İstiqamətin şifri və adı: tem-040000 Kimya İxtisasın şifri və adı: tem-040009

2.2. Neftin Emulsiyalarının Parçalanma üsulları

Neftin duzsuzlaşdırılması və emulsiyasızlaşdırılması üçün müxtəlif metodlardan istifadə olunur. Metodların çoxluğu emulsiyaların tərkibinin və keyfiyyətinin müxtəlif olması ilə bağlıdır. Bəzi emulsiyalar asan ayrılır, digərləri isə heç ayrılmır və yaxud çox çətinliklə kimyəvi yolla ayrılır. Neft emulsiyalarını üç əsas üsulla parçalayırlar.

1. 
   Mexaniki
   
2. 
   Kimyəvi
   
3. 
   Elektirik
   

Neft emalı sənayesində neft emulsiyasını parçalamaq üçün üsulun seçilməsi neftin heteroatomlu birləşmələrin növü və neftdəki miqdarından, emulqatorun növündən, başlıca olaraq isə emulsiyanın növündən və möhkəmliyindən asılıdır.

Mexaniki üsul özü də bir neçə yerə bölünür. Çökdürməklə, süzməklə, mərkəzdənqaçma qüvvəsi vasitəsi ilə neft emulsiyasının parçalanmaq münkündür. Çökdülmə üsulu təzə əmələ gələn emulsiyaları parçalanmaq üçün (həm də çox sadə üsul olduğudan) sənayedə geniş tətbiq edilir. Üsulun mahiyyəti emulsiyanı təşkil edən komponetlərin sıxlığı arasındakı fərqə əsaslanır. Adətən bu üsulla emulsiyaları parçalamaq üçün neft qızdırılır və nəticədə neftin özüllüyü, həmçinin sıxlığı azalır, suyunki isə dəyişmir. Ölçüsü d>0,5 mkm olan su damcılarının neftdə çökmə sürəti Stoks qanununa əsaslanır.

V- su damcısının çökmə sürəti, sm/san

d- su damcısının ölçüsü

ρ₁- suyun sıxlığı

ρ₂- neftin sıxlığı

g- sərbəstdüşmə təcili

- neftin dinamiki özlülüyü, q/sm san
Tənlikdən görünürki, prossesin temperaturu yüksəldikcə sıxlıqlar arasındakı fərq çoxalır, nəticədə neftin kinematik özlülüyü kəskin azalır ki, bu da çökmə sürətini artırır. Neft Emalı Zavodlarında emulsiyalı neftləri istilikdəyişdirici aparatlarda 120-160C qədər qızdırıb, xüsusi çökdürücülərdə yüksək təzyiqdə (8-15 at) altında çökdürürlər. Neftin yüksək təzyiq altında çökdürülməsi suyun buxar halına keçməsinə imkan vermir, beləliklə su damcıları və onlarda həll olmuş mineral duzlar neftdən ayrılmış olurlar.

Sentirifuqa üsulu: Emulsiyalı neft sentrifuqaya daxil olduqda mərkəzdənqaçma qüvvəsinin təsiri ilə neft və suya ayrılır. Su ağır olduğu üçün sentrifuqanın kənar və ya dibinə, neft isə yüngül olduğu üçün sentrifuqanin mərkəzə yaxud üst hissəsinə yığılır. Xüsusi yerləşdirilmiş borular vasitəsi ilə sentrifuqadan sudan ayrılmış neft və suyu çıxartmaqla prossesi doğru təşkil etmək olur. Bu üsulla ayrılacaq emulsiyalı neftin neft və su komponetləri arasındakı sıxlıq fərqi böyük roll oynayır. Bu fərq çox olduqca ayrılma daha tez və asan baş verir. Buna görə bəzi hallarda sıxlıqlar arasındakı, fərqi süni yolla artırlar. Bu məqsədlə emulsiyalı neftlərə NaCl məhlulu əlavə olunur.

Mərkəzdənqaçma qüvvəsi vasitəsi ilə də neftin suda ayrılması Stoks qanununa əsaslanır.