Kktc yakin doğU ÜNİversitesi sağlik biLİmleri enstiTÜSÜ

2.10.5.12. Yöneticilerin Taraftarlar Üzerine Etkisi

Yönetici, bir örgütün hedeflerini gerçekleştirirken, örgütün en etkili ve en yeterli bir biçimde işlemesini sağlayan; akıllı, bilgili, tecrübeli ve liderlik vasıflarından yararlanılan kişidir. Yöneticileri agresif olan bir takımın, sporcularının ve taraftarın de agresif olması doğaldır. Dolayısıyla yöneticilerin sorumluluklarının bilincinde hareket etmeleri gerekmektedir. Yöneticilerin, seyirciler üzerindeki olumsuz etkilerinin bir başka boyutu da, medyanın, söylenmediği hâlde söylenmiş gibi başlıklar atarak reyting yapma düşüncesi uğruna yanlış tutumudur. Özellikle Türkiye'de, dört büyükler olarak bilinen kulüplerin yöneticilerinin, söylemedikleri hâlde söylenmiş gibi yayımlanan demeçleri çok fazla problem oluşturabilmektedir. Nedeni ise bu dört takımın seyirci kapasitelerinin yüksek oluşudur. Kulüp yöneticileri, spordaki şiddetin gerçekten bitmesini isteseler bu problem büyük oranda çözülebilir. Kulüp yöneticilerinin bu konuda rolleri çok önemlidir (Karagözoğlu, 1994, s.29).

2.10.5.13. Amigoların Taraftarlar Üzerine Etkisi

Amigo, taraftar, sporcu ve yönetici arasında köprü vazifesi yapan ve bu öğeler arasında bütünleyici rol oynayan kimsedir. Amigoluk, futbolda çok önemli yeri olan bir görevdir. Amigolar, tribünleri dolduran taraftar kitlelerini, hem olumlu hem de olumsuz yönde etkileyebilmektedirler. Kitle psikolojisi ile, lider konumundaki kişi ne yaparsa, kitle de o kişinin hareketine katılmaktadır. Dolayısıyla amigolar, tribünlerde birer lider konumuna gelmişlerdir. Onların her hareketi taraftarı etkileyebilmektedir (Kurtiç, 2006, s.32).

Milli takımımızın yıllarca amigoluğunu yapan Amigo Birol anılarında şöyle demektedir:’ Amigolar takımlarına çılgınlık derecesinde bağlıdırlar. Tribünlerle, kendilerini yırtarcasına saatlerce tezahürat yaparlar. Maçlarda, seyirciyi bir orkestra şefi gibi idare ederler. Takımın başarısı için ter döküp marşlarla, bestelerle takımını desteklerler. Amigolar, şartlar ne olursa olsun, gerektiği zaman, hiç değilse takımının bir parçasını toplayabilen, onları organize edebilen kişilerdir’ ( Ertan, 1994, s. 19)

Kulübün bünyesinde, sporcu statüsünde profesyonel görevliler olarak çalışacak amigolar, işlerinin karakterine uygun bir eğitimden geçirilmeli ve bu eğitimden geçirilirken dil, edebiyat, şiir, musiki, spor psikolojisi, spor sosyolojisi, kitle psikolojisi gibi dersleri almalı, yeterli amigoluk olgunluğuna geldikten sonra amigoluk belgesi verilmelidir. Amigoluk belgesi olmayan kişilere amigoluk yaptırılmamalıdır. Çünkü, amigolar büyük bir kitleye hitap etmektedirler. Bu yenilikler başta futbol olmak üzere, kitle taraftarlarına sahip bütün spor dallarına yeni bir heyecan, seviyeli ve mümkün mertebe teşkilatlı yeni bir taraftar, kaliteli bir rekabet, tezahürat ve sloganlarda daha etkili ve estetik bir özellik kazandıracak, sporun sosyal bütünleşme hususunda daha müessir olmasına büyük katkıda bulunacaktır ( Cebeci, 1995, s.22-23).

2.10.5.14. Irkçılığın ve Aşırı Milliyetçiliğin Taraftarlar Üzerinde Etkisi

Irkçılık, Avrupa çapında futbol için bir sorun ve futbol holiganizminde de önemli faktördür. Irkçılığın boyutlarını belirlemek için detaylı istatistikler hemen hemen imkânsızdır. Yine de futbol şiddeti (özellikle de uluslararası kamuoyunda) sık sık ırkçılık olarak nitelendirilmekte ve bu olayların ırkçı gruplar tarafından gerçekleştirildiği iddia edilmektedir. Günümüzde bazı kulüplerin bünyesinde ırkçı taraftarlar bulundukları bilinmektedir ( Gültekin, 2008, s.26).

Batı ülkelerinde farklı toplumsal alanlarda gözlenilen yabancı düşmanı ve ırkçı eylemler, futbol stadyumlarında da kendisini göstermektedir. Yabancı futbolculara ve taraftarlara yönelik yabancı düşmanlığı ve ırkçılık, yalnızca yerleşik taraftarlar arasında değil, aynı zamanda genç futbolcular arasında da gözlenmektedir. Yabancı düşmanlığı ve ırkçılık, toplumsal huzur, demokrasi ve futbol kültürü için bir tehlike oluşturmaktadır (Alver, 2008, s. 225)

Türkiye’de ulusal boyutlarda da yakın illerin, birbirleriyle yaptığı karşılaşmalarda, sık sık milliyetçilik (daha çok bölgecilik diyebiliriz) olaylarına rastlanmaktadır. Bunlar spor tarihimizde facia olarak bilinen, Kayseri spor -Sivasspor, Elazığ spor-Malatya spor, Mardin spor-Urfa spor, Afyon spor-Kütahya spor, Trabzonspor-Rizespor vb. illerin kendi aralarında oynadıkları müsabakalarda, sık sık şiddet görüntülerine rastlanılmıştır. Bunun ortadan kaldırılması için, mümkün ise takımların aynı gruba verilmemesine dikkat edilmelidir. Aksi taktirde çok iyi bir güvenlik sağlayarak bu tür olayların üstesinden gelinmelidir. Irkçılık, her alanda olduğu gibi sporda da tehlike oluşturmakta, üst boyutlara tırmanmadan ortadan kaldırılması için herkesin duyarlı olması gerekmektedir (Acet, 2006, s.157).

2.11. Karşılaşma Esnasında Taraftarları Etkileyen Faktörler

Spor kalabalıkları her zaman taraftar alt-gruplarından oluşur. Taraftar kalabalığını birbirinden farksız bir yığın olarak düşünmek yanlıştır. Kalabalıklar genellikle çok sayıda arkadaş grubunun ve yakınların, aile üyelerinden ve tek tek bireylerden oluşmaktadır (Özbaydar, 1983, s.214).

Taraftarların davranışını etkileyen sebepleri şu şekilde sıralayabiliriz:

• Kalabalığın büyüklüğü ve yoğunluğu,

• Taraftarların durduğu yer,

• Oturarak veya ayakta seyretmek,

• Birlikte söylenen şarkı ve türküler,

•Kalabalığın gürültüsü (Acet, 2006, 158).

Günümüz futbolunda insanların, hayatın her alanında olduğu gibi, kazanma ve kaybetme mantığı içerisinde yetiştirilmeleri, futbolda; “kazanmanın her şey olduğu” ve “kazanmak için her yolun geçerli olduğu” anlayışını hakim kılmaktadır (Cengiz, 2004, s.67)

Ülkemizde taraftarları şiddete iten nedenler;

• Taraftarların spor kültürü eksikliği,

• Taraftarların kurallar hakkında bilgi eksikliği,

• Kitle iletişim araçlarının bilgi vermeyişi,

• Federasyonun yaratıcı kurallar düşünmemiş olması,

• Taraftarların öğrenme isteksizliği,

• Okullarda genel bir spor kültürünün verilmeyişi,

• Taraftarların spor dışı faktörlerle yüklü olduğu gerginliğin giderilmeyişi, oyun dışı zamanların doğru kullanılmayışı (müzik yayını, gösteri vb),

• Amigoların taraftarları olumsuz etkilemeleri,

• Amigoların önemli etkilerinin farkına varılmayıp basit de olsa bir eğitimden geçirilmemesi, (Bahadır, 2006, s.51).

Yurt dışında yapılan araştırmaların sonucunda spor sahalarındaki saldırganlığın şiddetin aşağıdaki unsurlara bağlı olarak arttığı ifade edilmektedir.

• Sporcu ve taraftarların aşırı rekabet hissinin baskısı altında bulunması,

• Oyunun yeri (deplasman vb.),

• Müsabaka yerinin disipline edilmemiş olması,

• Gerçekte iyi hazırlanmadıkları halde, sporcuların çok iyi hazırlandıkları ve mutlaka kazanmaları gerektiği konusunda idareciler tarafından şartlandırılmış olmaları,

• Müsabaka sırasında, hakemler tarafından lüzumundan fazla ağır cezalar verilmesi,

• Spor taraftarının hakeme küfür etmeyi sürdürmesi,

•Saha içinde iki sporcunun kavgaya angaje olması,

• Sporcuların iyi oyun sergileme yerine karşı tarafın iyi oyununu ne pahasına olursa olsun bozma taktiğini uygulamaları,

• Sporcunun oyun kuralları konusunda yeterli derecede bilgi sahibi olmaması,

• Sporcunun sportif olgunluğa erişmemesi,

• Yenilgi ve başarının önemi,

• Sporcunun sporun anlam ve önemi konusunda yeterli eğitime sahip olmaması,

• Spor taraftarları arasında içinde yaşadıkları topluma yabancılaşan taraftar sayısı yoğunluğunun fazla oluşu, gibi faktörler saha içinde ve dışında saldırganlığı, şiddeti doğrudan ve dolaylı olarak etkileyen sebepler olarak ifade edilmiştir.

Taraftarlara göre şiddet olaylarının sebepleri:

• Karşılaşmalarda ortaya çıkan haksızlıklar, bazı psikolojik etkenler,

• Stresten kurtulma ve rahatlama isteği, hakemlerin taraf tutması, maçlarda şike yapılması,

• Üstün olma duygusu ve hırsı, sporcuların tavır ve davranışları,

•Kurallara uymama, seyircilerin kültürsüz oluşları,

• Kışkırtma olaylarının olması, umduğunu bulamamak, rekabet, fanatik seyirciler,

• Spor alanlarının durumu, Spor Toto ve Loto' nun etkisi,

• Basının etkisi, galibiyette elde edilecek ödülün mağlubiyette kaybedilmesi,

• Oyun içindeki değişik sebepler olarak sıralanabilir (İmamoğlu,1990,s.29).

3. GEREÇ ve YÖNTEM

3.1. Araştırma Grubu

Araştırma grubunu KKTC’ de ikamet eden 60 futbol taraftarı oluşturmaktadır. Katılımcılar araştırmaya, gönüllü olarak katılmışlardır. Araştırmanın amacı hakkında gerekli bilgi, katılımcılara anket öncesinde verilmiştir.

3.2. Araştırma Modeli

Araştırma tarama modeline uygun olarak gerçekleştirilmiştir. Öncelikle, konunun spordaki, futboldaki yeri ve önemini ortaya koymak amacıyla, bu konudaki yerli yabancı kaynaklara ulaşılmaya çalışılmış ve konu, imkanlar dahilinde incelenmeye çalışılmıştır.

Ayrıca konuyu daha belirgin bir şekilde ortaya koymak için futbol taraftarlarına yönelik bir anket uygulaması yapılmış, bu uygulama sonucunda elde edilen bulgular yorumlanarak sonuca gidilmeye çalışılmıştır. Anket önceden Mehmet Acet ve Ziya Bahadır, tarafından uygulanmış olup, geçerliliği ve güvenirliliği test edilmiştir.

3.3. Evren- Örneklem

Araştırmanın evrenini; 2011-2012 futbol sezonunda K.K.T.C Telsim Süper Liği 5.11.2011 tarihinde Göçmenköy stadyumunda oynanan Göçmenköy -K.Kaymaklı futbol takımlarının müsabakasındaki futbol taraftarlarından oluşmaktadır.

Araştırmanın örneklemini; 2011-2012 futbol sezonunda 5.11.2011 tarihinde Göçmenköy Stadyumunda oynanan Göçmenköy- K.Kaymaklı futbol takımlarının müsabakasına katılan 51 ’i erkek 9 ’ü bayan toplam 60 K.Kaymaklı taraftarı oluşturmaktadır.

3.4. Veri Toplama Araçları

Araştırmada belirlenen amaçlara ulaşmak için konu ile ilgili literatür taraması yapılmıştır. Araştırma; Araştırmacı tarafından yüz yüze görüşme tekniğiyle yapılmıştır. Anketin amacı ve kapsamı anlatıldıktan sonra taraftarlara anketler dağıtılarak birbirlerinden etkilenmeden cevaplamaları sağlanmıştır. Stadyumda seyirciler tesadüfü örnekleme yolu ile seçilmiş ve toplam 75 adet anket uygulanmıştır. Uygulanan anketlerin 15 adeti eksik bilgi (birden fazla işaretlenen şık ve cevaplanmayan sorular) içerdiği için değerlendirmeye alınmamış ve geriye kalan 60 adet anket değerlendirmeye alınmıştır. Anket 32 sorudan oluşmaktadır. İlk 12 soru demografik bilgilerden kalan 20 soru ise araştırmaya yönelik futbol taraftarlarını şiddete yönelten unsurların sosyo-ekonomik açıdan incelenmesiyle ilgili sorulardan oluşmaktadır.

3.5. Verilerin Çözümlenmesi ve Yorumlanması

Araştırma SPSS 17.0 İstatistik Paket Programına anketler girilerek analiz edilmiştir.Bulguların analizinde frekans ve yüzde dağılımlarından yararlanılmıştır.

Ayrıca futbol taraftarlarının, cinsiyetleri, yaşları, eğitim durumları, ailelerinin gelir durumu, gibi değişkenlerini içermektedir.

4.BULGULAR
K.K.T.C’ deki futbol taraftarlarını şiddete yönelten unsurların sosyo-ekonomik açıdan incelenmesi (küçük kaymaklı örneği) ve değerlendirilmesiyle ilgili araştırmaya , KKTC’de ikamet eden 60 futbol taraftarı katılmıştır. Elde edilen veriler tablolar halinde aşağıda gösterilmiştir.
Tablo 4.1. Cinsiyetiniz

	n=60	Frekans	Yüzde
	Erkek	51	85,0
	Bayan	9	15,0
	Toplam	60	100,0

Tablo 4.1. incelendiğinde araştırmaya katılan futbol taraftarlarının % 85’inin erkek % 15’inin ise bayan olduğu gözlemlenmektedir.

Tablo 4.2. Yaşınız

	n=60	Frekans	Yüzde
	15-20	9	15,0
	21-25	36	60,0
	26-30	11	18,3
	31-35	4	6,7
	Toplam	60	100,0

Tablo 4.2. incelendiğinde araştırmaya katılan futbol taraftarlarının % 60’ının 21-25 yaş, % 18.3’ünün 26-30 yaş, % 15’inin 15-20 yaş, % 6.7’sinin 31-35 yaş aralığında olduğu gözlemlenmektedir.

Tablo 4.3. Eğitim Durumunuz
	n=60	Frekans	Yüzde
	Ortaokul	3	5,0
	Lise	8	13,3
	Üniversite	49	81,7
	Toplam	60	100,0

Tablo 4.3. incelendiğinde araştırmaya katılan futbol taraftarlarının % 81.7’si üniversite, % 13.3’ü lise ve % 5’inin ortaokul mezunu olduğu gözlenmektedir.

Tablo 4.4. Mesleğiniz
	n=60	Frekans	Yüzde
	İşçi	9	15,0
	Memur	4	6,7
	Öğrenci	47	78,3
	Toplam	60	100,0

Tablo 4.4. incelendiğinde araştırmaya katılan futbol taraftarlarının %78.3’ünün öğrenci, % 15’inin işçi ve % 6.7’sinin memur oldukları gözlemlenmektedir.

Tablo 4.5. Aylık Geliriniz
	n=60	Frekans	Yüzde
	1300-1500	42	70,0
	1501-2500	15	25,0
	2501-3500	1	1,7
	3501-5000	2	3,3
	Toplam	60	100,0

Tablo 4.5 incelendiğinde araştırmaya katılan futbol taraftarlarının % 70’inin 1300-1500, % 25’inin 1501-2500, % 3.3’ünün 3501-5000, % 1.7’sinin ise 2501-3500 tl aylık gelire sahip oldukları gözlemlenmektedir.

Tablo 4.6. Doğum Yeriniz
	n=60	Frekans	Yüzde
	Köy	1	1,7
	Kasaba	3	5,0
	İlçe	12	20,0
	İl	40	66,7
	Büyük Şehir	4	6,7
	Toplam	60	100,0

Tablo 4.6. incelendiğinde araştırmaya katılan futbol taraftarlarının % 66.7’sinin ilde, % 20’sinin ilçede, % 6.7’sinin büyük şehirde, % 5’inin kasabada, % 1.7’sinin ise köyde doğduğu gözlemlenmektedir.

Tablo 4.7. Medeni Haliniz
	n=60	Frekans	Yüzde
	Evli	7	11,7
	Bekar	50	83,3
	Boşanmış	3	5,0
	Toplam	60	100,0

Tablo 4.7. incelendiğinde araştırmaya katılan futbol taraftarlarının % 83.3 bekar, % 11.7’sinin evli ve % 5’inin boşanmış olduğu sonucu gözlemlenmektedir.

Tablo 4.8. Kaç Çocuğunuz Var
	n=60	Frekans	Yüzde
	Yok	50	83,3
	1,00	5	8,3
	2,00	2	3,3
	4 ve üzeri	3	5,0
	Toplam	60	100,0