirleri vardır. Yerde bir takım halkalar çakılıdır ki, eskiden deliler bağlamr- mış.
AYİOS'İOANÎS AYAZMASI — Arnavut-köyde, Arnavutköy - Kuruçeşme Caddesinde, ayni adı taşıyan kilisenin narteksinin altındadır, ağzı yekpare mermer bir kuyudur. Hakkı Göktürk AYİOS İOANİS AYAZMASI — Bebekte, Bebek - Rumelihisarı yolunda 102 kapı numaralı Şemsi Beyin evinde (Eski Kayalar Kadiri tekkesinde), binanın altındadır. Eni boyu birer metre, üstü tonoz örtülü, kuyusu- nün ağzı yanında mermer bir sütun bulunan bu ayazma hıristiyanlarca metruk olup üzerindeki olan sakinleri tarafından evin kuyusu olarak kullanılmaktadır.
AYİOS İOANİS AYAZMASI — Beşiktaş ile Ortaköy arasında Çırağan Sarayı civarında bu azizin adına bir ayazma bulunduğu söylenir. Beşiktaşta Panaia kilisesi mütevelli heyetinden Bay Corci'nin tarifine göre Beşik-taştan gelirken kemere yüz adım kala sağ kolda bir yerde imiş. 1948 de ayazma hakkında da araştırma yaparken Yahyâefendi Dergâhında bir kapıdan ibaret bir ayazma olduğu öğrenilmiştir; 1943-1944 senelerinde içine bir çocuk düşüp boğulduğundan ağzı çimento ile örülerek kapatılmıştır. Hakkı Göktürk ayios ioanis ayazması — Burgaz adasında, Gökdemir Sokağında, aynı isimdeki kilisenin avlusundaâir. Kagir duvar üzerine camekân örtülü bir yapıdır. 1896 da kili- Burgaz Adasında Ayios İoanis Ayazması (Resim: Hâşim) se ile beraber yapılmıştır, yedi basamaklı taş merdivenle inilir. Oldukça derin bir kuyu bir kemer altındadır ve kemerin önüne par Hiaklıklı bir demir kapı konmuştur. Panayırı 29 Ağustosta yapılır. Hakkı Göktürk AYİOS İOANİS AYAZMASI — Bebekte, rum mezarlığındadır. Yarı kagir, yarı ahşap dört duvar üzerine kiremit örtülü bir yapıdır. Tavanı ahşap, zemini çimento döşelidir. Kapıdan girilince tam karşıya rastlayan ve içinde yarım metreye yakın su bulunan mermer havuzun üstü de tonoz örtülüdür. Sağ duvarda bir mermer tekne, sol duvarda üst üste iki höcrenin içinde azizlere ait ikon-lar vardır. Panayırı 24 Hazirandadır (1947).
AYİOS İOANİS AYAZMASI — Boğazi-çinde, Paşabahçesinde, Sahib. Molla Caddesinde idi. 30-40 sene evveline gelene kadar mevcuttu. Süpürüntü içinde olan bir arsanın içerisinde yalnız kuyusu kalmış, son zamanlarda kuyusu da kapatılarak kuyunun ağzında yalnız bir taş kalmıştır. Hakkı Göktürk AYİOS İOANİS AYAZMASI — Tarab-yada, Salcı Sokağından gidilir, sol kolda Ta-rabyabostanı Sokağında; Tarabya Köprü So- «. ~~^_^g£SIâ^^ ^e^r=55?^v-- •
kağı kavşağı sol köşesinde, Emin Paşa bahçesinin sokağa bakan kısmında kayaların önüne yapılmış dahilen 1,70 metre uzunluğunda, 2,5 metre genişliğinde, 1,95 metre yükseklikte kagir bir yapıdır. Ön cephesin-bir kapı ve iki penceresi vardır. Tavanı tonoz olup zemini çimentodur. Kapıdan girilince kapının yanında sol köşede tulumbalı bir kuyu, sağ köşede duvarda küçük bir höcre içinde mumlan koymak için madenî bir raf bulunmaktadır. Karşıda duvarda camekân içerisine konmuş azizlerin tasvirleri vardır. İki yağ kandili asılıdır. Kapının üzerinde 1895 tarihi yazılıdır. Hakkı Göktürk AYİOS İOANİS AYAZMASI — Topçularda, merhum Ali Galip Beyin bahçesinde-dir. Duvarları kaba taş ve ince tuğladan yapılmış, zemini taş döşeli, dört taş basamaklı merdivenle inilir, gayetle geniş bir çukur mahallin içerisinde karşı duvarında küçük bir AYIOS IOANIS 1570 —
istanbul ANSİKLOPEDİSİ — 1571
AYİOS İOANİS kemer höcre içinden gelen bir su olup önünde kenarları mermer kaplı dar ve uzunca bir havuz bulunmaktadır. Üzerinde evvelce bir kilise bulunduğu söylenir. Hakkı Göktürk AYİOS İÖANİS AYAZMASI — Lânga-da, Sepetçi Selim Sokağında 16 numaralı evin methalinden geçilir. Bir metre kadar genişlikte tavanı tonoz olan bir yerden dokuz taş basamaklı merdivenle inilerek bir demir kanatlı kapıdan girdikten sonra üç taş basamaklı merdivenle daha inilir. 2,30 metre genişlikte, 7,5 metre uzunlukta, tavanı tonoz, zemini taş düşeli ise de bakımsızlıktan toprak halini almış karanlık bir yerdir. Kapıdan girince solda zemine gömülü ağzı 60 santim genişlikte bir taş teknenin içinde 22 santimlik bir methalden çıkan bir sudur. Kapıdan girince yine sol tarafta eşikli bir kapıdan 2,75 metre genişlikte, 2,55 metre uzunlukta tavanı tonoz, zemini toprak olan ikinci kısma geçilir. Buranın sağ taraf unda bulunan kemerli bir kapıdan üç metre kadar genişlikte, dört metre kadar uzunlukta, tavanı tonoz, zemini moloz içinde üçüncü kısma geçilir. Bu kısımlar iki tepe penceresiyle aydınlatılmıştır. Panayırı, Ekim ayının ilk haftası yapılır.
AYİOS İOANİS AYAZMASI — Üsküdar-.-da, Paşalimanı Caddesindedir. Mithat Nemli tütün deposu karşısında Nedim ve Sebahat-tin Alaçam'a ait binanın altındadır. Evvelce üzerinde ahşap bir çatı vardı. Yukarıda adı geçenler tarafından 1947 de üzerine altında bir marangoz atelyesi bulunan bir katlı kagir Üsküdarda Ayios İoanis Ayazması (Resim: Hâşim) bir bina inşa edilmiş, ayazmaya da ayrı bir kapı ve bir methal yapılarak ihya edilmiştir. Ön kısmı daha yüksek, arka kısmı daha alçak, derin ve uzun bir kanaldır. Kanal boyunca derin bir suyu vardır. Methal kısmı daha geniş bir kemerdir. Çok derinde olan suyu buradan kova ile çekilmektedir. Bu kısımda bir mermer tekne ve ikonlar vardır. Ön tonozun karşı duvarında Ayios Yuanisin' tam boyda yağlı boya bir ikonu vardır. Bu ayazmanın» bin senelik bir mazisi olduğu söylenir. Hakkı Göktürk AYİOS İOANİS AYAZMASI — Üsküdarda, Çavuşderesinde; Çavuşdere Caddesi ile Çınarlıtekke sokağı kavşağı köşesinde Çınarlı-tekkenin avlusundadır. Bir tümseğin altında ön cephesi kaba taştan, ağzının kenarı tuğladan yapılmış bir tonozdan ibarettir; 1,25 X 1,40 metre genişliktedir; içinde derin bir kuyu vardır. 50 - 60 yıldanberi metruk bir hal dedir.
AYİOS İOANİS AYAZMASI — Samat-yada, İnekçi Sokağında Eleninin bahçesinde-dir. Bahçenin altında içerisinde suyu*, olan küçük bir tonoz olup önünde bir havuz bulunmaktadır. Yazın suyu çekilir. İki basamaklı merdivenle inilir. Bahçenin halkı tarafından duvarına bir kutu içine konulmuş ikonlar ve bir fener vardır. Hakkı Göktürk < AYİOS İOANİS AYAZMASI — Boğazi-çinde, Yenimahallede, İbnisina Sokağında Ayios Yuanis kilisesi içindedir. (B.: Ayios İo-anis Kilisesi) Methalden geçildikten sonra demir parmaklıklı bir kapıdan girilir. Dokuz mermer basamaklı merdivenle inilerek iki metre kadar uzunlukta bir metre kadar genişlikte bir höcreye gelinir; tavanı ahşap, zemini mermer döşelidir, Ayios İoanis'in gümüşlü bir ikonu ile tezyin edilmiştir. Sola kıvrılan bir dirsekten sonra üç mermer basamaklı merdivenle inilen ayazma 2,5 metre uzunlukta, 1,40 metre genişlikte olup tavanı tonoz, zemini mermer döşelidir. Sağda merdivenin yanında mermer bir tekne, duvarda içinde iki, üç bakır maşraba bulunan bir höcre vardır. Sol köşede dar ağızlı geniş bir tonozun altında derin bir kuyu bulunmaktadır. Suyun içinde 24 basamak merdiven olduğu söylenir, ayazmanın altı asırlık olduğu rivayet edilmektedir. AYİOS İOANİS AYAZMASI — Yenişe-hirde Ebüzziya Sokağındadır. Bir bahçe duvarının yanına yapılmış ahşap çatı üzerine kiremit örtülü bir yapıdır, 25 kapı numarasını taşımaktadır. Bay Mahrnud, Tevfik ve Bayan Binnaz veresesine aittir. İçi iki bölmeden ibaret olup zemini mozaik döşemelidir. Kapıdan girince karşıda, duvarın sol tarafında kaba taştan bir dehliz, içinde de üç karış kadar derinlikte su vardır, dehlizin eni 40 santim, boyu hayli uzun, gerilere doğru gitmektedir. Önünde mermer bir set, sedin üstünde maşrabalar durmaktadır, duvarlar aziz ikonlariyle tezyin edilmiştir. İkinci bölmede iki demir ayak üzerinde Ayios İoanis'in gümüşlü bir ikonu vardır ki üzerindeki yazının tercümesi şudur: «Gözden muztarip olan Yani Makaris işbu azizin şanına vakfediyor 28 Ağustos 1899». Panayırı 29 Ağustosta yapılır (1947).
AYİOS İOANİS AYAZMASI — Yeşilköy-de, Tayyare Aktarma anbarının arkasındadır, Yeşilköy Demiryolu Caddesinden gidilir. 1947 de Çayırın ortasında bir ağacın yanında dört köşe yekpare taş bilezikli bir kuyudan ibarettir. Arkasına tuğladan yalağımsı bir ilâve yapılmış olup, bilezikteki bir delikten buraya akan sudan istifade edilmekteydi. Hakkı Göktürk AYİOS İOANİS HRİSOSTOMOS RUM ORTODOKS KİLİSESİ — Kalamışta, Kalamış iskelesi Sokağındadır. Dört duvar üzerine kiremit örtülü kagir yapıdır. Yapı tarihi bilinmiyor. Kilisenin bulunduğu yer Bizans zamanında mezarlık olduğu rivayet edilir. Ortası tonoz olan bağdadi tavan oyma başlıklı altı bağdadî sütuna istinadeder. Zemini mermer döşelidir. İkonostasion ahşap olup sade yapılmış, camekân içinde ikonalarla süslenmiştir. İncil okuma mahalli ve despot kürsüsü ahşap olup sade yapılıdır. Kagir olan kadınlar mahfiline narteksten çıkılır. Duvarlarında büyük çerçeveler içerisinde müteaddit ikonlar, mermer kaideli iki büyük şamdan ve birçok avize ve kandillerle tezyin edilmiştir. Demir çubuklardan yapılmış olan çan kulesi 1947 de inşa edilmiştir. Mabedin önündeki meydanlıkta asırlık iki çınar ağacı bulunmaktadır. AYİOS İOANİS KALİVİTİS AYAZMASI — Kadırgada, Aynülhayat çıkmazında 7 numaralı evin bahçesindedir. Bileziği yekpare taştan oyulmuş bir kuyudan ibarettir. İçerisinde kenarda bir mezar görülmektedir, ki adına takdis edilen azize ait olduğu söylenir. Panayırı 15 Ağustostadır. Bu ayazma hakkında şöyle bir menkıbe vardır: İoanis Kalivitis Bizansın kibar ve zengin ailelerine mensup Eftropios ve Teodora isminde baba ve ananın çocuğu olarak İstan-bulda dünyaya gelir; gayet dindar olup on iki yaşında evini terkederek İstanbulda bir manastıra girer, manastırda fasılasız ibadet yapılırdı. Sekizer saatten üç kafile olarak ibâdete devam edilir, birinci kafilenin bıraktığı yerden ikinci kafile başlar, ikinci kafilenin bıraktığı yerden üçüncü kafile alır ve böylece devam ederdi. Manastır «uyumayan rahibler manastırı» adını almıştı. Altı yıl sonra ebeveyninin hasretine dayanamıyan genç İoanis bir dilenci kıyafetine girip evlerinin karşısına bir kulübe kurarak içinde yaşamaya başlar, kendisini tanımayan eski hizmetçi ve uşaklarının hakaretine uğrar. Nihayet öleceğini hissederek mektebe gittiği sıralarda anası ve babası tarafından verilen altın haçlı incili ellerinin üzerine koyarak öylece kendisini ana ve babasına tanıtır ve birkaç dakika sonra ruhunu teslim eder. Kulübesinin bulunduğu yere gömülür ve mezarının bulunduğu yerden bir su fışkırır, ayazma olur. Hakkı Göktürk AYİOS İOANİS O TEOLOGOS AYAZMASI — Baltalimanında,, Boyacıköy sırtlarında ayni adı taşıyan kilisenin harafaesinde-dir; kayde değer hususiyeti yoktur. Neoklis Sarris AYİOS İONİS .0 TEOLOGOS -RUM ORTODOKS KİLİSESİ — Baltalimanında, Boyacıköy sırtlarında bir harabedir. Romalılardan kalma bir Ekati mabedi üzerine kurulmuş bir bizans yapısıdır. 1805 de Tarabyadan Baltali-manına yerleşmeğe gelen Rum muhacirlerinin 'kilisesi olmuştur; onların topladıkları' para ile tamir ve ihya edildi, fakat yıllar geçtikçe küçük gelmeğe başladı, köyün merkezine yeni AYİOS IOANIS 1572
İSTANBUL i ANSİKLOPEDİSİ — 1573 AYÎOS İOANİS bir kilise yapılarak bu eski bina terk edildi (1830); o tarihten itibaren de harab olup yı kılmaya başladı, nihayet bugünkü hâlini aldı (1959). Neoklis Sarris AYİOS İOANİS O TEOLOGOS (O HRİ-SOSTOMOS) RUM ORTODOKS KİLİSESİ — Heybeli Adada Deniz Harb Akademisi avlü-sundadır; Paleologos sülâlesinden İmparator İoanîs'in zevcesi tarafından yaptırılmıştır. 1560 da yanmış, tekrar yapılmış, 1945 de eski Rum Ticaret Mektebi binası Deniz Kumandanlığına geçtiğinde kilise de boşaltılmış, devredilmiştir. Hâlen Akademinin ilmî âlet-deposu olarak kulanılmaktadır. NeoHis Sarris AYİOS İOANİS PRODROMOS AYAZMASI — Tarabya - Yeniköy yolunda banyoların bulunduğu yerde idi. Asfalt yol genişle-tilirken ortadan kaldırılmıştır. Bir köşkün bahçe duvarında kemer şeklinde bir izi kalmıştır. Hakkı Göktürk AYİOS İOANİS PRODROMOS AYAZ MASI — Fenerde, Sadırâzam Âlipaşa Caddesinde; Maraşlı Rum İlk okulundadır. Beton bir yapıdır. Kapıdan girince karşıda bir basamak yükseklikte iki ayak üstünde iki musluklu müstatil bir mermer tekne, arka tarafında alçak bir kuyu bulunmaktadır. Bu ayazma 1845 tarihne kadar Ayios İo-anis Damaskino adına anılmaktaydı.
Yüklə 4,97 Mb. Dostları ilə paylaş:
|