Istanbul Üniversitesi Matbaası

Eczacılık Eğitimi ve Eczacılık

Türkiye’de eczacılık eğitimi Tıp Mektebi içinde 1839 yılında başladı. Mektepten yetişen eczacı sayısı az olduğundan çıraklıktan yetişenlerden yararlanılıyordu. 1933 Üniversite Reformu ile Türkiye’ye gelen Alman hocaların eczacılık eğitimine önemli katkıları oldu. Başlangıçta iki yıl olan eğitim 1850’de üç yıla, 1938’de dört yıla çıkarıldı. İlk eczacılık fakültesi Ankara’da 1960 yılında kuruldu. İstanbul’da Tıp Fakültesi içinde öğretim veren Eczacılık Okulu 1963 yılında fakülte oldu.

Cumhuriyet’in ilk yıllarında üretilen yerli hazır ve kozmetik preparat sayısı 90 civarındaydı. Ayrıca 50 çeşit kadar ampul şeklinde preparat bulunuyordu. Tıbbi müstahzar üreten tesis sayısı 15 civarındaydı. Bu 15 tesisten Beşir Kemal, Ethem Pertev ve Hasan Rauf laboratuvarları fabrikasyon yöntemi ile ilaç üretebilecek tesislere sahipti. Diğerleri eczane laboratuvarları ve han odalarında üretim yapabiliyorlardı. Türk müstahzaratçılığının gelişimi ve ilaç sanayiinin kurulması Cumhuriyet’ten sonra gerçekleşebilmiştir. 1950 yılında kurulan “Eczacıbaşı” ilk Türk ilaç fabrikasıdır. 1952’de Abdi İbrahim ve Mustafa Nevzat Pisak, 1956’da İbrahim Ethem ilaç fabrikaları açılmıştır.

Türkiye’de müstahzar ilaç yapımındaki esas gelişmeler 1926-1928 yılları arasında çıkartılan üç kanun desteği ile gerçekleşti. Bu kanunlar: Türk Kodeksi Hakkında Kanun (No: 77, 1926), Eczacılar ve Eczaneler Hakkında Kanun (No: 964, 1927), İspençiyari ve Tıbbi Müstahzarlar Kanunu (No: 1262, 1928).

Çıkarılan kanun, yönetmelik ve kararnameler ve Cumhuriyet hükümetlerinin desteği ve ilaç üreten firmaların olağanüstü gayretleri ile Türk ilaç sanayi devamlı gelişme gösterdi. İkinci Dünya Savaşı yıllarında Türk halkının ilaç gereksinimi karşılandı ve 1950 yılından sonra başlayan fabrika dönemi ile Türkiye’nin ilaç gereksinimi %90 oranında karşılanır duruma geldi.

Çıkarılan yabancı sermaye kanunuyla 1954 yılından sonra Amerikan, Alman, İsviçre ve İtalya firmaları Türkiye’de ilaç fabrikaları açmaya başladılar.

Ebelik

Ülkemizde ebelik eğitimi 1842 yılında Tıp Mektebi içinde başladı. Kurslarla başlatılan eğitim, Türk tıbbının çok önemli bir ismi olan Dr. Besim Ömer Paşa’nın çalışmaları ile 1895 yılında düzenli bir okul eğitimi şeklini aldı. Eğitimini devamlı olarak İÜ Tıp Fakültesi içinde sürdüren Okulun adaylarından beş yıllık ilkokul diploması istenirken, 1933’den sonra ortaokul diploması istendi ve eğitim süresi iki yıla çıkarıldı. 1967 yılında Cerrahpaşa Tıp Fakültesine bağlanan Okul’un eğitim süresi 1969’da dört yıla çıkarıldı ve lise dengi sağlık lisesi oldu. Yükseköğretim, 1981’de çıkarılan 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu ile akademik, kurumsal ve idari yönden yeniden yapılanma sürecine girmesiyle ülkemizdeki tüm yükseköğretim kurumları Yükseköğretim Kurulu (YÖK) çatısı altında toplandı. Fakülteler içindeki lise düzeyindeki okulların kapatılması ile Cerrahpaşa içindeki Ebe Okulu da yeni yasaya göre İstanbul Üniversitesine bağlandı ve 1985 yılından sonra iki yıllık önlisans ve 1997 yılında lisans düzeyinde yüksek okul haline getirildi.

Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı’nın1924 yılında Şişli Çocuk Hastanesi içinde açtığı ebe okulunu, ülke ihtiyacını karşılamak için 1937 yılında ilkokul mezunlarının alındığı köy ebe okullarının açılması izledi. Ayrıca 1940 yılında açılan köy öğretmen okullarının kız öğrencilerinin bir kısmı üç yıl köy öğretmen okullarında okuduktan sonra köy ebe okullarına gönderildi. Köy ebesi olarak mezun olunan bu okulların, köy enstitülerinin 1954’de kapatılması ile eğitimi sona erdi. Köy ebe okulları da daha sonraki yıllarda kapatıldı. 1959 yılında Ankara’da, 1961 yılında Zeynep Kâmil Doğumevinde, 1963’de Gaziantep’te sağlık liseleri niteliğinde ebe liseleri açıldı. Bu okulların sayıları ileri yıllarda çoğaldı.