Linux sistemlerde her dizin ve dosyanın bir Sahip Kullanıcısı ve bir de Sahip Grubu vardır. Erişim izinleri de sahibi, grubu ve diğerler kullanıcıların izinleri olarak üç kategoride ayarlanabilir. Bunlardan her birisine okuma, yazma ve çalıştırma yetkileri verilebilir veya kısıtlanabilir.
Örneğin; /root dizininin sahip kullanıcısı "root", sahip grubu yine "root" olarak ayarlanmıştır. Erişim izinleri de Sahibi:Okuma-Yazma, Grubu:İzin yok, Diğerleri:İzin yok olarak ayarlanmıştır. Böylece bu dizine sadece "root" kullanıcısı erişebilmektedir.
Hangi dizin ne işe yarar
Kök dizininde bulunan dizinlerin görevleri kısaca şöyledir:
/bin
|
Olması zorunlu temel komut dosyalarını içerir (cp, mv, ls gibi..). Sistemde bir sorun meydana geldiğinde /bin klasörü altındaki komutlar kullanarak sistem onarılabilmektedir.
|
/boot
|
Açılış işlemi sırasında kullanılan dosyaları (çekirdek görüntüsü, sistem haritası, önyükleyici yapılandırması gibi..) içerir.
|
/dev
|
Bilgisayarınızdaki, donanımlarla (sabit diskler, fare gibi..) iletişim kurulabilmesi için gereken özel aygıt dosyalarını içerir.
|
/etc
|
Sistem ayarlarını barındırır, bulunduğu bilgisayara özel birçok yapılandırma bilgisini içerir. Durağandır ve çalıştırılmak için değildir. Bu dizinde çalıştırılabilir dosyalar bulunmamalıdır.
|
/home
|
Bu dizin altında, kullanıcıların kişisel verilerini, yapılandırmalarını kaydettikleri çalışma alanları olan ev dizinleri bulunur. /home dizini altında her kullanıcı için ayrı ayrı tahsis edilmiş kullanıcı (ev) dizinleri mevcuttur.(/home/ftpadm , /home/ogrenci gibi).
|
/lib
|
Çekirdek modülleri ve paylaşılan kod kütüphanelerini içerir. MS Windows'ta dll uzantısına sahip olan paylaşılan kütüphane dosyaları, Linux'ta so uzantısına sahiptir.
|
/media
|
Kaldırılabilir aygıtların (CD-Rom, USB bellek, vs.) sisteme bağlandığı klasördür.
|
/mnt
|
Çeşitli dosya sistemlerinin bağlandığı klasördür. Sabit disk bölümlerine bu dizin üzerinden ulaşabilirsiniz.
|
/opt
|
Sistem için zorunlu olmayan 3. parti kullanıcı programları bulunur.
|
/proc
|
Süreçler, sistem belleği, bağlı aygıtlar, donanım yapılandırmalarıyla ilgili bilgileri içeren özel bir “sanal” dosya sistemidir. Fiziksel dosyalar bulunmaz. Bir bilgi alma merkezi olarak görülebilir, birçok uygulama buradaki bilgilerden yararlanmaktadır.
|
/root
|
Sistem yöneticisinin (yani “root” kullanıcısının) ev dizinidir.
|
/usr
|
Tüm kullanıcılarca paylaşılan verileri (örneğin programlar, komutlar, kütüphaneler, dokümanlar gibi) içeren dizindir.
|
/var
|
Değişken verileri içerir (örneğin rapor dosyaları, veritabanları, kuyrukta bekleyen yazdırılacak dokümanlar gibi)
|
/tmp
|
Geçici dosyaları içerir. Yalnız geçici olduğu için bu dosyaları silmek tehlikeli olabilir. Ama yine de belirli zaman aralıklarında temizlenmelidir.
|
Şunu özellikle belirtmek gerekir. Linux, Windows'tan farklı bir dizin hiyerarşisi izler. Windows'ta genellikle yüklenen programlar Program Files klasörü altında saklanırken Pardus'ta durum size çok daha farklı gözükecektir. Pardus'ta bir programın dosyaları aynı türdeki dosyaları saklayan gerekli klasörlere dağıtılır. Bu şekilde aradığınız bir yerelleştirme dosyasını yani programın Türkçe çalışması için yapılmış çeviri dosyasını, programın kullandığı kütüphane dosyasını yani Windows'taki (.dll) Pardus'taki (.so) dosyası ve bunun gibi belirli bir amaç için kullanılan dosyaları yerleştirilmiş oldukları kendine özgü klasörün içinde bulabilirsiniz.
Depolama aygıtları
Sabit depolama aygıtları /mnt altına, çıkarılabilir depolama aygıtları da /media dizinine bağlanır. Bununla ilgili yandaki açıklayıcı grafiği inceleyebilirsiniz. Grafikte örnek bir sistemde depolama aygıtlarının hem Windows hem de Pardus altında nasıl ve nereye bağlandığını görebilirsiniz.
İpuçları -
Sabit disk bölümlerine /mnt dizini üzerinden ulaşılabilir. Ayrıca mevcut tüm diskleri ve bölümlerini konsolda sorgulamak için yönetici olarak fdisk -l (küçük L) komutu verilir.
-
/home dizini altındaki kullanıcı ev dizinlerine erişim için bir kısayol vardır, şöyle ki; bir kullanıcı, kendi ev dizinindeki metin.txt adındaki bir dosyaya “~/metin.txt” yolunu kullanarak erişebilir. Yani “~” işareti her kullanıcı için, o kullanıcının ev dizinini belirtir.
-
Windows'ta kullanıcıların çeşitli programlarda yaptığı değişiklik ve ayarlamaların tutulduğu Documents and Settings klasörünün yerini Pardus'ta büyük oranda Ev Dizini almaktadır. Yönetici (root) kullanıcısının dosyaları ayrıcalıklı olarak root isimli dizinde yer alır.
-
Programların dil dosyaları /usr/share/locale dizininde saklanır.
-
Pardus'ta (.so) yani kütüphane dosyaları diğer bir değişle Windows'ta bulunan (.dll) dosyalarının benzerleri lib ve usr/lib dizinlerinde yer alır.
-
Windows’taki Program Files klasörü Pardus'ta yaklaşık olarak /usr klasörüne benzemektedir.
-
Windows'ta bulunan CONFIG.SYS ve AUTOEXEC.BAT gibi sistem açılışı ve pencere sisteminin düzenini etkileyen dosyaların yer aldığı dizin /etc dizinidir.
-
Geçici dosyaların yer aldığı dizinler /tmp ve /var/tmp dizinleridir.
-
Windows'ta olduğu gibi Pardus'da da normal ayarlar ile göremediğimiz gizli dosyalar vardır. Pardus'da gizli dosyaları görüntülemek Konqueror dosya yöneticisinde Görünüm > Gizli dosyaları göster yolu izlenir. Ayrıca Pardus'da gizli dosyaların isimlerinin başında nokta bulunmaktadır. Örneğin .Notlarım isimli dosya gizli bir dosyadır.
-
Sabit disk bölümülerine /mnt dizini üzerinden ulaşılabilir.
Dostları ilə paylaş: |
