Kuzey kibris bankalar biRLİĞİ

Tablo-3 Bir Önceki Yılın Aralık Ayına Göre TÜFE Değişim Oranı (%)

	2001	2002	2003	2004	2005	2006	2007	2008	2009
Ocak	2.6	1.8	3.4	0.7	-0.9	1.0	1.3	1.6	-0.1
Şubat	5.9	3.9	6.0	0.3	-0.9	0.7	2.0	2.2	0.1
Mart	13.3	6.2	7.9	1.8	-0.9	2.5	3.5	3.8	1.1
Nisan	30.7	7.3	9.8	2.4	0.5	4.2	4.2	6.3	1.2
Mayıs	34.5	7.3	12.9	4.6	-0.2	6.4	4.3	7.9	2.5
Haziran	39.2	8.2	9.0	4.2	-0.4	8.5	3.4	9.8	3.2
Temmuz	43.3	11.4	6.9	4.2	-0.2	10.2	3.6	11.5	0.8
Ağustos	50.8	15.2	7.1	6.5	0.5	12.6	5.9	11.3	2.6
Eylül	59.7	16.9	9.1	8.4	2.0	15.9	7.7	14.3	3.3
Ekim	69.1	20.7	10.9	10.3	2.5	18.6	9.3	15.6	4.9
Kasım	71.9	22.0	11.7	10.9	2.3	19.0	9.0	16.4	6.0
Aralık	76.8	24.5	12.6	11.6	2.7	19.2	9.4	14.5	5.7

Kaynak: Devlet Planlama Örgütü

Sektörler itibarıyla reel gelişmeler incelendiğinde, 2009 yılında en yüksek artış gösteren

sektörler sırasıyla tarım, ulaştırma-haberleşme ve konut sahipliğinde olmuştur. En büyük daralma ise, %21 ile inşaat sektöründe gerçekleşmiştir. İnşaat sektörünü %16.2 ile Ticaret-Turizm ve %6.5 ile Sanayi sektörü izlemiştir (Tablo 1). Sanayi sektörü içerisinde en büyük daralma, % 15.6 ile taşocakçılığı alanındadır.

Ormancılık ve hayvancılıkta sırası ile %8.7 ve %1.2 reel küçülmeler meydana gelmiştir. Balıkçılık alt sektöründe ise %4.3 oranında bir büyüme görülmektedir. Tarım sektöründe özellikle ağırlıklı payı olan bitkisel üretimdeki %20’lik artış nedeniyle tarım sektörü 2009 yılında %8.8 gibi bir büyüme yaşamıştır.
Sanayi sektöründeki gelişmelere bakıldığı zaman, 2006 yılında sektörde %20 büyüme

görülürken, 2008 yılında bu rakamın, sanayinin alt sektörü olan imalat sanayi sektöründeki %13.4 oranındaki gerilemenin de etkisi ile, %10.3 oranında daraldığı görülmektedir. Sanayi sektöründeki daralmanın 2009 yılında da devam ettiği ve taşocakçılığı ve imalat sanayiindeki daralmalara bağlı olarak %6.5 küçülme yaşandığı görülmektedir.

İnşaat sektörünün 2006 yılında yakaladığı %68.1 oranındaki reel büyüme hızının sürdürülemediği ve 2008 yılında %8, 2009 yılında da %21 oranında küçülmeler yaşandığı görülmektedir. düzeyine indiği görülmektedir. Diğer yandan hizmetler sektöründe en büyük artışlar %1.9 ile mali müesseseler ve serbest meslek ve hizmetler sektörlerinde yaşanmıştır. Mali müesseselerin 2008 yılındaki reel büyüme oranının %9.6 olması, 2009 yılındaki iç ekonomik daralmanın ve dış ekonomik krizin etkilerinin birebir yansımaları olarak değerlendirilebilir. Ülke ihracatına olan olumsuz etkiler ise net diş alem faktör gelirlerindeki %25 düşüşten de anlaşılmaktadır.

İç piyasadaki daralmanın en önemli göstergelerinden olan ticaret-turizm sektöründeki %16.2’lik reel küçülme, 2009 yılında yaşanan ekonomik durgunluğun boyutu hakkında kabaca bir fikir vermektedir. Ticaret-turizm sektörünün alt sektörü olan toptan ve perakente ticaretteki %20’lik daralma, bu sektördeki küçülmenin esas nedeni olmuştur.

Sektörel gelişmeler sonucunda GSYİH’da, 2009 yılında %6.1 oranında reel küçülme gerçekleşmiştir. Net dış alem faktör gelirlerinde ise gelir kalemlerindeki genel gerilemenin etkisiyle, 2009 yılında %25.3 oranında daralma yaşandığı görülmektedir.
GSMH’nın sabit fiyatlarla gelişimi ve sektörel dağılımı Tablo 4’te görülmektedir.

Tablo - 4 Gayri Safi Milli Hasıladaki Sektörel Gelişmeler
						(1977 Sabit Fiyatlarıyla)
Sektörler	2004	2005	2006	2007	2008	2009^1
1. Tarım	1,147.2	1,179.5	1,141.7	1,146.5	938.1	1,020.6
1.1. Bitkisel	657.4	618.1	579.3	580.0	423.7	510.5
1.2. Hayvancılık	412.0	463.2	489.6	478.1	434.0	428.9
1.3. Ormancılık	26.1	31.1	21.2	24.9	19.5	17.8
1.4. Balıkçılık	51.7	67.1	51.6	63.5	60.8	63.4
2. Sanayi	1,282.4	1,364.7	1,638.4	1,624.4	1,457.6	1,363.1
2.1. Taşocakçılığı	39.2	43.5	64.1	64.8	58.8	49.6
2.2. İmalat Sanayii	1,028.0	1,080.9	1,313.3	1,274.7	1,104.3	1,030.6
2.3. Elektrik-Su	215.2	240.3	261.0	284.9	294.5	282.9
3. İnşaat	1,068.9	1,271.0	2,136.9	2,227.3	2,049.0	1,618.9
4. Ticaret-Turizm	2,004.8	2,420.9	2,650.7	2,578.9	2,524.8	2,114.9
4.1. Toptan ve Perakende Ticaret	1,618.5	2,021.9	2,296.6	2,199.8	2,123.7	1,698.1
4.2. Otelcilik ve Lokantacılık	386.3	399.0	354.1	379.1	401.1	416.8
5. Ulaştırma-Haberleşme	1,303.3	1,487.8	1,478.0	1,425.0	1,456.2	1,519.4
6. Mali Müesseseler	414.9	432.4	470.7	500.5	548.7	558.9
7. Konut Sahipliği	508.9	526.0	631.8	660.6	678.3	703.7
8. Serbest Meslek ve Hizmetler	1,074.9	1,280.0	1,440.2	1,534.7	1,600.9	1,630.9
9. Kamu Hizmetleri	1,592.8	1,700.8	1,741.0	1,884.0	1,906.1	1,884.8
10. İthalat Vergileri	1,043.2	1,353.1	1,344.5	1,509.5	1,497.8	1,343.3
11. GSYİH	11,441.3	13,016.2	14,673.9	15,091.3	14,657.4	13,758.6
12. Net Dış Alem Faktör Gelirleri	298.3	310.8	416.8	219.5	139.7	104.3
GSMH	11,739.6	13,327.0	15,090.7	15,310.8	14,797.2	13,862.9
^1Gerçekleşme Tahmini.
Kaynak: Devlet Planlama Örgütü