M u n d a r I j a

1.Uzunligi
PIRLS:1000ta so’zgacha
PIRLS-literacy o’qish savodxonligi darajasi past bo’lgan mamlakatlar uchun 400-500taso’z
2.Mavzu:
-Adabiy matnlar asosiy mavzuga ega bo’lib, u berilgan matndan tashqari o’quvchi tomonidan umumlashtiriladi.
-Axborotdan iborat bo’lgan matnlar o’quv materiallaridan olinmagan mavzuni yoritibberishikerak.
3.Til
-Qismlar 40dan ortiq tillarga tarjima qilinadi, shuning uchun tarjima qulay bo’lishi muhimdir.
-Metafora yoki epitet kabi aniq ifodali tasvirlash so’zlari tanlanadi.Hech qanday so’zlashuvga oid leksika yoki jargon ishlatilamaydi
-Haddan ziyod texnik vositalar ishlatilmaydi.
4.Mazmuni
-Matnning mazmuni 9-10 yoshdagi o’quvchilarning yosh xususiyatlariga mos kelishi kerak.
-Ayrim ma’daniyatlarga juda xos bo’lgan mavzulardan chetlanmoq kerak.Matn shu yoshdagi maktab o’quvchilari uchun qiziqarli va zavqli bo’lishi kerak. -Yaxshi yozilgan va unchalik tanish bo’lmagan bo’lishi lozim.
5.Bog’liklik va ketma-ketlik.
-Syujetning mantiqiy tuzulishiga rioya qilish muhimdir.
-Oddiy va murakkab gaplarning bir xil ishlatilishi.
-Agar dialog ustunlik qilsa, ma’lumotni birlashtirib, murakkab gaplarni qo’shish kerak.
-Axborot matnda matnning strukturasi va ma’lumotning mantiqiy ketma-ketligini sarlavhalar, jadvallar, grafiklar kabi visual elementlar bilan bog’liqligini kuzatish shartdir.
Bu dastur asosida olib borilyotgan ushbu jarayonlar bevosita fanlar bilan va fanlararo bog’liqlik tarzda olib borilishi lozim bo’ladi. Quyida integratsiya va baholash dasturlari asosida olib boriladihan qisqacha fikrlrga e’tibor qaratamiz. Integrastiyaning asosini fanlararo aloqadorlik tashkil etadi va o`zining rivojini Integrastiya g`oyasida topadi. Integrativ mazmunga ega bo`lgan predmetlarni o`rganish bo`lajak mutaxassislar bilimi, ish uslublari, shaxsiy fazilatlari yaxlit, bir butunligini ta’minlovchi omil sifatida qaraladi.
Yu.M.Kolyagin fikriga ko`ra, ta’lim tizimida integrastiya ikki xil ma’noda qo`llanilishi mumkin:
1. O`quvchilarda atrofimizdagi olam haqida bir butun, yaxlit tasavvurni shakllantirish (bunda integrastiyaga ta’lim maqsadi sifatida qaraladi).
2. Predmetlardan beriladigan bilimlarni yaqinlashtirishning umumiy platformasini topish (bu erda integrastiya-ta’lim vositasi hisoblanadi).
Birinchi ma’no bo`yicha integrastiya O`quvchi bilim dargohiga dastlabki qadamini qo`yishidanoq, dunyoni yaxlit, bir butun, uning barcha elementlari o`zaro bog`langan tizim sifatida tasavvur qilib olsin.
Ikkinchi ma’noda integrastiya O`quv fanlaridan beriladigan bilimlarning o`zaro to`qnash(uchrash)gan eri(nuqtasi)da yangi tasavvurlarni anglay olsin. Dastlab, fanlardagi fikr(g`oya)lar to`qnashgan nuqtada avvaldan bo`lgan tabaqalashgan bilimlardagi kamchiliklarni to`ldirishga, ular o`rtasida bo`lgan bog`lanishlarni tarkib toptirishga da’vat etsin. Huddi manashu tarzda olib boriladigan integratsiyalash jarayonni PISA,PERLS dasturlari talablari asosida olib borilishi kerak bo’ladi. Bu jarayon fanlarni o’qitish jarayonini baholash dasturlari asosida olib borish ya’ni fanlarni baholash dasturlari bilan integratsiyalash hisoblanadi.
PIRLS savollaridan namunalar
Dehqon juda xursand bo’ldi. U burgut bolasini oilasiga ko’rsatdi, keyin uni tovuq va jo’jalarning oldiga ehtiyotkorlik bilan joylashtirdi.
“Burgut qushlar podshohdir”,-dedi u, lekin biz uni tovuq bo’lishga o’rgatamiz deya ta’kidladi.Shunday, qilib burgut tovuqlar orasida yashab, ularning yashash tarzini o’rganibdi. U o’sib ulg’ayganida, tashqi ko’rinishidan ular ko’rgan boshqa tovuqlardan tamomila farq qilar edi.
Savol:Uchaqol burgut uch!
1.Matnda dehqon hikoyaning boshida nimani qidirish uchun yo’lga otlangan edi?
A) Buzoqni B)Podani C)Toshli qoyani D)Burgut bolasini
2. Dehqonning burgut bolasiga ehtiyotkorona munosabatda bo’lganligini matnda qaysi holat ochib berdi?
A) U burgut bolasini ikkala qo’lida ehtiyotkorlik bilan oldi
B) U burgut bolasini uyga olib kelgan edi
C) U burgut bolasini iniga qaytarib qo’ygan edi
D)U daryo bo’yidan burgut bolasini izlagan edi
3.Dehqon burgut bolasini uyiga olib kelganida uni nima qildi?
A)Burgutni uchishga o’rgatdi
B)Burgutni ozod qildi
C)Burgutni tovuq bo’lishi uchun shug’ullantirdi
D)Burgutga yaxshi uya qurib berdi
PISA (programme for International Student Assessment) 15 yoshli o’quvchi yoshlarning o’qish savodxonligi, matematik savodxonlik va tibbiy fanlar bo’yicha savodxonlik darajalarini turli xil testlar ko’rinishida baholash dasturi hisoblanadi.