Istanbul Üniversitesi Matbaası

Resim No 2: Tarih öncesinden kalan delinmiş bir kafatası

Çoğu antropologun görüşüne göre, kafatasına delik açılarak yarım baş ağrısı (migren), baş dönmesi, sara (epilepsi), delilik gibi hastalıklara sebep olduğuna inanılan kötü ruhların buradan çıkıp gitmesi sağlanırdı. Trepenasyon ile bedenin sakatlanması her ne kadar büyü amacıyla yapılmış olsa da bazen hastanın kafa içi basıncını azaltarak yarar sağlamış olabileceğini düşünebiliriz. Kafatasında delik açılmış olanların yarasının iyileştiğini kesilen kısmın etrafında meydana gelmiş olan nedbe dokusundan anlıyoruz. Bu işlemi yapanların kafatası sütürlerine ve beyin zarına zarar vermenin kötü sonuçlarını biliyor olduklarını tahmin edebiliriz. Ölümden sonra uygulanan trepanasyonlar ise ruhu özgür kılmak için yapılırdı. Günümüzde halen bu geleneği sürdürenlerin bulunduğu bildirilmektedir.

En eski cerrahi uygulamalardan olan sünneti ise on beş bin yıl öncesine götürebiliyoruz. Sünnet, temizlik ve sağlık amacıyla yapıldığı gibi, acıya dayanıklılığın kanıtlanmasıyla topluma kabul edilme, cinsi hayata hazırlık, üreme ve bereket tanrılarına kurban sunma gibi diğer sebeplerle de uygulanırdı. Erkeklerde cinsiyet organı ucundaki deri kesilip çıkarılmakta; kızlarda ise klitoris ya da labia minor’dan bir parça alınmaktadır. Müslüman ve Yahudiler ile Afrika, Avustralya, Amerika ve Okyanus adalarından bir kısım yerliler sünnet geleneğini sürdürmektedir. Kızların sünneti yasaklanmış olmakla birlikte bazı yerlerde, örneği Kuzey Afrika’da halen az da olsa uygulandığı yazılmaktadır.
Kaynaklar

• 
  Taylor EB. Religion in Primitive Culture. New York, 1958.
  
• 
  Brown SA. The Physician Throughout The Ages. Vol. I, New York, 1928.
  
• 
  Clendening L. Source Book of Medical History. New York, 1942.
  
• 
  Bayat AH. Tıp Tarihi, İzmir, 2003.
  
• 
  Bettmann OL. A Pictorial History of Medicine. Illinois, 1956.
  
• 
  Garrison HF. An Introduction to the History of Medicine, Philadelphia, 4th Ed., 1929.
  
• 
  Lewis P (Ed). Tıp Tarihi (Çev. Güdücü N.), Roche Yay., Hürriyet Gazetecilik ve Matbaacılık, 1998.
  
• 
  Lyons AS. Petrucelli RJ. Çağlar Boyu Tıp (Çev. Güdücü N.) Roche Yay., 1998.
  
• 
  Porter R. The Greatest Benefit to Mankind A Medical History of Humanity. W.W. Norton & Company, New York London, 1999.
  
• 
  Marti-İbanez F. The epic of medicine. Ney York: Clarkson N. Potter Inc. Publisher; 1962.