Kiritish-chiqarish kanallari va protesessorlar reja: Kiritish chiqarish tizimlarini tashkil etish. Kiritish-chiqarish boshqarish vositalari, kiritish-chiqarish kanallari va protsessorlari. Kiritish-chiqarish modullari

Printerni tanlashda quyidagi omillarni hisobga olish kerak:
funkcional imkoniyatlar to’plami, ular bo’yicha printerni konkret masalani echish uchun qo’llanishligini baholash mumkin (bosilgan hujjatlar o’lchamlari, bajariladigan ishlar hajmi, ruslashtirilganligi, kerakli shriftlarning borligi va b);

• 
  rangli tasvirni shakllantirish imkoniyati;
  
• 
  tasvir sifati (O’tkazish qobiliyati);
  
• 
  ishlash ishonchliligi va qulayligi, servis;
  
• 
  tashuvchi, sarflanadigan materiallar, qurilmaga xizmat ko’rsatish, elektroenergiyani iste’mol qilish narxlarini o’z ichiga olgan ekspluataciya harajatlari;
  
• 
  printer narxi.
  

8. PLOTTERLAR

Plotterlar (plotter, grafik quruvchilar) grafik axborotni (chizmalar, sxemalar, rasmlar, diagrammalar va b.) EHM dan qog’ozli yoki boshqacha ko’rinishdagi tashuvchiga chiqarish qurilmasidir.
Plotterlar tasvirni shakllantirish tamoyillari bo’yicha ikki sinfga bo’linadi:
• vektorli tipidagi plotterlar, ularda yozuvchi uzel qog’ozga nisbatan birdaniga ikkita koordinata bo’yicha siljishi mumkin va tasvir qog’ozda kerakli to’g’ri va egri chiziqlarni istalgan yo’nalishda bevosita chizib chiqish bilan yaratiladi;
• rastrli tipdagi plotterlar, ularda yozuvchi uzel qog’ozga nisbatan faqat bir yo’nalishda bir vaqtning o’zida siljishi mumkin va tasvir qog’ozda satrma-satr ketma-ket tushiriladigan nuqtalardan shakllanadi.
Ish tamoyili bo’yicha plotterlar peroli, purkagichli, lazerli, termografik, elektrostatik bo’ladi.
Vektorli plotterlar faqat peroli bo’ladi, plotterlarning qolgan tiplari rastrlidir.
Lazerli plotterlar
Lazerli plotterlar (Laser Plotter) oraliq tashuvchi sifatida yarim o’tkazgich qatlami bilan qoplangan aylanadigan barabanni ishlatadi. Lazer nuri bilan zaryadlangan yarim o’tkazgich soholari kURO’ktonerni o’ziga tortadi, keyin uni baraban ostidan utayotgan qog’ozga ko’chiradi. Bundan keyin toner tushirilgan qog’oz qizdirgich orqali o’tadi, issiklik ta’siri ostida toner qizib yaxlitlanadi va qog’ozda qotiriladi (tipik elektrografik texnologiya). Lazerli plotterlarning afzalligi yakqoldir: oddiy qog’ozni ishlatishi, tasvirning yuqori sifati (o’tkazish qobiliyati 800 dpi gacha) va tezkorliligi (50 mm/s gacha), shovqinsiz ishlashi va to’liq avtomatlashtirilganligi. Lekin ular qimmatdir. Rangli bosmaning principial imkoni bor, lekin bunda plotter narxi qimmatlashadi.
Yaqinda potencial relefni barabanga tushirish uchun lazer nurini emas, balki nuqtali yarim o’tkazgichli yorug’lik diodlaridan
qilingan (light emitted diod — LED) chizg’iyani ishlatuvchi lazerli plotterlar paydo bo’ldi, bu plotterni yanada oddiy va ishonchli qildi (bu LED-plotter deb ataladigan plotterlar). Ular ham nisbatan qimmat, lekin murakkab tizimlarda etarlicha jadal qo’llanilmoqda.
Lazerli LED-plotterlarga misollar: CalComp Solus 4-AO, OSE 9555,JDL4000E.
Plotterlar rulonli va planshetli bo’ladi, ularning ko’pchiligi yaxshi sig’imli ichki sozlangan xotira (2 dan 64 Mbaytgacha), displeyga ega, bir nechta (2—7 ta) qiymatlar formatini tanlash imkonini beradi, boshqa bir qator servis imkoniyatlariga ega. Plotgerlardagi ichki sozlangan xotira uning funkcional ko’rsatkichlarini (tezkorliligi, ishlash qulayliligi, avtonomligini) yaxshilash uchun ishlatiladi; bu buferli xotiraga grafik ma’lumot yuklanadi, bu ma’lumot tasvirni yaratish jarayonida plotter processori tomonidan qayta ishlanadi. Peroli plotterlar uchun bu xotira faqat uning avtonom ishlashini ta’minlaydi, rastrli plotterlar uchun esa u yana tezkorlik, o’tkazish qobiliyati va tasvir formatini ta’minlash uchun muhimdir.

9. DIGITAYZERLAR

Digitayzer (digitaizer) yoki boshqachasiga grafikli planshet — bu asosiy vazifasi tasvirlarni raqamlab chiqish qurilmasidir. U ikki qismdan: asosdan (planshetdan) va asos yuzi bo’yicha siljiydigan ko’rsatish qurilmasidan (pero yoki kursordan) iborat. Kursor knopkasini bosilganda uning planshet yuzasidagi holati qayd qilinadi va koordinatalari kompyuterga beriladi.
Digitayzer foydalanuvchi yaratayotgan rasmni kompyuterga kiritish uchun ishlatilishi munin: foydalanuvchi perokursorni planshet bo’yicha olib yuradi, lekin tasvir qog’ozda paydo bo’lmasdan, balki grafik faylda qayd qilinadi.
Digitayzerning ishlash tamoyili kursorning joylashgan joyini planshetga joylashtirilgan, qo’shni simlar orasila etarlicha katta qadamli (3 dan 6 mm gacha) ingichka simlar turi yordamida qayd qilishga asoslangan. Qayd qilish mexanizni ma’lumotlarni o’qish qadami to’rning qadamidan kichikroq bo’lishini ta’minlaydi (millimetrda 100 ta gacha chiziq). O’qish qadami digitayzerning o’tkazish (ajratish) qobiliyati deyiladi.
Digitayzerning kompyuter bilan ma’lumot almashish tezligi operatorga bog’liq, lekin odatda qurilmaning sekundiga 100—200 ta nuqta darajali texnik imkoniyatlari bilan chegaralanadi.
Digitayzerlar elektrostatik va elektromagnit bo’ladi.