KirkçEŞme tesisleri

MEHMED KEMALİ

362

363

MEHMED RÂlF BEY

Mehmed Esad Yesarî'nin ta'lik bir levhası. TETIV Arşivi

dan Seyyid Mehmed Said Dedezade'ye rica ederek meşk almaya başladı. Rivayete göre bir müddet sonra yazdıklarını götürünce Dedezade, kendi yazısı üzerinden kopya çekildiği zannıyla, "Oğlum, bunları bir kere de burada yaz göreyim" demiş, o da aynı yazıları aynı güzellikte yazınca hocası şaşırmış. Mehmed Esad kısa zamanda icazet almaya hak kazanınca icazet merasimine davet edilen Veliyyüddin Efendi, Yesarî'nin yazılarını hayranlıkla seyrettikten sonra gözlerinden yaşlar akarak "Bu çocuğun hocası olmak şerefi bana gelecekti bilemedim" diyerek üzülmüştür. 1753' te aldığı bu icazetname hocası dışında, Kâ-tibzade Mehmed Refi1 ve İsmail Refik adlı ünlü hattatlar tarafından da imza edilmek suretiyle tasdik edilmiştir.

III. Mustafa döneminde (1757-1774) büyük bir itibar gören Mehmed Esad kadılığa yükseldi ve saraya yazı hocası oldu. Ölümünde Fatih'ten Âşıkpaşa'ya giden Gelen-bevi Caddesi'nin sol tarafındaki setin üstünde toprağa verildi. Sonradan burası caddeye gittiğinden kitabesi Fatih Camii bahçesine taşındı. Yesarî, İran ekolünde en kudretli hattat olan İmâd'ın üslubunu takip etti ve hakkıyla "İmâd-ı Rûm" (Anadolu'nun İmâdı) unvanını kazandı. Maha-retiyle İranlı ustalara parmak ısırttıran bu dahi sanatkâr 1775'ten itibaren bazen harflerini büyülterek, bazen küçülterek â-deta yeni bir üslup arayışı içine girdi ve bu yazıda bir Türk zevki ortaya koymaya çalıştı. Harflerde ölçüleri aynı tutmaya gayret etti ve biraz küçülttü. Bunun en güzel örneği, Üsküdar'da Selim Ağa Kütüphane-si'nin kitabesidir.

Yesarî'nin eserleri çoktur. Büyük bölümü müze ve özel koleksiyonlardadır. Bah-çekapı'da Ticaret Borsası'nın kitabesi de

onun elinden çıkmıştır. Kendisi gibi ünlü bir hattat olan oğlu Yesarîzade Mustafa İzzet(~»), babasının bir yere kadar öncülük ettiği Türk ta'lik üslubuna hakiki hüviyetini kazandırmıştır.

Bibi. Müstakimzade, Tuhfe, 717; Habib, Hat veHattatân, İst., 1306, s. 243; Tarih-i Cevdet, VI, 314-315; C. Huart, Leş calligmphes et leş miniaturistes de l'orient Musulman. Paris, 1908, s. 291-292; inal, Son Hattatlar, 531-536; U. Derman, Türk Hat Sanatının Şaheserleri, İst., 1982, 19. ve 25. levhalar; Rado, Hattatlar, 182-184; U. Derman, İslam Kültür Mirasında Hat Sanatı, İst., 1992, 100, 102, 103, 108 numaralı levhalar (s. 206-209).

ALİ ALPARSLAN